سناریوی سعید جلیلی برای رفع تحریم ها/ ایران باید از برجام خارج شود

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه دیروز حاضر نشد وارد بحث مستقیم درباره این نامه شود و در پاسخ به سؤالی دراین‌باره گفت: «من خبری از این موضوع ندارم. مناسب است درمورد این مسئله از خود ایشان سؤال کنید. اما می‌توانم بگویم که ما در مذاکرات وین با یک اجماع ملی و با استفاده از تمام ظرفیت‌های داخلی گفت‌وگوها را به جلو می‌بریم و این سرمایه بزرگی است که باید پاس داشته شود».

نکته قابل‌توجه این است که در نامه جلیلی، مذاکرات مستقیم با ایالات متحده پیشنهاد شده است، اما از مسیر و خاستگاهی کاملا متفاوت با آنچه پیش‌تر مطرح شده بود.

جلیلی برای رهبری چه نوشته است؟

به گفته این منبع آگاه، سعید جلیلی در این نامه نسخه‌ای را که به نظر او برای حل مسئله تحریم و برنامه هسته‌ای ایران کارا خواهد بود، تجویز کرده است. در این نامه او صراحتا مخالفت خود را با مسیری که درحال‌حاضر درحال طی‌شدن است، اعلام کرده و گفته است ایران باید از برجام خارج شود. طبق نسخه تجویزی او، در گام بعدی، طرف‌های دیگر برجام برای پیگیری سازوکار ماشه و بازگرداندن تحریم‌های اصلی هسته‌ای به مشکل حقوقی خواهند خورد و نیازمند مراجعه به شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهند شد اما در آنجا، به تصور جلیلی، روسیه و چین از حق وتو استفاده خواهند کرد و تلاش اروپایی‌ها و ایالات متحده به نتیجه نخواهد رسید.

مرحله بعدی پیشنهاد جلیلی افزایش غنی‌سازی و ارتقای آن به سطوح بالاتر تا حتی ۹۰ درصد است. به گفته او پس از آن ایران باید وارد مذاکره مستقیمی با ایالات متحده شود و امتیازات لازم و رفع تحریم‌ها را آنجا از آمریکا بگیرد. این سناریویی است که جلیلی معتقد است ایران از طریق آن به خواسته‌هایش خواهد رسید و مشکلی در طی‌کردن این مسیر نیز نخواهد داشت.

نامه به رهبری بعد از ناکامی در اقناع وزارت خارجه

طبق گفته‌های این منبع آگاه، جلیلی پیش‌تر و قبل از ارسال این نامه، تماس‌های خود را با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه و علی باقری‌کنی، معاون سیاسی او و رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات احیای برجام در وین، داشته و در تلاش برای اقناع آنها ناکام مانده است. پس از این بوده است که جلیلی در این مرحله سراغ نامه به رهبری رفته است.

از مذاکره مستقیم تا مذاکره مستقیم

ایده مذاکره مستقیم با ایالات متحده البته پیش از این توسط شخص وزیر خارجه نیز مطرح شده بود اما به‌عنوان بخشی از مسیر احیای برجام و در تلاش برای به‌نتیجه‌رساندن مذاکرات. اما جلیلی خواستار تعامل مستقیم با آمریکا خارج از چارچوب برجام، پس از خروج از آن و پس از افزایش بی‌سابقه حجم و سطح غنی‌سازی است. این در حالی است که طرف آمریکایی هم‌کلام با طرف‌های اروپایی تأکید کرده‌ اگر در همین روزها مذاکره برجام به نتیجه نرسد، توافق از نگاه آنها در زمینه برنامه هسته‌ای ایران بی‌اثر خواهد شد. در ‌واقع یک دلیل ارسال نامه جلیلی در این مرحله همین نزدیکی به ضرب‌الاجل است. به عبارتی این احتمال وجود دارد که بازگشت بعدی تیم مذاکره‌کننده به وین برای توافق باشد و ازاین‌رو جلیلی به تکاپو افتاده است که تا دیر نشده، تکلیف موضع خود را با مسئله روشن کند.