4 عاملی که در به‌صرفه بودن یا نبودن خام‌فروشی ملاک است
به گزارش اقتصادنیوز، استاد دانشگاه استرلینگ انگلیس در این باره توضیح می‌دهد: اینکه خام‌فروشی یا عدم خام‌فروشی به‌صرفه است یا نه، به چهار عامل بستگی دارد. نخست؛ میزان نسبی ذخایر موجود در کشور، دوم؛ میزان تولید سالانه، سوم؛ توانایی صنعتی و سطح تکنولوژی و در نهایت اشتغال کامل.
سید کاظم اورعی اضافه می‌کند: سوال این است که خام‌فروشی بشود یا نه. برای جواب این سوال تمامی چهار عامل بالا بایستی در نظر گرفته شوند. یعنی تمامی این چهار شرط برای مقرون به صرفه‌بودن خام‌فروشی ضروری است. به این صورت اگر جمع میزان ذخیره یک ماده معدنی خاص در کشوری بیش از 300 برابر مصرف سالانه آن باشد می‌توان خام‌فروشی را انجام داد. همچنین اگر میزان تولید سالانه ماده معدنی خاصی بیشتر از یک درصد میزان ذخیره باشد، می‌توان خام‌فروشی آن ماده معدنی را آغاز کرد. به علاوه این دو شرط، کشور باید ظرفیت خالی در صنایع تولیدی معدنی خود نداشته باشد یا اینکه سطح تکنولوژی موجود در آن به اندازه کافی پیشرفته نباشد تا بتواند ارزش‌افزوده بیشتر تولید کند.
وی که با هفته‌نامه تجارت‌فردا گفت‌وگو می‌کرد، متذکر می‌شود: اگر چنین حالتی وجود داشته باشد، خام‌فروشی به صرفه است. شرط آخر این است که اگر حالت اشتغال کامل در کشور حکمفرما باشد می‌توان صادر کردن مواد خام معدنی را آغاز کرد. در غیر این صورت در ازای انجام صادرات مواد خام، خدمات نیروی کار وارد می‌شود که در این صورت، نتیجه مثبت اقتصادی از انجام عمل فرآوری برای کشور حاصل نخواهد شد. محاسبات دقیق را بگذاریم بر عهده کسانی که باید تصمیم‌گیری کنند. محاسبات سرانگشتی ما نشان می‌دهد که در ایران و در درازمدت، هیچ ماده معدنی این شرایط را ندارد. مگر اینکه اطلاعات موجود در چهار مورد بالا در آینده تغییر کند. این را هم بگویم که تمامی محاسبات ما و شرط‌های یادشده برای مقادیر زیاد و زمان‌های طولانی صادق است. یعنی اگر مقدار ناچیزی ماده معدنی یا حتی موادی مثل شن و ماسه یا خاک کشاورزی طی مدت زمان محدودی به یک کشور همسایه صادر می‌شود ملاک نتیجه‌گیری صحیح نیست.
