بازگشت ترامپ اهرم نفتی عربستان را خنثی کرد؛ آخرین تقلای اوپک پلاس برای بقا/ جنگ قیمت‌ها آغاز شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، وال استریت ژورنال با انتشار گزارشی نوشت، تسلط عربستان سعودی بر سازمان کشورهای صادرکننده نفت برای مدت طولانی به معنای تسلط بی‌چون و چرا بر بازار جهانی نفت بود. آن روزها حداقل در حال حاضر به پایان رسیده است. پادشاهی در تلاش است تا برنامه خود را برای بالا نگه داشتن قیمت‌ها اجرایی کند. قیمت‌های بالاتر به پرداخت هزینه‌های زیرساختی عربستان کمک می‌کند، از جمله پروژه‌های یک تریلیون دلاری که برای دور کردن سریع اقتصاد از نفت طراحی شده‌اند. این سیاست همچنین می‌تواند زمینه ساز بازگشت تورم به عرصه جهانی شود.

پادشاهی خلع سلاح شد؟

این نشریه در ادامه نوشت، به غیر از عربستان سایر اعضای این ائتلاف در حال تلاش برای تولید بیشتر و به حداکثر رساندن سود کوتاه مدت هستند، تکیه به چنین سیاستی تا حدی به دلیل انتظار رقابت فزاینده با حفاری‌های شیل ایالات متحده  است؛ حفاری‌هایی که با انتخاب مجدد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، افزایش خواهد یافت.

ترامپ در سخنرانی پیروزی خود در 6 نوامبر گفت: «ما بیشتر از هر کشوری در جهان طلای مایع داریم. بیشتر از عربستان سعودی. ما بیشتر از روسیه به نفت دسترسی داریم».

همزمان با برگزاری نشست برنامه‌ریزی شده پنج‌شنبه اوپک پلاس، ناظران تاکید کردند که رویکرد ترامپ برای رهبری بالفعل ریاض معضل‌هایی ایجاد می‌کند؛ ادامه دفاع از قیمت نفت یا مبارزه برای پس گرفتن سهم بازار. به نظر می‌رسد سعودی‌ها تمایلی به آغاز جنگ برای قیمت نفت ندارند. مقامات سعودی می‌گویند که پادشاهی احتمالاً تولیدات خود را ثابت نگه می‌دارد و برنامه‌های کاهش قیمت را که قبلاً دو بار به تعویق افتاده، عقب می‌اندازد.

در همین راستا یک مقام سعودی گفت: «آن‌ها نمی‌توانند نفت را در سال آینده به وضعیت پیشین برگردانند». با این حال، یکی دیگر از تولیدکنندگان بزرگ نفت یعنی امارات متحده عربی، مجاز است از ژانویه بشکه‌های بیشتری به بازار اضافه کند. عراق و قزاقستان نیز در حال لابی کردن هستند تا تولید خود را بیشتر کنند که این امر باعث افزایش بیشتر عرضه و کاهش قیمت‌ها می‌شود.

وال استریت ژورنال در ادامه نوشت، اوپک پلاس متشکل از ائتلاف اصلی به رهبری عربستان سعودی و همچنین گروهی از متحدان اصلی تولیدکننده نفت از جمله روسیه در شرایط سختی قرار گرفته است. سعودی‌ها در سال‌های 2014 و 2020 تلاش کردند به واسطه جنگ قیمت‌ها رویاروی شیل آمریکا قرار بگیرند، اما در نهایت نتوانستند تولید نفت آمریکا را مهار کنند. آنها گفتند، این بار، مقامات پادشاهی از برداشتن هرگونه حرکت جسورانه قبل از اینکه ترامپ در باب قیمت‌ها سیاست‌هایی را اعلام کند، محتاط هستند. در حالی که رئیس‌جمهور منتخب قبلاً گفته که می‌خواهد درد ناشی از پمپ نفت را برای مصرف‌کنندگان کاهش دهد، کمپین او توسط گروهی که از قیمت‌های بالاتر نیز سود می‌برند، تامین مالی شد.

تولید نفت خام در قاره آمریکا در حال حاضر زمینه‌ساز کاهش بخشی از عرضه جهانی اوپک پلاس به برخی از پایین‌ترین سطوح از زمان تأسیس این گروه شده است. سیاست کاهش تولید نفت توسط اوپک پلاس که توسط عربستان سعودی انجام شد، موجب شد تا سایر اعضا در شرایط سختی قرار بگیرند.

خورخه لئون، تحلیلگر ریستاد انرژی که قبلا برای اوپک کار می‌کرد، در این باره گفت: «وقتی بازار در حال رشد است، عضویت در یک سازمان واقعاً آسان است. هیچ‌کس نمی‌خواهد در ائتلاف یا سازمانی باشد که در آن تولید را کاهش می‌دهند».

به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، اگر اوپک پلاس تولید خود را کاهش ندهد، عرضه جهانی نفت بیش از یک میلیون بشکه در روز از تقاضا پیشی خواهد گرفت. نتیجه این است که اوپک پلاس بخشی از وزن ژئوپلیتیک خود را در واشنگتن از دست داده است. جفری پیات، دستیار وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور منابع انرژی، گفت: «قدرت بازار نفت اوپک این روزها کمتر از آن چیزی است که تصور می‌کنید،‌ زیرا تولیدکنندگان نفت در جاهای دیگر - برزیل، کانادا و گویان - به تولید نفت خام می‌پردازند.»

این تحلیلگر در ادامه یادآور شد، در دنیایی که من در آن زندگی می‌کنم، چالش استراتژیک این است که ایالات متحده در مورد وضعیت خود به عنوان یک ابرقدرت انرژی چگونه فکر می‌کند؟ او گفت: ما لازم نیست در مورد کاری که اوپک یا هر نهاد دیگری انجام می‌دهد آنقدر نگران باشیم، زیرا می‌توانیم روی داستان خود تمرکز کنیم. ناظران اوپک می‌گویند که تغییر قدرت، توانایی عربستان سعودی در محاصره اعضای اوپک یا جذب افراد جدید تضعیف کرده است.

پایان اوپک پلاس؟

به نوشته وال استریت ژورنال تنش هفته گذشته افزایش یافت، بالاخص زمانی که نماینده ایران در اوپک پلاس استدلال کرد که سیاست اوپک تحت رهبری عربستان برای بالا نگه داشتن قیمت‌ها عمدتاً تا حدی به این دلیل که انگیزه ایالات متحده و آمریکا برای تولید نفت بیشتر تحریک شده، شکست خورده است. این تنش به افکار عمومی سرایت کرد. سایر تولیدکنندگان بر پمپاژ بیشتر تمرکز کردند. نماینده ایران خاطرنشان کرد که آنگولا در حال حاضر از ائتلاف خارج شده است. 

او حدس زد که کشورهای دیگر نیز به زودی در نتیجه این سیاست می‌توانند از این کشور پیروی کنند. به ادعای این نشریه این وضعیت نشان‌دهنده چرخش از مواضع اوپک پلاس از دو سال پیش است، زمانی که نفت بیش از 100 دلار به ازای هر بشکه معامله می‌شد، در آن بازه زمانی بایدن از سعودی‌ها درخواست کرد که دریچه‌ها را باز کنند؛ خواسته‌ای که با مخالفت سعودی‌ها روبرو شد. با توجه به اینکه عربستان سعودی میزبان نمایشگاه جهانی اکسپو 2030 است و برای میزبانی جام جهانی فوتبال 2034 پیشتاز است، این کشور در حال سرمایه‌گذاری بر روی یک پروژه بزرگ متروی جدید برای کمک به تغییر اقتصاد و بهبود شهرت خود است.

اکنون با نوسان قیمت‌های جهانی به زیر 75 دلار به ازای هر بشکه، اوپک پلاس به اقتصاد چین خیره شده که کندتر از حد انتظار رشد می‌کند و به طور فزاینده‌ای در مصرف سوخت متمرکز است. یکی از نمایندگان اوپک گفت، همانگونه که پیشتر برنامه‌ریزی شده بود، به جای پمپاژ بیشتر نفت از ژانویه، این احتمال وجود دارد که با پایان سه ماهه اول شاهد افزایش تقاضای چین برای افزایش تولید باشیم.

تحلیلگران داخلی این ائتلاف، تحت نظارت یک مقام سعودی، تخمین‌ها در باب رشد تقاضای خود را در سال جاری و آینده را برای چهار ماه متوالی کاهش داده‌اند. چنین شرایطی زمینه‌ساز از میان رفتن اعتبار اعضای اوپک پلاس در میان معامله گران، مقامات ایالات متحده و حتی برخی از نمایندگان خواهد شد.

آژانس بین‌المللی انرژی تخمین می‌زند که اگر این گروه تولید خود را کاهش ندهد، عرضه جهانی بیش از یک میلیون بشکه در روز از تقاضا در سال آینده بیشتر خواهد شد. توربجورن تورنکویست، رئیس گروه Gunvor، یکی از بزرگترین خانه‌های تجاری جهان، در حاشیه کنفرانس نفت ابوظبی به خبرنگاران گفت: «این صنعت بیش از حد سرمایه گذاری می‌کند. اکنون [نفت] مازاد تولید شده است».

این عوامل در ماه‌های اخیر وال استریت را وادار کردند تا روی قیمت‌های ضعیف پیش‌رو شرط‌بندی کند. این گزاره سپتامبر زمینه را برای تنزل موقعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مورد معاملات آتی نفت برنت را فراهم کرد. برخی از اعضای اوپک پلاس نگران هستند که تعهد ترامپ در باب حفاری نفت از طریق مقررات ضعیف‌تر و اجاره سریع زمین‌های فدرال، قیمت‌ها را کاهش دهد.

در عین حال، مدیران و تحلیلگران نفتی ایالات متحده در باب افزایش سریع تولید به روشی که ترامپ وعده داده محتاط هستند. مقامات فدرال پیش‌بینی می‌کنند که تولید آمریکا در سال جاری به طور متوسط ​​13.2 میلیون بشکه در روز خواهد بود که 47 درصد بیشتر از تولید اکتبر عربستان است و به 13.5 میلیون بشکه در روز در سال 2025 خواهد رسید. یک شهرستان به تنهایی در نیومکزیکو در حال حاضر بیشتر از شش کشور کوچک اوپک نفت خام تولید می‌کند. از همین رو عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان، گاهی آشکارا از کاهش نفوذ پادشاهی ناامید شده است.

تحت نظارت او، جلسات اوپک اغلب لغو یا در آخرین لحظه و اغلب به صورت آنلاین برای جلوگیری از افشاگری انجام می‌شد. وال استریت ژورنال پیشتر گزارش داده بود که در ماه سپتامبر، وزیر نفت عربستان هشدار داد که اگر بازیگران متقلب اوپک پلاس به محدودیت‌های تولید توافق‌شده پایبند نباشند، قیمت‌ها ممکن است تا 50 دلار به ازای هر بشکه کاهش یابد.

برای برخی از تحلیلگران، استراتژی عربستان برای ادامه دفاع از قیمت نفت به منزله یک قمار بلندمدت در انتظار رسیدن به اوج پیش بینی شده نفت شیل آمریکا در سال‌های آینده است. کارن یانگ، محقق ارشد در مرکز سیاست انرژی جهانی دانشگاه کلمبیا، گفت: اوپک پلاس هم برای حفظ خود و هم برای نگاه داشتن اعضایش در دوره ای که ممکن است قیمت پایین باشد، نقش مهمی بر عهده دارد.