چهار پرسش کلیدی درباره آینده افغانستان

دولت آینده افغانستان چه ویژگی هایی خواهد داشت؟

 دولت طالبان در کابل به زودی نهایی می شود و ترکیب آن اولین نشانه ای است که نشان می دهد این گروه چگونه می خواهد افغانستان را اداره کند و با دنیا مراوده داشته باشد. دولتها، به ویژه در غرب، در مورد اینکه آیا رژیم طالبان را به رسمیت بشناسند یا خیر به میزان فراگیری آن توجه زیادی خواهند داشت.

این موضوع نه تنها به تعداد زنان و افراد غیر طالبان که در دولت حضور دارند، مربوط می شود بلکه به میزان قدرت آنها نیز ارتباط دارد. علائم اولیه دلگرم کننده نیست. یکی از رهبران ارشد طالبان روز چهارشنبه گفت که دولت جدید شامل مقامات دولت قبلی نخواهد شد و زنان پست های ارشد ندارند.

همانطور که لین اودونل از فارین پالیسی گزارش می دهد، طالبان قرار است یک شورای رهبری 12 نفره تشکیل دهد. خلیل حقانی از شبکه حقانی، یکی از مهمترین پست ها را خواهد داشت. او کسی است که در حملات متعدد طالبان که تلفات جمعی زیادی در افغانستان داشت، نقش داشته است.

آیا جامعه بین المللی به افغان ها کمک خواهد کرد؟

افغانستان با بحران اقتصادی روبرو خواهد بود که به دلیل تحریم های جدید غرب علیه رژیم طالبان وضع می شود. طالبان فاقد تجربه سیاسی برای مقابله با بحران های پیش رو به تنهایی است. اما اگر به زودی به این بحران رسیدگی نشود، ممکن است طالبان به تلاش برای تثبیت قدرت خود روی آورد. احتمال دار مقاومت خشونت آمیز ایجاد شود و ناآرامی و فشار اقتصادی می تواند باعث ایجاد پناهجویان جدید شود. بنابراین، کمک های مالی بین المللی بسیار مهم است.

تا کنون، نشانه های خوبی وجود دارد. رویترز این هفته گزارش داد که وزارت خزانه داری آمریکا مجوزی صادر کرده است که به واشنگتن و شرکای آن اجازه می دهد تا بدون ارتباط با طالبان، کمک های بشردوستانه را مستقیماً برای مردم افغانستان ارسال کنند. در همین حال، طالبان مانع از تحویل تدارکات گروه های امدادی نشده است. به احتمال زیاد طالبان این رویکرد را به منظور به خطر نینداختن چشم اندازهای شناسایی در پیش گرفته است.

اما چنین کمک هایی نمی تواند 10 میلیارد دلار ذخیره خارجی بانک مرکزی افغانستان را که در خارج از این کشور مسدود شده است، برای دولت طالبان جبران کند. همچنین کمکهای اولیه کشورهای ثروتمند مانند چین که تصمیم به اقدام سریع برای به رسمیت شناختن دولت جدید دارند نیز نمی تواند جبران کننده ی نیاز مالی دولت افغانستان باشد.

ظرفیت ضدتروریسم واشنگتن چقدر است؟

دولت بایدن قصد دارد تهدیدات تروریستی را بدون اینکه حضور پررنگ تری در صحنه داشته باشد، رصد کند. احتمالاً واشنگتن آمادگی دارد تا در صورت لزوم با حملات هوایی دست به اقدام بزند. از آنجا که آمریکا هیچگونه توافق اساسی با هیچ یک از همسایگان افغانستان ندارد، باید از امکانات نظامی موجود در خاورمیانه استفاده کند. مقامات آمریکایی در مورد میزان تمایل خود برای همکاری با طالبان به منظور مبارزه با تروریسم مطمئن نیستند، اگرچه ممکن است واشنگتن انعقاد توافقنامه های اشتراک اطلاعات با همسایگان افغانستان را دنبال کند.

احتمالاً مقابله با تروریسم ایالات متحده بر اهدافی متمرکز است که امکان دارد تهدیدی برای واشنگتن باشند. این بدان معناست که واشنگتن بر القاعده و داعش تمرکز خواهد کرد تا بر گروه های جهادی جنوب آسیا مانند طالبان پاکستانی و لشکر طیبه که مستقیماً آمریکا تهدید نمی کنند. اما این گروه های اخیر که با پیروزی طالبان تقویت شده اند، احتمالا از این گروه الهام می گیرند تا حملات خود را افزایش دهند. حتی اگر واشنگتن در دستیابی به اهداف خود در افغانستان موفق شود، تهدیدهای تروریسم منطقه ای اگر تشدید نشود، پابرجا خواهد ماند.

سرانجام، حملات ضدتروریستی با خطرات جدی همراه است. ممکن است غیرنظامیان کشته شوند، همچنین اگر القاعده هدف قرار گیرد، احتمال بروز تنش بین این گروه با طالبان وجود دارد که این موضوع به معنای بروز تنش های بیشتر در منطقه است.

سرنوشت مقاومت پنجشیر چه خواهد شد؟

پنجشیر تنها ولایت افغانستان است که در حال حاضر تحت کنترل طالبان نیست. در روزهای اخیر، جنگ بین طالبان و مقاومت شدت گرفته است. مقاومت تنها با چند هزار عضو و شانس کمی که برای برخورداری از حمایت خارجی دارد، به احتمال زیاد در جنگ گسترده پیروز نخواهد شد و طالبان دست بالا را خواهد داشت. در صورت مذاکره برای حل و فصل مسائل بین طالبان و نیروهای مقاومت در پنجشیر، این ولایت می تواند تا حدی خودمختاری کسب کند. این نتیجه ای است که به نفع مقاومت است اما به نفع طالبان هم هست، زیرا این گروه می تواند حسن نیت خود را به جامعه بین المللی نشان داده و حمایت آن را به دست آورد.

ارتباط هند با طالبان

خوب است بدانید که در حال حاضر کشورها تلاش دارند روابط خود را با طالبان سامان دهند. به طور مثال هند با طالبان در تماس است. به طوری که روز سه شنبه، دیپاک میتال، سفیر هند در قطر با شیرمحمدعباس استانکزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در دوحه دیدار کرد. این اولین ملاقات رسمی بین دو طرف بود. اگرچه اکثر بازیگران منطقه ای سال ها پیش کانال های ارتباطی خود را با طالبان باز کردند اما دهلی نو به دلیل ارتباط این گروه با پاکستان از آن فاصله گرفت.

دهلی نو برای نخستین بار در ماه ژوئن با طالبان ارتباط گرفت و این امر راه را برای دیدار این هفته هموار کرد. دهلی نو در برخورد با طالبان محتاط خواهد بود اما این دیدار نشان دهنده تغییر سیاست هند است. همچنین قابل توجه است که رهبران طالبان مصاحبه با تلویزیون های هند را آغاز کرده اند. روز سه شنبه ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان تصریح کرد که دولت طالبان هیچ تهدیدی برای دهلی نو نخواهد داشت.

به گفته مقامات دهلی نو، طالبان خواستار ملاقات در دوحه شدند، که احتمالاً تلاشی برای دور زدن بازیگران اصلی منطقه و ایجاد مشروعیت بین المللی برای خودشان بود. هند به دنبال تضمین دو نگرانی اصلی است: ایمنی اتباع هند که تلاش دارند از افغانستان خارج شوند و خطر پناهگاه های تروریسم در افغانستان برای هند. مسئله اخیر همچنان به عنوان نقطه تنش با دهلی نو مطرح خواهد بود.

مذاکرات امنیتی فرودگاه کابل

مذاکرات بین طالبان، ترکیه و قطر در مورد مدیریت فرودگاه بین المللی کابل در جریان است. ایمن سازی این فرودگاه بسیار مهم است، زیرا خروج بقیه ی شهروندان سایر کشورها و رسیدن کمک های بشردوستانه را تسهیل می کند. قطر پیشنهاد کمک فنی داده است. در حالی که طالبان پیشنهاد قبلی آنکارا برای تأمین نیرو به منظور ایجاد امنیت در فرودگاه را رد کرد اما ظاهراً حضور نیروهای امنیتی ترکیه را در این فرودگاه به طور کلی رد نکرده است.

هفته گذشته میدل ایست آی فاش کرد که دولت ترکیه در حال بررسی ترتیبی است که شامل به رسمیت شناختن رژیم طالبان و سپردن مسئولیت های امنیتی فرودگاه به یک شرکت خصوصی ترکیه می شود. اگر یک نیروی امنیتی ناتو وجود داشته باشد که طالبان مایل به میزبانی آن در خاک خود باشد، این نیرو از ترکیه خواهد بود. کشوری که اغلب توسط این گروه مورد ستایش قرار می گیرد