سهم دولت از ساخت مسکن: فقط ۱ درصد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، مسکن مهر بالاخره بعد از ۱۴ سال تقریبا تمام شده و مسکن ملی روی میز دولت قبل قرار گرفته که طبیعتا با الحاق این پروژه به طرح جهش تولید و تامین مسکن، دولت فعلی موظف به انجام تعهدات طرح اقدام ملی مسکن خواهد بود.

یادمان هست که دولتهای نهم و دهم ابتدای طرح مسکن مهر در سال ۱۳۸۶ وعده اتمام پروژه‌های مسکن مهر را در ۱۸ ماه داده بودند اما به قدری تامین زیرساختها و خدمات این پروژه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی طول کشید که پروژه تا سال ۱۴۰۰ هم به طول انجامید. با اینکه محمد اسلامی ـ وزیر سابق راه و شهرسازی ـ دو ماه قبل در جریان افتتاح ۲۲ هزار واحد مسکن مهر اعلام کرد پرونده این طرح بسته شده و به دولت سیزدهم کشیده نخواهد شد، بررسی‌ها نشان می‌دهد هنوز در برخی شهرهای اطراف تهران تعدادی از واحدها تحویل نشده است.

دولت احمدی‌نژاد ۳۱ درصد مسکن مهر را تحویل داد

از کل پروژه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی مسکن مهر، سهم دولت احمدی‌نژاد از تحویل واحدها ۶۹۰ هزار واحد معادل ۳۱ درصد و سهم دولت روحانی حدود یک میلیون و ۴۴۱ هزار واحد معادل ۶۵.۵ درصد بوده و با اینکه وزیر سابق اعلام کرده پرونده این طرح بسته شده آمار و ارقام از تحویل نشدن ۶۹ هزار واحد حکایت دارد که بخشی از آن ممکن است دچار  مسائل حقوقی یا نبود متقاضی باشد. مسکن ملی نیز که از شهریور ۱۳۹۸ کلنگ‌زنی شده به ۵۳۴ هزار واحد در حال اجرا رسیده و ۴۰ هزار و ۷۸ واحد آن افتتاح شده است.

طبق طرح جامع مسکن، سالیانه به حدود یک میلیون واحد مسکونی در کشور نیاز داریم اما با توجه به تجربه‌ای که پیش روی مسئولان قرار دارد از طریق ساخت و ساز دولتی نمی‌توان به این هدف رسید و باید بخش خصوصی را با ارایه مشوقها و اصلاح قوانین و مقررات فعال کرد. طرح جهش تولید و تامین مسکن نیز با هدف ساخت سالیانه یک میلیون واحد مسکونی از سوی مجلس به تصویب رسیده و دولت رئیسی نیز قول داده سالیانه یک میلیون واحد مسکونی احداث کند.

میانگین پروانه صادره در دولت دهم ۶۸۸ هزار واحد در سال

آمار گویای آن است که همزمان با طرح مسکن مهر، ساخت و ساز بخش خصوصی نیز افزایش یافته است. بر اساس آمار پروانه‌های ساختمانی که از سوی وزارت راه و شهرسازی ارایه شده بین سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ یعنی در زمان دولت دهم تعداد ۳ میلیون و ۴۳۹ هزار و ۵۴۷ پروانه ساختمانی در مناطق شهری کشور صادر شده است؛ یعنی طی پنج سال مذکور به طور متوسط سالیانه حدود ۶۸۸ هزار پروانه صادر شده است. این در حالی است که علی نیکزاد ـ وزیر مسکن دولت دهم و نایب رییس فعلی مجلس ـ به تازگی گفته است که در دوره احمدی‌نژاد سالیانه یک میلیون مسکن می‌ساختیم.

بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۶ اوج ساخت و ساز در سال ۱۳۹۰ بوده که برای ۷۶۴ هزار و ۵۶۹ واحد مسکونی پروانه صادر شده و در سالهای بعد روند نزولی به خود گرفته است؛ سال ۱۳۹۶ این عدد به ۳۳۳ هزار و ۴۴۳ واحد رسید. سال ۱۳۹۷ نیز برای ۳۹۴ هزار و ۸۲۵ واحد پروانه صادر شد.

ساخت و ساز به حدود ۴۰۰ هزار واحد در سال ۹۸ رسید

در سال ۱۳۹۸ هم تعداد واحدهای مسکونی در پروانه‌های صادره ۴۰۱ هزار و ۲۴۵ واحد بوده که نسبت به سال ۱۳۹۷ به میزان ۱.۶ درصد افزایش داشته است. در این بین ۳۷۵ هزار و ۳۳۴ پروانه واحد مسکونی برای بخش خصوصی، ۳۱۵۴ واحد برای تعاونی‌ها و ۴۰۷۷ واحد برای بخش دولتی صادر شده است. بنابراین سهم دولت از کل ساخت و سازها در سال ۱۳۹۸ فقط ۱ درصد بوده است.

اگر آمار سالهای گذشته را ملاک قرار دهیم به نظر می‌رسد احداث یک میلیون واحد مسکونی دور از دسترس نباشد اما با توجه به رکود فعلی، کار دشواری به نظر می‌رسد. فعالان صنعت ساختمان در بخش خصوصی با موانع متعددی مواجهند که مهمترین آن به عدم توان متقاضیان واقعی مربوط می شود.

بی رغبتی بخش خصوصی برای تولید مسکن

ایرج رهبر ـ نایب رییس انجمن انبوه سازان استان تهران ـ با بیان اینکه سازندگان مسکن «نای» بلند شدن ندارند به ایسنا گفت: بازار مصالح ساختمانی در روزهای پایانی دولت دوازدهم وضعیت نابسامانی پیدا کرده و قطعا رکود بخش ساخت و ساز را عمیق‌تر خواهد کرد. به نظر من علت اصلی به سوء مدیریت برمی‌گردد. نمی‌گویم تعمدی در کار است اما نمی شود همه چیز را رها کرد و مشکلات را به دوش دولت بعدی انداخت.

وی افزود: قیمت هر پاکت سیمان از حدود ۳۰ هزار تومان به بالای ۶۵ هزار تومان رسیده و میلگرد از کیلویی ۱۴ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که شش ماه قبل هم به بهانه افزایش هزینه‌ها و حمل و نقل قیمت سیمان از حدود ۱۲ هزار تومان به ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان رسیده بود.

به گفته رهبر، حدود ۱۸۰ قلم کالا در یک ساختمان استفاده می‌شود که اگر همگی مثل سیمان و فولاد با رشد قیمت مواجه شوند هزینه‌های سازندگان کمرشکن خواهد شد. حتی اگر نرخ زمین را صفر در نظر بگیریم قیمت ساخت به بالای شش میلیون تومان در هر متر مربع رسیده و با رشدهای اخیر هیچ چشم‌اندازی برای بخش ساخت و ساز وجود ندارد.

هزینه ساخت هر واحد مسکن ملی ۳۷۵ میلیون تومان

از سوی دیگر طبق اعلام بانک مسکن تا کنون از ۸۶۴۰ میلیارد تومان آورده متقاضیان ۲۸۴۰ میلیارد تومان آن برای احداث پروژه‌های طرح اقدام ملی مسکن به حساب سازندگان واریز شده است. ۲۴۴ میلیارد تومان هم تسهیلات بانکی پرداخت شده که مجموع دو عدد مذکور را به ۳۰۸۴ میلیارد تومان می‌رساند. مابقی نیز که حدود ۵۸۰۰ میلیارد تومان است به تدریج با پیشرفت فیزیکی و آغاز احداث پروژه‌ها تخصیص خواهد یافت.

با احتساب هزینه حدود ۵ میلیون تومان برای هر متر مربع واحدهای اقدام ملی، برای ساخت یک واحد ۷۵ متری به حدود ۳۷۵ میلیون تومان نقدینگی نیاز است. یعنی ۳۰۸۴ میلیارد تومان فقط تکافوی ساخت ۸۲۲۴ واحد اقدام ملی مسکن را می‌دهد. البته تا کنون ۴۰ هزار و ۷۸ واحد مسکن ملی افتتاح شده که محمود محمودزاده ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ به ایسنا گفت: عمده واحدهایی که به بهره‌برداری رسیده از روشهایی همچون تعاونی‌سازی با دریافت وام اوراق، استفاده از تسهیلات ۹ درصد بافت فرسوده و دریافت زمین بدون اتکا به منابع بانکی ساخته شده است.