گرمای جنگ در سرما؛ نبرد آمریکا و روسیه به قطب شمال کشید؟

به گزارش اقتصادنیوز پاییز گذشته، گارد ساحلی ایالات متحده هنگام گشت زنی در دریای برینگ، هفت کشتی چینی و روسی را مشاهده کرد که بر یروی آب های سرد در نزدیکی جزایر آلیوتی آلاسکا شناور بودند.

مانور مشترک در حیات خلوت آمریکا

کشتی چینی شناسایی شد؛ شناوری مجهز به رزمناوی که می تواند بیش از 100 موشک هدایت شونده را پرتاب کند. به گفته مقام های نظامی آمریکا و کارشناسان امنیت ملی، کشتی‌های روسیه و چین که انگاری در یک رزمایش مشترک حضور داشتند و پیامی غیرقابل انکار درباره ارزش استراتژیک قطب شمال برای واشنگتن ارسال کردند.

حضور ناوهای جنگی روسیه و کشتی‌های تحقیقاتی چینی در منطقه‌ای که محل استقرار زنجیره استراتژیک از جزایر آتشفشانی است و اقیانوس آرام را از دریای برینگ و اقیانوس منجمد شمالی جدامی‌کند، غیرمعمول نیست. این منطقه در طول جنگ جهانی دوم نبردهای تلخی را تجربه کرد. با این حال آنگونه که دریاسالار ناتان مور، فرمانده گارد ساحلی منطقه آلاسکا گفته استقرار رزمناوهای روسی و چینی کنار هم آن هم در یک عملیات سطحی رخدادی است نادر.

چرایی حضور برجسته مسکو در شمالگان

قطب شمال که زمانی یک پهنه دریایی دور افتاده و تا حد زیادی صعب العبور بود که کشورها صرفا برای استخراج منابع طبیعی در این جغرافیا با یکدیگر همکاری داشتند، حالا به شکلی جدی به منطقه ای مورد مناقشه تبدیل شده است. همزمان با ذوب شدن یخ ها و افزایش ترافیک در لبه های جنوبی اقیانوس منجمد شمالی، مانور قدرت های بزرگ در این منطقه نیز عریان تر شده است.

ماه‌های اخیر، بمب‌افکن‌های روسی گشت‌زنی‌های خود را بر فراز قطب شمال افزایش داده‌اند. سرویس اطلاعاتی نروژ اعلام کرد که با تضعیف نیروهای متعارف روسیه در جنگ اوکراین، تسلیحات استراتژیک این کشور چون زیردریایی‌های مجهز به سلاح هسته‌ای ناوگان شمالی روسیه از اهمیت بیشتری برخوردار شده، بی دلیل نیست کشتی های تجاری و دولتی بیشتری با پرچم روسیه بر آب های قطب شمال شناورهستند.مقام های نظامی و تحلیلگران آمریکایی انتظار ندارند پکن نیروهای نظامی گسترده ای را در قطب شمال مستقر کند، به باورشان چین اطلاعات ماهواره ای و الکترونیکی منطقه را با مسکو به اشتراک می گذارد.

محور اصلی استراتژی آمریکا در قطب شمال

ایالات متحده در واکنش به قدرت نمایی رقبا، حضورش را در قطب شمال با افزایش یخ شکن های قطبی اش - کشتی هایی که برای حضور مداوم در دریاهای یخی حیاتی هستند - برجسته کرده است. به باورتحلیلگران و افسران نظامی این کشور همچنین تحرکات روسیه و چین را از طریق ماهواره ها، هواپیماهای بدون سرنشین و کشتی های دریایی بدون سرنشین ردیابی می کند.

ایالات متحده و دیگر کشورهای آسیا-اقیانوسیه که شاهد ساخت تاسیسات نظامی پکن در دریای چین جنوبی بودند، دیگر نمی خواهند این بار در نزدیکی سواحل آمریکا، کانادا و دیگر متحدان ناتو در شمال اروپا غافلگیر شوند. دولت بایدن استراتژی جدید قطب شمال را در ماه اکتبر ارائه کرد؛ استراتژی که در چارچوبش امنیت ملی به عنوان ستون اصلی منافع ایالات متحده در منطقه، پیش از محیط زیست، توسعه اقتصادی و همکاری بین‌المللی برجسته شده است. در متن این سند استراتژیک آمده که همکاری واشنگتن و مسکو به دلیل جنگ اوکراین، غیر ممکن است.

عصر تازه رقابت ها

گروهی از ناظران به وال استریت ژورنال گفتند که مشارکت روسیه و چین موجب شده تا ارتش آمریکا عصر تازه ای  از رقابت قدرت‌های بزرگ را تجربه کند. برای دهه‌ها، ایالات متحده بر مبارزه با شورش‌ها در خاورمیانه و افغانستان متمرکز بوده و اخیرا خود را برای عصر تازه ای از رویارویی آماده می کند.سناتور راجر ویکر، عضو ارشد جمهوری خواه کمیته نیروهای مسلح سنا در این باب گفت: هم پوتین و هم شی به صراحت گفته اند که شمالگان  برای منافع استراتژیک آنها کلیدی و ضروری است.براساس داده‌های ردیابی ماهواره‌ای که در اختیار وال استریت ژورنال قرار گرفته، کشتی‌های تجاری و دولتی با پرچم روسیه فعال در آب‌های قطب شمال در سال گذشته، ماهانه به میزان 709 فروند افزایش یافتند که نسبت به سال 2018 افزایش 22 درصدی را نشان می‌دهد.

پیتر گوتیه، رئیس عملیات گارد ساحلی ایالات متحده، بر این باور است که چین به نوبه خود به دنبال بهانه ای برای حضور نظامی در قطب شمال است.پس از رویت بالن چینی در نزدیکی جزیره خالی از سکنه سنت متیو آلاسکا در دریای برینگ، عموم مردم آمریکا از تلاش چین برای جمع آوری اطلاعات در نزدیکی قطب شمال باخبر شدند. این بالون قبل از اینکه در سواحل کارولینای جنوبی ساقط شود، در سراسر ایالات متحده و کانادا شناور بود.با افزایش دما، ممکن است مسیرهای کشتیرانی جدیدی در نزدیکی قطب شمال تعریف شود بالاخص آن که بر اساس ارزیابی که ماه ژوئن انجام شد، اوایل دهه 2030، قطب شمال ممکن است کم ترین میزان یخ را داشته باشد.شرکت‌های کشتیرانی در حال مطالعه سواحل شمالی روسیه به سان کوتاه ترین مسیر پیوند بنادر آسیای شرقی و اروپا هستند.

جرقه تنش ها در سرما

کشتی های یخ شکن بیشتری در شمالگان گاز روسیه را به بازار چین منتقل می کنند. بر اساس داده های حمل و نقل  ای ای سی، سال گذشته، روسیه و چین از سه کشتی یخ شکن عظیم با پرچم هنگ کنگ برای حمل گاز مایع روسیه به بازارهای چین و سایر بازارها استفاده کردند. دو کشور به دنبال افزایش صادرات گاز روسیه به چین هستند.این در حالی است که براساس اسناد فاش شده، ایالات متحده در صدد است تا در دریای کارا، واقع در شمال روسیه، با یک ناو جنگی که شامل چهار ناوشکن موشک هدایت شونده و کشتی های تدارکاتی است دست به فعالیت های اکتشافی بزند. این اقدام محدودیت های تعریق شده روسیه در این اب ها را نقض می کند.سابرینا سینگ، معاون سخنگوی پنتاگون در مورد این سند فاش شده اظهار نظری نکرد.

در حالی که قلمرو وسیع روسیه بر خط ساحلی قطب شمال، با بنادر، فرودگاه‌ها و کشتی‌های توسعه‌یافته تحت کنترل کرملین قرار دارد، دارایی‌های نظامی ناتو در کانادا، اسکاندیناوی و سایر نقاط اروپا در هر گونه درگیری احتمالی نقش خواهد داشت.ایالات متحده خود دارای قابلیت های رزمی در قطب شمال است، از پایگاه های هوایی در آلاسکا با بیش از 100 جت پیشرفته اف-35و اف-22 گرفته تازیردریایی های هسته ای که در دریاها پرسه می زنند.چنین فعل و انفعال های می تواند نبردی را در شرایط سرد رقم بزند. به عنوان نمونه ماه فوریه سربازان ارتش ایالات متحده از بخش هوابرد فرشتگان قطبی بر فراز قطب شمال از آلاسکا به فنلاند پرواز کردند و در آنجا مانورهایی را با سربازان نروژی برگزار کردند؛ کنشی که میتواند واکنش برانگیز باشد.

چگونه مسکو حضورش در قطب شمال را تقویت می کند؟

بزرگترین شکاف بین کشورهای غربی با روسیه و چین در باب آگاهی از دامنه یا دانستن آن چیزی است که دشمنان در منطقه و اطراف آن با افراد کم و زیرساخت اندک انجام می دهند.افسران نظامی براین باورند که برطرف کردن این شکاف مستلزم افزودن ماهواره های بیشتر برای برقراری ارتباط بهتر روی زمین، هواپیماهای بدون سرنشین و کشتی های دریایی و رادار دوربرد است. این در حالی است که حضور برجسته تر ایالات متحده در منطقه به دلیل فقدان کشتی های مقاوم در برابر یخ سخت شده است. در مقایسه، مسکو به شکلی مستمر روی کشتی‌های مقاوم در برابر یخ سرمایه‌گذاری کرده است.

پس می توان گفت ایالات متحده در زمینه یخ شکن های قطبی که می توانند در برابر یخ جامد با ضخامت چندین فوت بشکنند، از روسیه عقب مانده است. این کشتی‌های عظیم قادرند تجهیزات سنگین، سوخت و آذوقه را از میانه یخ‌های دریا، از ایستگاه‌های تحقیقاتی در قطب جنوب تا قطب شمال بیاورند، در حالی که انتقال رادیویی و حمل‌ونقل را نیز نظارت می‌کنند و ابزارهای نظامی مانند هلیکوپتر و تجهیزات را برای مقابله با حوادث یا بلایای زیست‌محیطی حمل می‌کنند.مسکو به دنبال افزایش ناوگان بزرگ خود تا سال 2024 با سه فروند یخ شکن جدید کلاس «پروژه 23550» است که قرار است به موشک های کروز کالیبر مجهز شوند. این یخ‌شکن‌ها می‌توانند در میان رشته‌ای از پایگاه‌های نظامی جدیدی که روسیه در بالای دایره قطب شمال افتتاح کرده است، حرکت کنند.