برنامه بایدن برای اقدامات سخت‌‌‌گیرانه‌تر علیه ایران

به گزارش اقتصادنیوز؛ برخی ناظران بر این باورند که واشنگتن در کنار پیگیری مسیر دیپلماسی از کانال مذاکرات وین، با این ادعا که «برجام احتمالاً دیگر نمی‌تواند بطور مؤثری تأمین‌کننده و تضمین‌کننده خواسته‌های طرفین باشد»، و به دلیل آنچه «چشم‌انداز نه‌چندان خوشبینانه نسبت به حصول توافق» خوانده‌اند، تاکتیک موازی تشدید فشار را نیز بنابر شرایط پیش رو اجرایی خواهد کرد.

به گفته ناظران این تشدید فشار می‌تواند از جوانب مختلف اعمال شود که تحریم‌های تازه خزانه‌داری آمریکا علیه تهران را می‌توان نمونه‌ای از جنبه اقتصادی این طرح دانست. همچنین به گفته یک منبع آگاه از مسئله، دولت بایدن حتی ممکن است حین مذاکرات،  این تاکتیک بنابر ارزیابی دولت از شرایط جاری، تشدید یا تحدید شود.

تحریم فرمانده برنامه پهپادی ایران

و به تازگی دولت بایدن با تکرار این ادعای ثابت نشده غرب مبنی بر اینکه ایران اوایل سال جاری حمله پهپادی به یک کشتی اسرائیلی انجام داده است، سرتیپ سعید آقاجانی فرمانده واحد پهپادهای نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را تحریم کرد. ایالات متحده همچنین تعدادی دیگر از افراد و شرکت‌های مرتبط با برنامه پهپادهای ایران را تحت تحریم قرار داد.

 به نوشته سی‌ان‌ان این تحریم‌ها سه ماه پس از حمله پهپادی به کشتی مرسر استریت، که در آن زمان در سواحل عمان بود انجام می‌شود که کشورهای غربی بدون ارائه سند قابل اتکا آن را به ایران نسبت دادند.

معاون وزیر خزانه داری آمریکا، والی آدیمو در بیانیه ای چنین ادعاهایی را تکرار کرد و گفت: "تکثیر [ادعایی] پهپادهای ایران در سراسر منطقه صلح و ثبات بین المللی را تهدید می کند. ایران و شبه نظامیان نیابتی آن از پهپادها برای حمله به نیروهای آمریکایی، شرکای ما و کشتیرانی بین المللی استفاده کرده اند."

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه تحمیل تحریم های جدید نشانه رفتار متناقض کاخ سفید است، گفت: «طنزآمیز است که دولت آمریکا مدعی است قصد بازگشت به برجام را دارد اما اکنون در تداوم تحریم ها از ترامپ پیروی می کند و پیامی می دهد که قابل اعتماد نیست».

به نوشته سی‌ان‌ان، اعلام تحریم‌های جدید همچنین یک هفته پس از حمله پهپادی به پایگاه آمریکایی در سوریه که این بار نیز یک مقام آمریکایی آن را به ایران نسبت داد صورت می‌گیرد، و البته چند روز پس از اینکه دولت ایران گفت که پس از ماه‌ها به مذاکرات بر سر احیای برجام بازمی‌گردد.

تعمیق شکاف بدبینی میان تهران و واشنگتن

کایلی اتوود، نیکول گوئت و جنیفر هانسلر گزارشگران سی‌ان‌ان در گزارش دیگری، از تردیدهای جدی مقامات ایالات متحده نسبت به اینکه مذاکرات مجدد بر سر توافق هسته ای ایران «نتایج مورد نظر را به همراه داشته باشد» خبر داده، و نوشته اند: مقامات دولت بایدن به طور فعال در مورد اعمال مجازات ها علیه تهران بحث می کنند و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای دیدار با متحدان اصلی در حاشیه گروه 20 آماده می شود تا مسیری رو به جلو ترسیم کند.

به ادعای این رسانه، این واقعیت که دولت جدید ایران یک تیم مذاکره کننده به رهبری مخالفان برجام تعیین کرده است، تنها حس بدبینی را افزایش داده است.

منابعی در واشنگتن به سی ان ان گفتند که در دولت بایدن بحث در مورد چگونگی تداوم و افزایش فشار بر ایران ادامه دارد و در صورت  تداوم وضعیت حاضر آن‌ها در جستجوی راه‌های تحمیل هزینه بیشتر هستند. این منابع جزئیاتی را بیان نکردند که این هزینه ها ممکن است چه باشد، اما یکی از افراد آشنا به گفتگوها به سی ان ان می گوید که بایدن در جریان نشست های G20 با متحدانش در مورد گزینه های احتمالی صحبت خواهد کرد و این هزینه ها ممکن است حتی زمانی که مذاکرات در حال انجام است، تحمیل شود.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، در مسیر رم، به خبرنگاران گفت در حالی در راستای ازسرگیری مذاکرات وین، نشست در حاشیه G20 فرصتی برای "هماهنگی نزدیک" با همتایان "E3" در مورد یک موضع مذاکره مشترک، و همچنین «سطح تعیین شده برای درک ما از پیشرفت ایران در برنامه هسته ای از زمان خروج آنها از برجام» است.

یکی از مقامات آمریکایی آشنا با مذاکرات مدعی است که اظهارات عمومی ایران "خوش بینی چندانی برای ما ایجاد نمی‌کند" و ادعا کرد که «تاکنون نشانه‌های اندکی مبنی بر اینکه تیم ایران قصد عمل گرایی و حل مسائل باقی مانده را دارد»، وجود داشته است. این مقام مسئول گفت: «در حالی که آمریکا با روحیه سازنده وارد گفت وگو خواهد شد و آنچه را که می شنود خواهد دید، در حال حاضر دلیلی برای خوش بینی وجود ندارد».

یک دیپلمات اروپایی نیز گفت که «تمایل تهران برای از سرگیری مذاکرات، راه حل نیست، اما گامی قابل توجه به جلو است». این دیپلمات و دیگران با اشاره به تأخیر پیش آمده و شرایط فعلی برنامه هستّ ای ایران مدعی شد که اکنون بحث گسترده ای در مورد "افزایش فشار" بر ایران وجود دارد. این دیپلمات گفت: «در حال حاضر هیچ فشار زمانی بر ایرانی‌ها وجود ندارد، هیچ فشار زمانی بر کسی نیست. ما باید کاری کنیم که احساس فوریت بوجود آید، من فکر می کنم این اولین قدمی است که باید برداریم».

نقش روسیه و چین

به ادعای سی‌ان‌ان، تحلیلگران می گویند که ترغیب روسیه ممکن است به تمایل ایران برای بازگشت به مذاکرات وین کمک کرده باشد، اما تردیدها در مورد تمایل چین برای ترغیب ایران در کنار دیگر طرف های توافق هسته ای وجود دارد.

یک مقام آمریکایی به سی ان ان گفت که روابط پرتنش آمریکا و چین نیز کار را سخت تر می کند. چین به واردات نفت ایران که منبع اصلی درآمد این کشور است ادامه داده است و هیچ استراتژی روشنی برای تحت فشار قرار دادن چین برای تغییر مسیر وجود ندارد.

دستیاران کنگره توضیح دادند که کنگره، چین را به‌عنوان بخش مهمی از پازل می‌بینند و از این که به نظر نمی‌رسد تلاش‌های هماهنگ‌تری برای وارد کردن آنها به مسیر مشترک صورت گرفته باشد، ناامید شده اند.

سوءظن عمیق

سی‌ان‌ان در پایان نوشته است که تحلیلگران عمیقاً مشکوک هستند. اریک بروئر، معاون مدیر و همکار ارشد پروژه مسائل هسته‌ای در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی (CSIS) مدعی شد: «من فکر می کنم این یک سوال بزرگ است که آیا ایران همچنان می خواهد برجام را احیا کند یا خیر. بروئر به سی ان ان گفت که معتقد است «ایران آماده است تا با خطر فروپاشی توافق مواجه شود».

تحلیلگران گروه مشاوره ریسک سیاسی اوراسیا در یادداشتی در روز چهارشنبه به صراحت نوشتند: «احیای توافق هسته‌ای ایران در سال آینده بعید است، زیرا پیشرفت سریع هسته‌ای ایران و درخواست‌های حداکثری احتمالاً توافق 2015 را دور از دست خواهد کرد». 

آن‌ها در ادامه نوشته اند که آنها احتمال توافق در سال 2022 را 30 درصد می‌دانند. تحلیلگران اوراسیا نوشتند که تداوم این رویکرد، «حتی پیشروترین مذاکره‌کنندگان را برای احیای توافق در سال آینده با دشواری روبه‌رو خواهد کرد».

هنری روم، مدیر تحقیقات کلان جهانی در گروه اوراسیا، گفت که اعلامیه ایران "نباید به عنوان نشانه ای از پیشرفت واقعی تفسیر شود."

روم اشاره کرد که در بازگشت ایران به مذاکرات «مسئله زمان است، نا اصل بازگشت» و مدعی شد که تهران احتمالاً برای پرهیز از انتقادات در نشست ماه آینده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چنین گامی برداشته، زیرا می خواهد از سرزنش شدن به عنوان عامل شکست مذاکرات جلوگیری کند و از حمایت روسیه نیز برخوردار شود.