جزئیاتی از پیش نویس توافق برجام به روایت یک نماینده مجلس

‌در نشست با ‎ فعالان دانشجویی دانشگاه‌های تهران پیرامون متن پیش‌نویس ‎ مذاکرات وین، ضمن انتقاد از برخی پنهان‌کاری‌ها و کلی‌گویی‌ها که منجر به انحراف از محتوای متن می‌شود، بر ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت فعالان سیاسی و دانشگاهی در جهت بررسی و نقادی با هدف رسیدن به یک ‎ توافق خوب تأکید شد.

‌با توجه به تأکیدات متعدد ‎ رهبر انقلاب و  قانون راهبردی لغو تحریم‌ها، قبل از رفع تحریم‌های برجامی در عمل و نیز راستی‌آزمایی نسبت به لغو عملی تحریم‌های مذکور، نباید گام‌های کاهشی هسته‌ای برداشته شود. این امر خط قرمز و سیاستی است که به تصریح رهبری هیچ کس نباید از آن تخطی کند.

‌در حالی که بر اساس متن پیش‌نویس، اینطور نیست که ‎ آمریکا، تحریم‌های برجامی را رفع و سپس ما آن را ‎ راستی آزمایی کنیم و در صورت رفع تحریم‌ها، ‎ ایران اقدامات کاهشی هسته‌ای خود را بعد از تحقق آن دو شرط، انجام دهد. بلکه قبل از رفع همه تحریم‌ها، ایران باید اقدامات خود را انجام دهد.

‌برای نمونه، در ضمیمه سوم توافق، ۶ مرحله در نظر گرفته شده است و در صورت امضای این متن، پس از روز جمع‌بندی، آمریکا سه دستور اجرایی که مربوط به تحریم‌های نفتی نیست را رفع می‌کند و ایران بلافاصله قبل رفع ‎ تحریم نفتی و راستی‌آزمایی آن، عمده اقدامات کاهشی هسته‌ای خود را آغاز می‌کند.

‌یکی از موضوعاتی که می‌بایست در متن توافق به آن توجه شود این است که آمریکا می‌بایست ‎ تضمین دهد که از توافق خارج نشده، مکانیسم ماشه را اعمال نکرده و تحریم جدیدی وضع یا باز وضع نکند، اما متاسفانه هیچ یک از تضامین بیان شده تاکنون در متن توافق اخذ نگردیده است.

بطوریکه در بند ۱-۵ تصمیم کمیسیون مشترک، سخنان بایدن و یا به تعبیری مکتوب آن در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۱ به عنوان یک تضمین محکم مورد پذیرش قرار گرفته است. جالب‌تر آن که در همین بیان نیز به جای اینکه آمریکا به ایران تضمین دهد، انجام تعهدات آمریکا مشروط به انجام تعهدات ایران شده است!

‌در بند ۷-۵ پیش نویس توافق نیز به جای تضمین آمریکا برای عدم خروج مجدد از ‎ برجام، صرفاً بیان شده است که آمریکا اگر تحریم‌ها را باز وضع کند، شرکت‌ها تا ۲.۵ سال مشروط به اینکه قرارداد پیش از باز وضع باشد و ایران به تعهداتش پایبند باشد، فرصت دارند که به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

‌در متن موجود، راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها به خود آمریکا سپرده شده و در بند ۱۸ ضمیمه سوم پیش نویس توافق احتمالی آمده است که آمریکا برای راستی‌آزمایی رفع تحریم، صرفاً یک بیانیه می‌دهد و همین امر راستی‌آزمایی تلقی خواهد شد. و ایران طبق این متن، هیچ نقشی در راستی‌آزمایی ندارد.

‌یکی از مسائلی که در بند ۹ ضمیمه سوم متن پیش نویس آمده این است که بعد از ۶۰ روز، یعنی بعد از روز تائید و انجام بسیاری از تعهدات ایران، ملت ایران می‌تواند تا سقف ۵۰ میلیون بشکه ‎#صادرات_نفت داشته باشد، مشروط به اینکه به کشوری نفت بفروشد که آمریکا نیز رضایت خود را اعلام کرده باشد!

‌ضمن اینکه فروش نفت وقتی ارزشمند است که ایران بتواند ‎#ارز دریافتی را به ارز دلخواه خود حتی غیر از دلار و یا یورو تبدیل کند، تا بتواند تجارت خود را با کشورهای دیگر سامان دهد. اما آمریکا با این امر مخالفت کرده و صرفاً طرف اروپایی در بند ۸ این متن قول داده است که با ایران تعامل کند!

‌از مشکلات دیگر ‎تجارت این است که بانک‌های خارجی موظف به شناسایی مشتری خود بوده تا با واسطه یا بدون واسطه با افراد و موجودیت‌های تحریمی در ایران ارتباط نداشته باشند. در غیر این صورت مورد جریمه‌های سنگین آمریکا قرار می‌گیرند. متأسفانه این مشکل در توافق به قوت خود باقی است.

‌موضوع عدم رفع مسأله ‎FTO و تسرّی این موضوع به مجموعه‌های دیگر، پذیرش باقی ماندن بیش از ۱۶۰۰ فرد و موجودیت ایرانی در ‎تحریم و همچنین عدم تعهد برای مختومه شدن پرونده ایران در آژانس از سوی طرف غربی‌ها، از دیگر مطالبی بود که در این جلسه پیرامون آن با استناد به متن پیش‌نویس گفتگو شد.