فلاحت پیشه: توافق ایران و عربستان، غلبه بر افراطیون داخلی بود

به گزارش اقتصادنیوز، توافق ایران و عربستان در دو روز گذشته و آن هم پس از دو سال مذاکره شوک بزرگی را به جهان وارد کرد تا بار دیگر نگاه کشورها و روزنامه های خارجی به سمت تهران بچرخد. 

ایران و عربستان که پس از وقایع دی ماه سال 94، در روابط پرتنشی به سر می بردند بر اساس این توافق، موظف شدند که ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.

در همین راستا، حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفتگو با اقتصادنیوز، درباره این توافق گفت« طرفین بر مهم ترین مانع یعنی افراطیون داخلی غلبه کردند، در فاز اجرا هم باید کسانی مامور شوند که به سمت رفع تنش بروند.»

مشروح گفتگوی فلاحت پیشه، تحلیل گر مسائل بین الملل را در اقتصادنیوز می خوانید. 

*****************

* آقای فلاحت پیشه، تحلیل شما از توافق بین ایران و عربستان چیست؟

توافق ایران و عربستان، توافق بسیار خوبی است. توسعه و تنش زدایی دو حلقه مفقودی در کشور  و البته بخش ضعیف سیاست خارجی هستند. توافق صورت گرفته با عربستان اگر عملیاتی شود، هم اثر تنش زدایانه جدی دارد هم اثر توسعه ای. بنابراین، شاید قابل دفاع ترین دستاورد دولت آقای رئیسی، تنش زدایی با عربستان بود. تنشی که به خاطر افراطی گری ها با عربستان شکل گرفت، یکی از پرهزینه ترین قطع روابط در تاریخ تحولات منطقه خاورمیانه شد.

توافق ایران و عربستان قابل دفاع است

تحولات نشان می دهد هر گاه این دو کشور به سمت کاهش تنش ها رفتند، آثار عمده ای در منطقه داشت. هر گاه در تنش بودند، تنش های منطقه به گونه‌ای غیر قابل مدیریت شکل گرفت. بسیاری از تنش های منطقه در سال هایی که ایران و عربستان در تنش بودند، ایجاد شد. بنابراین، این توافق قابل دفاع است. 

اما، این توافق باید عملیاتی شود و آن زمان می توان ارزیابی داشت. مناسبات گذشته و توافقات سال های 70 و 80،  توافقاتی در حوزه امنیت بودند هم در همان زمان قرار بود مقدمه ای برای توافقات بعدی باشند اما دو کشور دچار چالش شدند. اگر همین توافقات سال 80 اجرا شود و دغدغه های دو کشور برطرف شود، می توان سهم بیشتری از توافق باری هر دو کشور ایجاد شود.

چینی ها بین دو بازیگری که دشمن و دوست آمریکا هستند میانجی گری کردند

به همین دلیل باید منتظر اجرایی شدن توافق ماند. معتقد هستم که طرفین بر مهم ترین مانع یعنی افراطیون داخلی غلبه کردند، در فاز اجرا هم باید کسانی مامور شوند که به سمت رفع تنش بروند.

* نقطه قابل توجه این توافق، میانجی گری چین بعد از آن بیانیه جنجالی شی در جریان سفر به عربستان بود. نظر شما درباره این اقدام چینی ها چیست؟

موضوع مهم در این توافق، نقش چین و آمریکا است که پیام مهم این توافق نیز برای آمریکایی هااست. آمریکایی هایی که بعد از جنگ‌های 2011، سیاست راهبرد نرم را در دستور کار قرار دادند در یکی از موارد از این راهبرد عبور کردند و نه تنها تنش با ایران را کاهش نداده بلکه بر تنش هم افزودند. به همین خاطر کشوری خارج از قلمرو مناسبات آمریکا مانند چین واسطه تنش زدایی ایران و عربستان شد.

البته، عربستانی ها برخی دغدغه هایشان را از طریق مناسبات ایران و چین حل کردند و به عبارتی چین را به عنوان تضمین کننده قوی تری از آمریکا دانستند. البته بخشی دیگر هم به مناسبات چین و روسیه باز می گردد که به گونه کم سابقه چینی ها بین دو بازیگری که دشمن و دوست آمریکا هستند میانجی گری کردند. 

ایران باید به دنبال کانال مذاکره با آمریکا باشد

اگر آمریکایی ها بخواهند از این توافق درسی بگیرند باید فوری به سمت تنش زدایی با ایران حرکت کنند و حتی ایران هم بعد از شکست اینستکس به دنبال کانال های مذاکره مستقیم با آمریکا باشد.

آقای شی بیانیه جنجالی با عربستان را جبران کرد

چینی ها نشان دادند که مسائل مسالمت آمیزشان را در حوزه روابط دو جانبه برساس روابط منطقه ای پیش می برند.  آقای شی در یک گام جلوتر تنشی را که با ایران ایجاد کرده بود جبران کرد و آن کمک به کاهش تنش ایران و عربستان بود. چینی ها یک سیاست عملگرایانه در پیش گرفتند و هدف پیش برد منافع خودشان و جلوگیری از تعارض این منافع در مناطق مختلف است. 

ایران و عربستان عضو بریکس می شوند اگر...

می توان پیش بینی کرد در آینده کشورهایی مانند ایران و عربستان در پیوستن به گروه بریکس سیاست های همسانی را در پیش بگیرند. گروهی که چین در آن نقش عمده ای را دارد. چینی ها در گام بعدی خودشان سعی می کنند از سیاست های ناکام آمریکا استفاده کنند و در عرصه جهانی سیاست خود را پیش ببرند. 

 آمریکایی ها از دیپلماسی جهانی عقب ماندند

من معتقد هستم درسی که کشورها از بهار عربی گرفتند این بود که هر گونه مداخله در امور داخلی دیگر کشورها، ثبات منطقه را به گونه ای آسیب می زند که همگان ضرر می کنند. مشاهده کردیم در تحولاتی که در منطقه و حتی ایران شکل گرفت، کمترین دخالت را کشورهای عربی با وجود دشمنی ها داشتند. 

حال برخی مسائل دیگر در عرصه رسانه ای شکل می گیرد که در جای خودش قابل بررسی است ولی این توافق، فعلا یک توافق کلان است و گام اول خود را برداشته است.

مهم ترین تحولی که شکل گرفته این است که عربستان دیگر بازیگر دهه 70 میلادی هم نیست که طبق نظر آمریکا پیش برود. گام اول عربستان همکاری با روسیه و اوپک پلاس، گام دوم همکاری با چین و گام سوم همکاری با ایران است که نشان داد سیاست خارجی عربستان با آمریکا در حد اطلاع رسانی است و این یک تحول تازه است. چرا که توافق ایران و عربستان و چین نشان داد آمریکایی ها از دیپلماسی جهانی عقب ماندند.