سبقت قیمتی سهام کوچک ها نسبت به بزرگان بورس

شاخص کل بورس تهران پس از دو روز نفسگیری مجددا روز دوشنبه به مدار مثبت بازگشت. از این رو دیروز شاخص کل با رشد حدود 9/ 0 درصدی مجددا از مرز مقاومتی یک میلیون و 250 هزار واحد عبور کرد و سهامداران حقیقی نیز بار دیگر به زمین خرید سهام وارد شدند. از نکات مورد‌توجه روز گذشته می‌توان به سبقت شاخص هم‌وزن از نماگر وزنی بازار سهام اشاره کرد جایی‌که نماینده گروه‌های کوچک‌تر بورسی با رشد 15/ 1 درصدی همراه شد. در حال حاضر به نظر می‌رسد افزایش جذابیت سهام کوچک به چهار عامل سبقت قیمت سهام با ارزش بازار بالاتر در دو هفته پس از انتخابات، افزایش تمایل به صنایع ریالی، امید به رفع گره قیمت‌گذاری دستوری و نزدیک شدن نسبت قیمت به درآمد گروه‌های کوچک‌تر و بزرگ‌تر بازمی‌گردد. نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در سومین روز کاری هفته جاری درحالی مورد اقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفت که دوباره سهامداران خرد در جدال با حقوقی‌ها توانستند پیشی بگیرند. در این میان دماسنج بازار با افزایشی بالغ بر 10 هزارو 893 واحد همراه شد و توانست رقم 254/ 1 میلیون واحدی را به خود اختصاص دهد. از نکات حائز اهمیت بازار دیروز می‌توان به خالص خرید قابل‌توجه حقیقی‌ها اشاره کرد. این دست از سرمایه‌گذاران در حالی 209 میلیارد تومان نقدینگی به بازار تزریق کردند که طی در دو روز ابتدایی هفته در پوزیشن فروشنده ظاهر ‌می‌شدند.

نوبت کوچک‌ترها است؟

همان‌طور که اشاره شد روز گذشته همزمان با رشد 9/ 0 درصدی شاخص کل، نماگر هم‌وزن نیز در مسیر صعودی قرار گرفت و حتی با توجه به رشد بیشتر قیمت‌ها در سهام کوچک‌تر توانست گوی سبقت را از دماسنج اصلی بازار سهام برباید. نخستین علت این موضوع را می‌توان پیرامون کاهش جذابیت سهام شرکت‌‌های بزرگ و عموما کامودیتی‌محور بازار جست‌وجو کرد. در دو هفته صعودی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، شاخص‌سازان عمدتا مورد توجه اهالی بازار سهام قرار داشتند و نماگر اصلی توانست در این مدت 10 روزه با افزایش حدود 5/ 9 درصدی همراه شود. شاخص کل هم‌وزن اما در این بازه زمانی به رشد 7/ 3 درصدی بسنده کرد که در دل این رویداد نشان از کم‌توجهی معامله‌گران به سهام شرکت‌های کوچک و متوسط داشت. از این رو سرمایه‌گذاران با توجه به تفکری سنتی می‌پندارند که اکنون نوبت به کوچک‌ترها رسیده تا طعم رشد قیمتی را نیز بچشند. از این رو روز گذشته در صدر گروه‌های با بیشترین بازدهی روزانه نیز صنایع با ارزش بازار کمتر قرار گرفتند. به طوری که هفت صنعت با بیشترین بازده روزانه شامل گروه‌های استخراج زغال‌سنگ، سایر معادن، حمل و نقل، وسایل ارتباطی، لاستیک و پلاستیک، مخابرات و سیمان کمتر از 5 درصد از کل ارزش بازار بورس تهران را در اختیار دارند دیروز توانستند با رشد 6/ 2 تا 8/ 4 درصدی صدرنشین شوند و همین مهم سبب سبقت رشد روزانه شاخص هم‌وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) نسبت به شاخص کل شد.

از سهام دلاری به ریالی‌ها

فارغ از درجه جذابیت صنایع بورسی، چیزی که در معاملات این‌ روز‌های بازار به چشم می‌خورد، تفکیک صنایع بورسی به دو گروه ریالی و دلاری است. گروه‌های دلاری از شرکت‌هایی سامان‌یافته که بیشترین درآمد خود را از صادرات کسب می‌کنند و از این رو با افزایش نرخ دلار سود بیشتری کسب کرده و از کاهش نرخ  ارز متضرر می‌شوند. در حال حاضر طولانی شدن پروسه حصول توافق هسته‌ای و احیای برجام سبب افزایش نوسان دلار شده است، اما در مجموع نرخ این ارز حول محور 24 تا 25 هزار تومان می‌چرخد. این روند سینوسی سبب شده تا خیلی از سرمایه‌گذاران ترجیح د‌هند به سمت سهامی که کمترین وابستگی را به دلار دارند، حرکت کنند. به نظر می‌رسد این عامل نیز در افزایش توجه سهامداران به صنایع ریالی که عمدتا از ارزش بازار پایینی نیز برخوردارند، بی‌تاثیر نبوده است.

نه به قیمت‌گذاری دستوری

سرمایه‌گذاران بورسی و غالبا قدیمی‌تر‌های بازار حداقل طی 10 سال اخیر و در برهه‌های زمانی متفاوت بار‌ها شاهد ایجاد قوانین و مقررات خلق‌الساعه و اثر‌گذاری مخرب آن در جریان معاملاتی بازار سهام از سوی نهادهای مختلف بودند. تصمیماتی که عمدتا بدون توجه به بازار سرمایه تبیین می‌شد و سود‌سازی شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌داد. اما یکی از مهم‌ترین این دخالت‌ها، قیمت‌گذاری دستوری محصولات تولیدی کارخانه‌ها است؛ از خودرو گرفته تا سیمان و شکر و روغن و دیگر محصولات. در هفته‌های گذشته ورود معاملات برخی کالاها به بورس کالا و جبهه‌گیری سیاستگذاران در مبارزه با قیمت‌گذاری دستوری سبب افزایش امید سرمایه‌گذاری به حصول این مهم شده است و از این رو شاهد بازگشت اقبال به سهام صنایع و شرکت‌هایی هستیم که در سال‌های گذشته بیشترین آسیب را از قیمت‌گذاری دستوری متحمل شده‌اند؛ چرا‌که سهامداران مطلعند با حذف نرخ‌گذاری دستوری صنایع منتفع شده و سودآوری شرکت‌ها رشد خواهد داشت.

نزدیک‌شدن P/ Eها

مردادماه سال گذشته بود که با اوج‌گیری قیمت‌ها و رسیدن شاخص کل به سطح باورنکردنی دو میلیون و 100 هزار واحدی، نسبت قیمت به درآمد بازار نیز از سطح تاریخی کمتر از هفت مرتبه به 22 واحد رسید. در این برهه زمانی P/ E آینده‌نگر برای سهام کوچک‌تر 32 واحد و برای بزرگ‌ترها 20 مرتبه بود. با آغاز اصلاح بازار و تخلیه حباب شکل‌گرفته نیز سهام با ارزش بازار پایین به دلیل گرفتار شدن از صفوف سنگین فروش و نقدشوندگی بسیار پایین در پرکردن حجم مبنا ناتوان ماندند و قیمت پایانی این دسته از سهام آن‌چنان که باید افت نکرد و به اصطلاح در روند اصلاح قیمت نیز درجا زدند و تا چندی پیش از نظر بازارگران تلقی می‌شدند. حال آخرین گزارش اجماع تحلیلگران نشان می‌دهد نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر برای گروه‌های با ارزش بازار بالا 4/ 7 مرتبه و برای کوچک‌ترها 8/ 7 واحد است. نزدیک شدن این نسبت در دو گروه مذکور حکایت از آن دارد که گروه‌های با ارزش بازار پایین‌تر نیز توانسته‌اند تا حدودی به تعادل رسیده و حالا برای خرید جذاب به نظر می‌رسند.

شاهد آماری توجه به کوچک‌ترها

همان‌طور که اشاره شد این روزها سهام کوچک‌تر بورس تهران مورد توجه معامله‌گران قرار گرفته‌اند. بررسی نسبت خالص خرید حقیقی‌ به ارزش بازار صنایع بورسی نیز موید این موضوع است. هر چند لحاظ نشدن میزان سهام شناور هر صنعت اختلاف جزئی در آمار ایجاد می‌کند، اما تا حدودی می‌تواند توضیح‌دهنده این ادعا باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی معاملات روز گذشته بورس تهران، بیشترین نسبت مذکور به صنایعی اختصاص دارد که از ارزش بازار پایینی برخوردارند. به طوری که 9 صنعت نخست با بیشترین خالص خرید حقیقی (با خنثی کردن ارزش بازار صنعت) در کل سهمی 5 درصدی از ارزش کل بورس تهران را در اختیار دارند. در این خصوص می‌توان به گروه استخراج زغال‌سنگ، قندوشکر، انتشار و چاپ، ماشین‌آلات، دستگاه‌های برقی، سیمان، مخابرات، کاشی و سرامیک و زراعت اشاره کرد که همگی روز دوشنبه مورد توجه سهامداران خرد واقع شدند.

حال اگر مبنای بررسی را ارزش دادوستدهای روزانه نیز قرار دهیم، با بررسی نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار هر صنعت، باز هم کوچک‌ترها هستند که در صدر قرار می‌گیرند. از این منظر نیز 10 صنعتی که بیشترین ارزش معاملات روزانه (با خنثی کردن ارزش بازار صنعت) را در اختیار دارند، سهمی 6 درصدی از کل ارزش بازار را به خود اختصاص می‌دهند.

بازگشت پرقدرت حقیقی‌ها

در روزی که شاخص کل با رشد 9/ 0 درصدی همراه شد و میانگین قیمت غیروزنی سهام نیز رشد 15/ 1 درصدی را ثبت کرد، شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش 209 میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بورس تهران بودیم. به لحاظ عددی در این روز معاملاتی عمده خرید سهامداران حقیقی نیز به گروه‌هایی نظیر فرآورده‌های‌نفتی، محصولات شیمیایی، مخابرات و سیمان اختصاص پیدا کرد و در نقطه مقابل حقوقی‌ها رو به سمت خرید بانک‌‌ها، خرده‌فروشی، کانه فلزی و انبوه‌سازی آوردند.

بورس دوشنبه از دریچه آمار

روز گذشته ارزش معاملات خرد بورس تهران در رقمی بالغ بر 3988 میلیارد تومان قرار گرفت و ارزش معاملات خرد فرابورس نیز رقم 1333 میلیارد تومانی را به خود اختصاص داد که هر چند در مقایسه با 10 روز پس از انتخابات ریاست‌جمهوری کاهش محسوسی را نشان می‌دهد اما در مقایسه با معاملات روز یکشنبه مطلوب بود.

در ابتدای معاملات روز گذشته همان‌طور که انتظار می‌رفت از هیجان منفی روز یکشنبه کاسته شد و از همان ابتدا تابلوی تالار شیشه‌ای رنگ سبز را نشان می‌داد اما با رسیدن به محدوده یک میلیون و 250 هزار واحد شاهد افزایش فشار عرضه در برخی نمادها بودیم به طوری که شاخص کل کمی عقب نشست. اما این شرایط دوام چندانی نداشت و مجددا خریداران بر فروشندگان چیره شدند. رشد نرخ دلار و در عین حال جدیدترین آمار بانک مرکزی که حکایت از تداوم کاهش نرخ بهره بین بانکی و رسیدن آن به 1/ 18 درصد دارد، در افزایش توجه سرمایه‌گذاران به بازار سهام بی‌تاثیر نبوده است. به هر روی در پایان معاملات روز گذشته شاخص کل بورس تهران با رشد 9/ 0 درصدی به رقم یک میلیون و 254 هزار واحد رسید. در این بازار از 322 نماد معامله شده، قیمت پایانی 226 سهم (70درصد) مثبت بود و در مقابل 88 سهم (3/ 27درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 66 نماد (20 درصد) صف خریدی به ارزش 265 میلیارد تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش در 31 نماد بورسی (10 درصد) به ارزش 485 میلیارد تومان بودیم.

در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس رشد 52/ 0 درصدی را ثبت کرد، 130 نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی 84 سهم (65 درصد) مثبت و 46 سهم (35درصد) منفی بود. در این بازار 29 نماد (22درصد) صف خریدی به ارزش 215 میلیارد تومان تشکیل دادند اما 16 نماد (12 درصد) نیز با صف فروشی به ارزش 220 میلیارد تومان مواجه شدند.

بازار پایه نیز دیروز میزبان دادوستد 123 نماد بود. در این میان 39 سهم (32 درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد 74سهم (60 درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز 26 نماد (21 درصد) صف خریدی به ارزش 4/ 72 میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به 64 نماد (52 درصد) با ارزشی بالغ بر 752 میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.