جنگ در تجارت جهانی به رهبری ترامپ

هفته نامه نیوزویک بخشی از شماره این هفته خود را به سیاست‌های تجاری ترامپ و جنگی که با قدرت‌های تجاری شرقی راه ‌انداخته، اختصاص داده است. نیوزویک با اشاره به بحران مالی سال 2008 می‌نویسد: پس از بحرانی که آمریکا در سال 2008 با آن مواجه شد و به‌دنبال آن آسیب‌پذیری این بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا، کارخانه‌های این کشور و شرکای تجاری آن دچار ضررهای فراوانی شدند. از سوی دیگر با باز شدن درهای تجاری چین، شهرهای این کشور شاهد هجوم کارخانه‌های تولیدی از سراسر دنیا بودند.

بیل پاوول، یکی از روزنامه‌نگاران آمریکایی که سال‌ها در چین زندگی کرده و اتفاقات این کشور در زمان بحران مالی را تجربه کرده است، در این رابطه می‌نویسد: «مشاهده این اتفاقات در چین بیش از آنچه که من در دو دهه زندگی در این کشور تجربه کردم و گزارش نوشتم، درس‌هایی از اثرگذاری اقتصاد این دو کشور بر یکدیگر به من آموخت. اثرگذاری بحران مالی آمریکا بر اقتصاد چین بسیار سریع و ویرانگر بود و هر دوی این کشورها هنوز هم با عواقب این بحران زندگی می‌کنند. در نتیجه این عوامل است که انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا و صحبت‌هایی که در مورد سیاست‌هایش در قبال چین داشته اندکی خطرناک به‌نظر می‌رسد.»

تاکنون بسیاری از فعالان اقتصادی در نتیجه سیاست‌های حمایت‌گرایانه‌ای که ترامپ در طول رقابت‌های انتخاباتی خود ابراز کرد، خانه‌نشین شده‌اند. بر این اساس زمانی که ترامپ 2 دسامبر تماس تلفنی با رئیس‌جمهوری تایوان برقرار کرد، این افراد در کنار سیاستمداران چینی به‌شدت آمریکایی‌ها را مورد سرزنش قرار دادند.

چینی‌ها این واقعیت را به‌خوبی می‌دانند که اگرچه ممکن است ترامپ از برخی صحبت‌های رادیکال انتخاباتی خود عدول کند، اما زمانی که نوبت به چین می‌رسد، به‌خصوص در زمینه تجارت، ترامپ همان ترامپ همیشگی خواهد بود. دونالد ترامپ در طول سخنرانی‌های انتخاباتی خود اعلام کرد که در زمان ریاست‌جمهوری‌اش تعرفه 45درصدی بر صادرات چینی‌ها و همچنین تعرفه 35 درصدی بر صادرات کالاهای شرکت‌های آمریکایی مستقر در خارج از مرزهای این کشور وضع خواهد کرد. او به تکرار چینی‌ها را به دزدیدن و به تعطیلی کشاندن مشاغل آمریکایی متهم کرده است. ترامپ از زمان انتخابات ریاست‌جمهوری، ویلبر روس، تاجر و سرمایه‌گذار را به‌عنوان نامزد تصدی‌گری وزارت تجارت و بازرگانی این کشور معرفی کرد. بیاناتی که روس در محافل عمومی داشت، بیانگر آن هستند که او در زمینه تجارت (به‌خصوص تجارت با چین)، مواضعی مشابه با ترامپ دارد.

در کنار صحبت‌هایی که ترامپ درباره رابطه تجاری با چین داشته است، اگر او بخواهد وارد جنگ تجاری با این کشور شود، باید منتظر بحران‌هایی در اقتصاد کشورش باشد چرا که چینی‌ها مالک حدود یک تریلیون از بدهی‌های آمریکا هستند و بزرگ‌ترین خریدار مزایده‌های خزانه‌داری آمریکا در طول یک دهه گذشته بوده‌اند. هیلاری کلینتون در این خصوص گفته است که جنگ تجاری با چین بسیار خطرناک است، چرا که آنها به نوعی «بانکدار» ما هستند. این درحالی است که مایکل پتیس، استاد مالی دانشگاه شینهوا پکن و یکی از مطلع‌ترین اقتصاددانان در رابطه با اقتصاد چین می‌گوید: «اجداد ما کاملا به این قضیه واقف بودند که در زمان جنگ‌های تجاری و ارزی، کشوری که با مازاد تجاری روبه‌رو است، بیشتر در معرض آسیب قرار دارد.»

مطمئنا حامیان ترامپ این مساله را که چین در برابر هرگونه اقدامی برای محدود کردن صادراتش مقابله به مثل خواهد کرد، کم اهمیت جلوه می‌دهند. تنسون و دیگران می‌گویند حتی اگر هم‌اکنون مازاد تجاری پکن کمتر از 3 درصد از کل اقتصاد این کشور باشد، احتمال کمی وجود دارد که پکن به یک جنگ تجاری تمام عیار با واشنگتن وارد شود. اگر ترامپ به این مساله باور داشته باشد، آمریکایی‌ها باید نگران باشند، زیرا این یک تفسیر اشتباه از رفتار دولت چین است و به نظر می‌رسد به عمد اصلی‌ترین مفهوم آسیایی یعنی «آبرو» را نادیده گرفته است. یکی از دیپلمات‌های آمریکایی می‌گوید: «این تصور که چین مقابله به مثل نخواهد کرد خنده‌دار است.