فریاد جویندگان طلا علیه تعدیل زمستانی / اعتراض‌ها به خودکشی رسید
فریبا رسولی: هر شب خواب طلا می‌دید. در تمام خواب‌هاش رئیس معدن طلا می‌شد و صبح کارگر معدن. اما تمام دربه دری‌‌هایش از روزی شروع شد که صبح آن روز پیرمرد نفس نفس کاغذ به دست به تابلوی اعلانات سالن واحد فراوری رسید.
یوسف کاووسی ... ...تعدیل
عباس آذر................تعدیل
محمد خسروی.........تعدیل
خلیل عظیمی .........تعدیل
فاتح رحیمی...........تعدیل
و....
این تنها چند ثانیه از نگرانی کارگران معدن طلای آق دره است. هوا سرد شد و زمستان آمد. زمستانی که برای آق‌‌دره‌ای‌ها مانند زمستان سال‌های گذشته نبود. شش روز از دی‌ماه بیشتر نگذشته بود که جمعی از کارگران معدن طلای آق‌دره در پی اعتراض به تصمیم کارفرما که مبنی بر تعدیل ۳۵۰ نفر از آنها بود به محوطه این معدن آمدند و اعتراض خود را اعلام کردند.
اگرچه همیشه فصل زمستان و برودت هوا باعث افت فعالیت‌های معدنی می‌شود اما همین موضوع چند سالی است که کارگران کارمزد این معدن طلا را آزار داده و تا حدی این موضوع آنها را نگران کرده بود که در تجمع گروهی که از کارگران تعدیل شده و شاغل تشکیل شده بود، در مقابل نگهبانی این معدن دست به اعتراضاتی زدند که به گفته برخی از این کارگران، در جریان این اعتراض‌ها سه کارگر اقدام به خودکشی کردند.
خودکشی که فرماندار تکاب از آن به عنوان خودزنی سطحی یاد کرد. اما گلایه این معدنکاران فقط از تعدیلشان نیست. آنها می‌گویند: "هیچ تضمینی برای بازگشت پس از زمستان وجود ندارد، در شرایطی که برخی از ما یک تا هفت سال سابقه کار داریم" "حقوق‌مان را دیر پرداخت می‌کنند" "هیچ مزایای شغلی نداریم" "ماهانه ۱۲۰ ساعت اضافه کاری انجام می‌دهیم اما کارفرما در محاسبه دستمزدمان به اضافه کاری توجه نمی‌کند" و ...
این در حالی است که چنین نگرانی‌ها و فشارهای روانی در نیروی انسانی هر بنگاه کسب و کاری تنها باعث کاهش بهره‌وری است. اما با این وجود ۵۵۰ کارگر شاغل معدن طلای آق دره با آغاز زمستان و شروع فصل سرما هر ماه منتظرند که نام‌شان در لیست تعدیلی‌ها باشد. اما جنس این حس اضطراب از آنهایی است که تمامی ندارد و هر سال خواب زمستانی کارگران این معدن را آشفته کرده است.
اما شاید علت دیگر این آشفتگی و اعتراضات این باشد که کارگران معدن آق دره فکر می‌کنند باید سرنوشت آنها هم همانند معادن دیگری که کارگر فصلی ندارد و سالانه با معدنکاران قرارداد می‌بندد، باشد.
در اولین گزارش، ایلنا از اعتراض‌های معدنکاران آق دره خبر داد كه پس از تعدیل‌‌ها در این معدن از 350 کارگر کارمزد فقط 180 کارگر باقی مانده‌اند که ۲۹ نفر آنها در نگهبانی مشغولند، این در حالی است که فرماندار تکاب در گفت‌وگو با ایرنا علاوه بر تکذیب اخبار ضد و نقیض درباره خودکشی کارگران این اعتراض را یک روال معمولی دانست که نباید تعدیل را مبنی بر اخراج آنها دانست. چرا که کارگران کارمزد معدن مجددا در فصل بهار به کار خود بازمی گردند.
معدن طلای آق‌دره دراستان آذربایجان غربی واقع در شهرستان تکاب است که این کارخانه در منطقه کوهستانی و مرطوب قرار دارد و از نظر آب و هوایی دارای تابستان‌های معتدل و زمستان‌های سرد است.
اما تاکنون ماجرای اقدام به خودکشی کارگران معدن در دو رسانه که پیگیر این قضیه هستند، از زبان یک کارگر این طور روایت شده است: یکی از همکارانم به جرم اغتشاش و برهم زدن امنیت از سوی دادگاه تکاب احضار شده است. حوالی ساعت ۸ شب اقدام به خود کشی کرد که با عکس العمل به موقع سایر همکاران وی از مرگ حتمی نجات یافت. این کارگرهنوز در بیمارستان شهدای تکاب بستری است و وضع عمومی‌اش رو به بهبودی است اما چون خود قادر به حضور در دادسرا نیست، پدرش به نمایندگی از او حضور یافته است.
فرماندار تکاب هم موضوع خودکشی کارگر معدن را تایید کرد و گفت: یکی از کارگران به وسیله شیشه‌‌ای شکسته اقدام به خودزنی کرده و از ناحیه شکم به صورت سطحی مجروح شده اما جراحت آن حتی نیاز به جراحی هم پیدا نکرد.
این در حالی است که جراحت در معدنکاران معدن طلای آق دره وخیم‌تر از اینهاست و به لحاظ روانی است که آنها با مشکلاتی مواجه شده‌اند و تا زمانی که مشکل بیکاری سه ماهه این کارگران از طریق مراجع قانونی پیگیری نشود، آنها آسوده خاطر نیستند.
تا به حال در جریان این اعتراض‌ها دادگاه عمومی شهرستان تکاب با شکایت کارفرما 11نفر از کارگران بیکار شده این واحد معدنی را احضار کرده است. اما بررسی‌ها نشان داد احضارشدگان اکنون با قید وثیقه آزادند.
به گزارش «اقتصادنیوز» به نقل از تخت‌نیوز (پایگاه خبری تخت سلیمان)، این کارگر اخراجی که اقدام به خودکشی کرده، گفته است: چند سالی است که در این معدن با حداقل حقوق به صورت فصلی مشغول کارم اما هیچگاه احساس امنیت شغلی نکردم و این موضوع که هرلحظه امکان اخراج شدن وجود دارد نه تنها من بلکه سایر کارگران را آزار می‌داد. به همین دلیل در لحظه حادثه احساس کردم وضعیت شغلی وسرنوشت خانواده من و سایر همکاران اخراج شده برای کسی مهم نیست و برای همین تصمیم گرفتم که به زندگی خود خاتمه دهم.
این کارگر اخراجی معدن آق‌دره همچنین گفت: شنیده‌ام برخی مسوولان اقدام به خودکشی من را تکذیب می‌کنند و می‌گویند که حادثه آن روز نتیجه مشکلات روحی وروانی من بوده که از قبل داشته‌ام اما باید بگویم که اینطور نیست، من هیچ سابقه روانی ندارم وچنین ادعایی کذب است.
او با بیان اینکه کارگران این معدن با حداکثر کار حداقل حقوق (پایه حقوق) را می‌گیریند و هیچ گونه مزایای دیگری به آنها پرداخت نمی‌شود، گفت: برای فردی مانند من که با یک فرزند کوچک ساکن یک روستای دور افتاده وبدون امکانات است، از دست دادن شغل و محل درآمد به معنی گرسنگی اعضای خانواده‌است. پیش از این حدود پنج سال از سر ناچاری به تهران رفته بودم و برای تامین معاش خانواده‌ام در یکی از شهرداری‌ها به کار خدماتی مشغول بودم، وقتی به استخدام معدن درآمدم همه دلخوشی من این بود که در کنار خانواده‌ام هستم.
با این وجود پیگیری‌های «اقتصادنیوز» نشان می‌دهد که مهدی عیسی‌زاده، نماینده میاندوآب، شاهین‌دژ و تکاب مدعی شد که هیچ کدام از کارگران معدن اکنون بازداشت نیستند و در آزادی به سر می‌برند. به گفته وی، آنها همچنان خواستار موافقت‌نامه‌ای از سوی وزارت کار هستند که حداقل حق بیمه‌شان در این مدت بیکاری قطع نشود.
آسیب‌شناسی رفتار خودکشی کارگران معترض
با این حال، سعید معیدفر، عضو انجمن جامعه‌شناسان ایران درباره چنین اعتراض‌های نیروی انسانی معادن به «اقتصادنیوز» گفت: در چنین شرایطی که کارگران از صنف و اتحادیه‌ای برخوردار نیستند خود برای حل مشکلات کاری‌شان اقدام می‌کنند، این در حالی است که اگر از اتحادیه کارآمدی برخوردار باشند، خواسته‌های خود را با رئیس اتحادیه و اعضا مطرح می‌کنند و مشکلات حادی با پیمانکار پیدا نمی‌کنند.
این جامعه‌شناس افزود: در شرایطی که نمی‌توانند خواسته‌هایشان را به صورت دموکراتیک مطرح کنند، خشونت بر آنها غلبه می‌کند و دست به اعتراض حتی خودکشی می‌زنند. در حالی که چنین جریان‌های اعتراضی نیروی انسانی بیانگر ضعف نهادهای مدنی است.
ایوب مولودی ... تعدیل
رضا بهاری.........تعدیل
رضا یوسفی......تعدیل
عابد رحمانی.... تعدیل
عطا صبوری......تعدیل
و... قصه کارگران فصلی معادن ادامه دارد.
