راهاندازی مؤسسات «پسانداز و تسهیلات مسکن»/ پرداخت وام مسکن از مسیر تازه استارت میخورد
به گزارش اقتصادنیوز،در يکهزار و دويست و بيست و سومين جلسه شورای پول و اعتبار با هدف کمک به تأمین مالی بخش مسکن از طریق جذب پساندازهای خرد و اعطای تسهیلات مسکن و با استناد به آیین نامه اجرایی تبصره 2 ماده 7 قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری، مصوب هیئت وزیران، دستورالعمل اجرايي تأسيس، فعاليت و نظارت بر مؤسسات پسانداز و تسهيلات مسکن در 18 ماده و 4 تبصره تصويب شد.
روابط عمومی بانک مرکزی که این خبر را منتشر کرده، جزئیات بیشتری از آن را فاش نکرده است، اما روزنامه «دنیای اقتصاد» امروز در گزارشی در این باره نوشته بود: با تصویب این طرح، امکان تامین مالی ارزانقیمت دو حوزه ساخت و خرید آپارتمان با روش کاملا متفاوت از مدل سنتی وامدهی، در همه شهرهای کشور فراهم میشود.
این گزارش از جزئیات این طرح حاکی از آن بود که موسسه پسانداز و تسهیلات مسکن منطقهای در هر شهر، با هدف ساخت و ساز مسکونی در مقیاس انبوه، تاسیس میشود و صرفا برای تامین مالی پروژه تعریف شده، از دو دسته سپردهگذار محلی شامل متقاضیان خرید خانه و همچنین سرمایهگذاران ساختمانی در نقش سهامداران موسسه، عملیات جذب منابع انجام میدهد و در نهایت با اتمام مراحل احداث پروژه، متناسب با عایدی بهدست آمده، به سپردهگذاران متقاضی وام خرید و سهامداران، تسهیلات و سود پرداخت میکند. به این ترتیب، موسسات پسانداز و تسهیلات مسکن منطقهای اگر چه از بابت جذب منابع و پرداخت تسهیلات، کارکردی مشابه نظام بانکی دارد اما از یکسو، سپردهگذاران در نقش سهامداران، چون که از عمده سود این موسسات منتفع میشوند، انگیزه قوی و به مراتب بیشتر از سپردهگذاری بانکی، برای ورود به این موسسات دارند و از سوی دیگر، هزینه پایین تجهیز منابع در آنها، توان پرداخت وام با سقف بیشتر از تسهیلات مسکن فعلی را بهوجود میآورد.
این موسسات یک تفاوت کلیدی دیگر نیز با نظام بانکی در حوزه تامین مالی مسکن دارند و آن، «عدم تعهد زمانی به سپردهگذاران موسسه از بابت پرداخت تسهیلات خرید» است. در حال حاضر صندوق پسانداز مسکن یکم، در ازای یک سال سپردهگذاری، معادل دو برابر مبلغ سپرده، به متقاضی وام خرید پرداخت میکند که همین تعیین مدت انتظار و همچنین تعیین میزان تسهیلات، باعث میشود این صندوق دچار تعهد مالی به سپردهگذاران باشد و در نتیجه برای تحقق تعهد خود، منابع مورد نیاز را از قبل پیشبینی کند اما در موسسات پسانداز منطقهای، اگر چه هدف، اعطای تسهیلات ساخت و خرید به سپردهگذاران است اما تعهد زمانی برای پرداخت، وجود ندارد و در نتیجه، ریسک مالی این موسسات در مقایسه با بانکها و صندوق پسانداز، ناچیز است.
بر اساس این گزارش، سابقه فعالیت این موسسات در نقش بانکهای محلی مسکن در ایران به دهه 40 و 50 برمیگردد که شدت استقبال سمت تقاضای مسکن از سپردهگذاری در آنها و همچنین گرایش شرکتهای ساختمانی بزرگ به سرمایهگذاری و استفاده از منابع موسسات پسانداز منطقهای، سبب شد تا 8 برابر سرمایه اولیه موسسات، تسهیلات ساخت پرداخت شود و ابرپروژههایی همچون شهرک اکباتان و سپس شهرک آپادانا در تهران و تعدادی شهرک مسکونی در اطراف یکی دو شهر بزرگ کشور احداث شود اما در اوایل دهه 60 با توقف کار بانک رهنی، این موسسات نیز منحل شد.
گزارش روابط عمومی بانک مرکزی از جلسه امروز شورای پول و اعتبار همچنین حکایت از آن دارد که در این جلسه، حداقل سرمايه مورد نياز براي تأسيس بانک برونمرزي در مناطق آزاد به میزان 100 ميليون يورو تعیین شد.