روسیه آماده حمله به اوکراین / حرکات غیرمعمول قوای روسی نشانه چیست؟

"مقامات ناتو در هفته های اخیر در مورد جهش جدید فعالیت نظامی روسیه در شرقی ترین مرز روسیه و اوکراین هشدار داده اند. بر اساس آخرین برآوردها، حدود 90.000 تا 100.000 سرباز روسی در امتداد منطقه مرزی  روسیه - اوکراین قرار دارند. کارشناسان نظامی و منابع اطلاعاتی غربی نسبت به حرکات "غیر معمول" قوای روسی ابراز نگرانی کرده اند. از نظر آنها نیت کرملین از این فعالیت کاملا ناشناخته باقی مانده است و این همان چیزی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه آن را دوست دارد.

مقامات دفاعی اوکراین هشدار داده اند که احتمالا روسیه در اوایل ژانویه به اوکراین حمله خواهد کرد. این مقامات افزودند که سناریوی تهاجم نه‌تنها می تواند شامل منطقه دونباس (Donbass) باشد بلکه می تواند  منطقه ساحلی بنادر دریای سیاه را هم درگیر کند.

به نظر می‌رسد واشنگتن ادعای مقامات اوکراین را رد نکرده اما مدعی است که این فعالیت‌ها ممکن است بخشی از  کمپین فشار  روسیه برای گرفتن امتیازات سیاسی یا دیپلماتیک از غرب باشد.

برخی دیگر از مقامات غربی معتقدند که تهاجم روسیه قریب الوقوع نیست اما یک مساله ساختگی هم نیست، بلکه باید به عنوان یک احتمال نظامی جدی در نظر گرفته شود. جان هربست (John Herbst)، سفیر سابق ایالات متحده در اوکراین، به ان‌بی‌سی نیوز گفت: مسکو چنان موقعیتی دارد که می‌تواند بدون هشدار حمله کند.

به نظر می رسد که مقامات ارشد دولت بایدن نیز نگرانند. آنتونی بلینکن (وزیر امور خارجه آمریکا) در این رابطه گفت: "ما نمی دانیم که رئیس جمهور پوتین تصمیم به حمله به اوکراین را گرفته است یا خیر. اما می دانیم که اگر تصمیم بگیرد، قدرت انجام این کار را در کوتاه مدت خواهد داشت. بنابراین، ما باید برای همه موارد احتمالی آماده شویم و در عین حال تلاش کنیم تا روسیه مسیر خود را تغییر دهد."

بلینکن روز پنجشنبه با همتای خود، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در استکهلم دیدار کرد. بلینکن بارها نگرانی های دولت بایدن را در مورد "برنامه های روسیه برای حمله مجدد به اوکراین" ابراز کرد و افزود که واشنگتن تعهد قاطع داده که از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین محافظت کند. بلینکن از روسیه و اوکراین خواست تا مجدداً به اجرای توافق‌نامه‌های مینسک متعهد شوند. کرملین اما با تکرار موضع دیرینه خود تاکید کرد که مسکو هیچ تعهد و ارتباطی به توافقات مینسک ندارد و همه مذاکرات باید صرفا بین کیف و جدایی طلبان (تحت حمایت روسیه) انجام شود.

اکنون مساله اصلی بین اوکراین و روسیه، مخالفان حکومت مرکزی کیف و جدایی طلبان مرزی اوکراین است که از جانب روسیه حمایت می شوند. کیف قصد سرکوب این جدایی طلبان را دارد و مسکو نیز این مساله را بهانه قرار داده تا به داخل مرز اوکراین وارد شود.

دولت بایدن می گوید که آماده است در صورت تهاجم روسیه به اوکراین، تحریم های «حداکثری» را علیه روسیه اعمال کند، ادعایی که ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز آن را تکرار کرده است. استولتنبرگ اوایل این هفته به رویترز گفت: همه ما به وضوح می گوییم که هزینه جنگ برای روسیه زیاد است. تحریم ها یکی از گزینه های ما است. این تحریم‌های احتمالی می تواند شامل قطع ارتباط روسیه با سیستم معاملات جهانی سوئیفت شود، اقدامی که برخی کارشناسان می‌گویند ضربه سنگینی به اقتصاد روسیه وارد می‌کند.

مقامات کرملین اما همچنان معتقدند که تحرکات نظامی روسیه به قصد تهاجم به خاک اوکراین نیست اما روسیه در هر صورت این حق را دارد که نیروهای خود را در داخل مرزهای خود هر طور که صلاح می‌داند جابجا کند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در ابن رابطه به خبرنگاران گفت: جابجایی تجهیزات نظامی یا واحدهای ارتش در سراسر قلمرو فدراسیون روسیه از اختیارات ما است. روسیه هرگز کسی را تهدید نکرده و نمی کند و برای کشوری خطری ایجاد نمی کند.

با این وجود، از زمان روی کار آمدن جو بایدن، پوتین و مقامات روسیه به طور پیوسته اظهارات خود را در قبال اوکراین تکرار کرده است. پوتین در یک مقاله تاریخی که تابستان امسال منتشر شد، مدعی شد که اوکراین پس از شوروی نمی‌تواند و نباید خارج از حوزه نفوذ روسیه باشد. پوتین و مقامات ارشد مسکو مدت‌ها مدعی بودند که پیوستن اوکراین به ناتو خط قرمز روشنی برای مسکو است، اما عبارات کرملین در ماه‌های اخیر اندکی تغییر کرده و تند شده است، به نحوی که پوتین بارها اوکراین را تهدید کرده است.

بحران اوکراین که در راس موضوعات مورد بحث بایدن و پوتین در گفتگوی تصویری قرار  گرفت  ظاهرا دردسر ساز خواهد شد و احتمالا رهبران دو کشور در آینده مجددا بر سر این موضوع بحث کنند.