چند نکته مهم درباره افزایش صادرات نفت ایران

در این میان جواد اوجی - وزیر نفت اعلام کرده که به‌زودی خبرهای خوبی در زمینه تنوع قراردادهای نفتی و میعانات گازی و تهاتر نفتی اعلام می‌شود و با توجه به نیاز دنیا به انرژی و با استفاده از توان و ظرفیت دستگاه سیاست خارجی، فروش نفت به‌صورت تهاتری در دستور کار قرار گرفته است و در این زمینه تهاتر نفت با کالا و سرمایه‌گذاری از روش‌هایی است که انجام می‌شود.

به گفته وی ایران آماده پذیرایی و استقبال گرم از سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی خواهان سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت نفت و گاز است و سرمایه‌گذاران در قبال اقدام‌های خود می‌توانند نفت و میعانات گازی را به‌صورت تهاتر دریافت کنند. سرمایه گذاران داخلی مانند هلدینگ‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ می توانند برای توسعه میدان‌های گازی کشور ورود کنند و پس از توسعه میدان، گاز طبیعی و میعانات گازی در قبال هزینه سرمایه‌گذاری و سود آن به عنوان خوراک یا سوخت دریافت کنند، در عین حال معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت آماده پذیرش سرمایه گذاران در توسعه میدان‌ها و امضای قرارداد با آنهاست.

به تازگی نیز معامله گران و شرکت های رصد کشتی می گویند واردات نفت ایران از سوی چین در سه ماه گذشته بالای نیم میلیون بشکه در روز مانده است، زیرا تخفیف مناسب آن به ریسک نقض تحریم‌های آمریکا می ارزد. چین خرید نفت ایران را امسال با وجود ادامه تحریم های آمریکا ادامه داده است. واردات نفت ایران به چین در ماه اوت به ۶۶۰ هزار بشکه در روز و در ماه سپتامبر به ۵۴۵ هزار بشکه در روز رسید اما در ماه اکتبر به ۴۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت.

این آمار نشان می دهد میانگین واردات سه ماهه ۵۶۰ هزار بشکه در روز بود که بالاتر از ۴۷۸ هزار بشکه در روز در ماه‌های ژوئن و ژوییه بوده است. صادرات نفت ایران به چین در ماه مه به رکورد ۷۳۰ هزار بشکه در روز صعود کرد در حالی که میانگین صادرات از ابتدای سال تا پایان اکتبر، ۵۶۲ هزار بشکه در روز است. دانیل گربر - مدیرعامل شرکت پترولجستیک در این باره اظهار کرده است اگرچه این حجم نسبت به ابتدای سال کمتر بوده است اما اگر چین موفق شود افزایش اخیر ابتلا به کووید را کنترل کند، با توجه به قیمت‌های بالاتر نفت، دیسیپلین اوپک در کنترل عرضه و تخفیف‌هایی که برای خرید نفت ایران وجود دارد، واردات بالاتر نفت ایران تعجب آور نخواهد بود.

نفت ایران که حدود شش درصد از واردات نفت چین را تشکیل می دهد، باعث واردات کمتر از برزیل و غرب آفریقا شده است. وزارت خارجه چین ماه گذشته به رویترز گفته بود معاملات تجاری میان چین و ایران باید محترم شمرده شود. چین از آمریکا می خواهد تحریم‌های یکجانبه نامشروع را هر چه سریع‌تر حذف کند.

صادرات نفت ایران که اکنون حدود ۱.۳ میلیارد دلار در ماه ارزش دارد و عمده آن به چین می رود، منبع درآمد مهمی برای تهران است. ایران و قدرت‌های جهانی قرار است در ۲۹ نوامبر مذاکرات هسته ای را از سربگیرند تا توافق هسته ای را احیا کنند که زمینه را برای رفع تحریم‌های آمریکا علیه فروش نفت ایران هموار می کند.

به نظر می رسد که چین به عنوان یک مشتری قدیمی بار دیگر پا به میدان گذاشته تا مجدد خریدار ثابت نفت ایران شود اما اینکه این موضوع ادامه دار خواهد بود یا خیر مورد ابهام است، آنطور که مهدی حسینی - کارشناس ارشد حوزه انرژی  به ایسنا گفته است، اگر تاریخچه خرید نفت چین و هند از ایران را دنبال کنیم، نمی توانیم تصویر روشنی از این مساله ارائه دهیم.

به گفته وی از زمانی که بحث هسته‌ای مطرح شد و تحریم های سازمان ملل روی کار آمد انتظار می رفت که روسیه و چین باتوجه به اینکه حق وتو داشتند به ایران کمک کنند و به نوعی طرف ایران باشند، اما این اتفاق نیفتاد و تحریم ها محقق شد و این مساله بهترین بهانه بود تا مشتریان اصلی از خرید نفت ایران امتناع کنند.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه پس از  امضا برجام بسیاری از مشتریان تاریخی ایران معاملات خود را با ما آغاز کردند، گفت: تا برقراری مجدد تحریم‌ها فروش نفت ایران به حالت عادی بازگشت، اما زمانی که دوباره تحریم های آمریکا اتفاق افتاد با کشورهای خریدار با چالش هایی مواجه شدیم.

حسینی با بیان اینکه براساس گزارشی که در ماه ژانویه در خصوص تحریم ها توسط مجلس آمریکا منتشر شد، دولت ها موضوع تحریم نیستند و جای تعجب دارد کشورهایی که دولت های آن ها متقاضی نفت ایران بودند چرا از این مساله امتناع می کنند، گفت: ممکن است پاسخ آنها این باشد که به دلیل تحریم سیستم بانکی ممکن است دچار مشکل شوند و یا بحث FATF را مطرح کنند.

وی تاکید کرد: این بهانه‌ها وجود دارد اما در مجموع دولت‌ها موضوع تحریم ها نیستند، در واقع  لزومی ندارد که یک شرکت خصوصی در چین نفت ایران را خریداری کند و دولت چین می تواند وارد معامله نفتی با ایران شود؛ زمانی ارتش چین نفت ایران را خریداری می کرد.

این کارشناس با بیان اینکه نحوه بازپرداخت را می توان مورد مذاکره قرار داد زمانی بانک کونلون در این زمینه همکاری داشت اما بعد از مدتی همکاری خود را کاهش داد، به هر حال می توان راه حل هایی برای این مساله در نظر گرفت، گفت: راهکارهایی برای این موضوع وجود داشت که در صورت تمایل کشورها می توانست اجرایی شود، قطعا امروز میزان صادرات عدد پایینی است، در مجموع باید گفت انتظاراتی که از چین به طور خاص وجود داشت که قرارداد همکاری ۲۵ ساله نیز با ما منعقد کرده رخ نداده است.

به گفته حسینی بر اساس آنچه در اخبار وجود دارد چین نفت زیادی از ایران خریداری نمی کند و این شرایط با هند نیز وجود دارد، روسیه نیز به گونه ای رقیب ما به حساب می آید و چندان تمایلی ندارد که ایران در بازار حضور داشته باشد.

وی با بیان اینکه عراق و روسیه درصد بالایی از سهم ایران را ازآن خود کرده اند، گفت: افزایش و یا کاهش حجم خرید چین می تواند احتمالا موضع معاملاتی باشد به عبارت دیگر ایران به عنوان کارت معامله برای دیگر کشور ها به حساب می آید چراکه اگر چین نمی تواند خرید نفت از ایران را افزایش دهد باید به طور کامل آن را قطع کند اما اگر می تواند آن را افزایش دهد باید در تمام مقاطع زمانی این کار انجام شود.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به صحبت های اخیر وزیر نفت در خصوص افزایش فروش نفت ایران، گفت: اگر چنین صحبت هایی مطرح شده قطعا مسیرهایی برای آن پیدا شده است و اگر این اتفاق بیفتد جای امیدواری دارد.

حسینی با بیان اینکه این چشم انداز می تواند درست باشد اما با رفتارهایی که تاکنون این کشورها داشتند، این مساله می‌تواند موقتی باشد اما در کل امیدواریم که کشورهای خریدار همکاری خوبی با ایران داشته باشند تا بتوانیم صادرات بیشتری را داشته باشیم، اظهار کرد: تجربه سال های گذشته نشان می دهد که فروش نفت ایران در یک وضعیت ثابت قرار نداشته و مدام در حال تغییر بوده است