معمای سفر گروسی به ایران
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز اعلام کرده که برنامه و رایزنی برای تنظیم سفر گروسی به ایران در دستور کار قرار دارد. این در حالی است که سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران در ماه‌‌‌های اخیر به یک معما تبدیل شده است؛ پیش از پایان سال ۲۰۲۲ بود که مقامات ایران اعلام کردند رافائل گروسی قرار است در آغازین روزهای سال نو میلادی به ایران سفر کند تا پیرامون اختلاف‌‌‌نظرها درباره مسائل پادمانی با مقامات جمهوری اسلامی گفتوگو کند؛ سفری که انجام نشد. بعد از آن نیز بارها هم از سوی ایران و هم از سوی رافائل گروسی این موضوع مطرح شد که به زودی مدیرکل آژانس به تهران سفر خواهد کرد.
گروسی به زودی در ایران
اما این بار گروسی تاریخ دقیق‌‌‌تری را برای سفرش به تهران بیان کرده و کمی از حالت معماگونه زمان این سفر کاسته است؛ گروسی گفته احتمالا در ماه فوریه به ایران خواهم رفت. یعنی ممکن است به زودی شاهد حضور مدیرکل آژانس در ایران باشیم. گروسی در این خصوص تاکید کرد که ممکن است به ایران بروم و شاید این سفر در ماه فوریه انجام شود. وی افزود: «احتمالا در ماه فوریه برای مسائل مختلف به تهران بروم تا گفت‌‌‌وگوهای سیاسی موردنیاز را انجام دهیم. امیدوارم بتوانیم در این خصوص به پیشرفت برسیم.» با این همه روزی بیرچارد - خبرنگار سی‌بی‌سی نیوز، به نقل از رافائل گروسی ابراز کرد که توافق هستهای با ایران «به پوسته‌‌‌ای خالی» تبدیل شده است. گروسی ادامه داد: «هیچ‌‌‌کس این مرگ (توافق) را اعلام نکرده است اما وظایف انجام نمی‌‌‌شوند و تمامی محدودیت‌هایی که در برجام وجود دارند، برای چند بار نقض شده‌‌‌اند.»
ایران در تدارک مقدمات سفر
همچنین روز گذشته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه تعاملات با آژانس برقرار است، گفت: «برنامه و رایزنی برای تنظیم سفر مدیرکل آژانس به ایران هم در دستور کار قرار دارد و در حال پیگیری آن هستیم.» به گزارش «ایسنا»، محمد اسلامی در جمع خبرنگاران در حاشیه نشست هیات دولت در رابطه با اعلام مدیرکل آژانس بین‌المللی هستهای مبنی بر اینکه ایران اشاعه هستهای نداشته است، با بیان اینکه «یک تفکر در صهیونیست‌‌‌ها هست مبنی بر اینکه یک دروغ را آنقدر بگویید و تکرار کنید تا خودتان هم باور کنید راست است» افزود: «خودشان هم می‌دانند اتهاماتی که به جمهوری اسلامی می‌‌‌زنند دروغ بزرگی است و به عنوان اهرم فشار برای جمهوری اسلامی از آن استفاده کردند. در اسناد رسمی‌‌‌‌شان و واحدهای اطلاعاتی‌شان گفتند هیچ نشانه‌ای از انحراف در برنامه هستهای وجود ندارد و تعاملات با آژانس برقرار است و برنامه و رایزنی برای تنظیم سفر مدیرکل آژانس هم در دستور کار قرار دارد و در حال پیگیری آن هستیم.»
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ما با آژانس هیچ بن‌بستی نداریم، افزود: «بخشی از این خبرها که به نقل از آقای گروسی در رسانه‌‌‌ها تیتر می‌شود مربوط به برجام است بخشی هم مربوط به همکاری‌های ما با آژانس و پادمان.» اسلامی بیان کرد: «برجام بر پایه رفع اتهامات شکل گرفته است و برای پاسخ دادن به این اتهامات ۲۰ سال مذاکره شده است. آنها پذیرفتند این اتهامات را با توجه به بازرسی‌‌‌هایی که تا آن زمان انجام شد، کنار بگذارند و تحریم‌‌‌ها را بردارند و ایران هم محدودیت‌ها و نظارت تشدید شده را در ازای لغو تحریم‌‌‌ها پذیرفت. با هر منطق و دین و آیینی که باشید قرارداد یک‌طرفه نمی‌شود.
سند برجام بر این مبنا بود که تحریم‌‌‌ها را لغو و اتهامات را کنار گذارند و ما هم نظارت و محدودیت‌ها را بپذیریم تا اعتماد‌سازی بشود.» وی با تاکید بر اینکه بن‌بستی از نظر ما نیست و مذاکرات هم برقرار است گفت: «ما نه با آژانس اختلاف داریم و نه در برجام بن‌بست بوده است. مذاکرات در چارچوب سند ۲۰۱۵ انجام شد، اینکه هر از‌گاهی از یک جبهه‌‌‌ای به جبهه دیگر برای فشار به ایران مهاجرت می‌کنند، دشمنی آنهاست.» اسلامی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه فکر می‌‌‌کنید سفر آقای گروسی مشکلات میان ایران و آژانس و نیز در برجام را حل کند؟ خاطرنشان کرد: «سفر ایشان همیشه برقرار بوده است، بازرسان در ایران هستند و رابطه ما با آژانس برقرار است.»
آخرین مذاکرات ایران و آژانس
در آخرین سفر معاون گروسی به ایران نتیجه رضایت‌‌‌بخشی از مذاکرات طرفین حاصل نشد. هیات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ریاست ماسیمو آپارو، معاون پادمانی رافائل گروسی دوشنبه ۲۸ آذر سفری یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌روزه به تهران داشت. ماسیمو آپارو، در طول این سفر علاوه بر مذاکرات با هیات ایرانی، با معاون بین‌الملل، حقوقی و مجلس وزارت امور خارجه و مدیرکل خلع سلاح و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه دیدار و گفتوگو کرد. در جریان این مذاکرات طرفین علاوه بر موضوعات پادمانی، در زمینه همکاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مشترک آتی به گفتوگو و تبادل نظر پرداختند. بعد از این سفر، نشریه پولیتیکو در مقاله‌‌‌ای که روز پنج‌شنبه ۱ دی منتشر شد، نوشت که هیچ پیشرفتی برای مذاکره بر سر آنچه آخرین مانع باقیمانده برای توافق بر سر احیای توافق هستهای ایران می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوانند، حاصل نشد.
اظهار آمادگی دو هفته پیش
هفته گذشته نیز اسلامی با اشاره به اظهار تمایل و آمادگی رافائل گروسی برای سفر به ایران گفته بود: «باید هماهنگی سفر انجام شود؛ به محض اینکه اهداف و برنامه سفر نهایی و هماهنگ شود، سفر مدیرکل به ایران انجام می‌شود.» همچنین گروسی نیز در تاریخ پنج‌شنبه ۲۹ دی ماه در گفتوگو با کریستین امانپور خبرنگار شبکه سی‌‌‌ان‌‌‌ان گفته بود: «انتظار من این است که شاهد تعاملات بیشتر ایران با آژانس باشم. این روابط در ماه‌‌‌های اخیر دشواری‌‌‌هایی داشته است و ما پاسخ‌‌‌های مورد نظر خود را از ایران دریافت نکرده‌‌‌ایم.» وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که بتواند برای تنظیم دوباره روابط مبتنی بر اعتماد با ایران به تهران سفر کند. وی پیش‌تر در تاریخ جمعه ۲۳ دی ماه نیز در گفتوگو با واتیکان مدیا، نسبت به سفر به تهران برای گفت‌‌‌وگوهای دوجانبه اعلام آمادگی کرده بود.
گروسی در این گفتوگو به نگرانی‌های آژانس درباره برنامه اتمی ایران اشاره کرده و گفته بود: «دو مسیر موازی وجود دارد؛ یکی مسیر توافق کلی و حصول توافق برای برجام و دیگری مذاکرات آژانس و ایران. ما تاکنون نتوانسته‌‌‌ایم پیشرفتی حاصل کنیم اما ایران به پیشرفت در غنی‌‌‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهد و درحال ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتری است. این مساله نگران‌‌‌کننده است چراکه گام‌‌‌هایی در جهت اشاعه انرژی هستهای محسوب می‌شود و ما باید از آن ممانعت کنیم.» آخرین بار مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اواسط اسفند ماه سال گذشته به ایران سفر کرده بود. البته گروسی در مهر ماه سال‌جاری در جریان برگزاری کنفرانس سالانه آژانس بین‌المللی اتمی میزبان محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بود.
مدیرکل آژانس در آن زمان با اشاره به دیدارش با محمد اسلامی در صفحه خود در توییتر نوشت: «گفتوگو با ایران در خصوص شفاف‌‌‌سازی مسائل باقیمانده پادمانی از سر گرفته شده است.» با وجود این اظهارنظر گروسی اما همچنان مسائل پادمانی با آژانس محل بحث بین دو طرف باقی مانده است و دستورکار سفر احتمالی گروسی به ایران نیز همین اختلافات باقی مانده است.
