بی‌وفایی پوتین؛ ناامیدی یک متحد دیگر روسیه!

به گزارش اقتصادنیوز در پی شکست ارمنی‌های قره‌باغ و امتناع مسکو از مداخله در این درگیری، نخست‌وزیر ارمنستان رویکرد جدیدی را نسبت به مسکو دنبال کرده که خشم مقامات کرملین را برانگیخته است. به دنبال این روند، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در روز یکشنبه از تغییر بزرگ سیاست خارجی کشورش نسبت به روسیه خبر داد.

سخنرانی او تنها چند روز پس از حمله برق‌آسای آذربایجان که شورشیان ارمنی‌تبار قره‌باغ را مجبور به خلع سلاح کرد، پخش شد. باکو ادعا می‌کند که کنترل این منتطقه را کاملا به دست گرفته است. تسلیم ظاهری جدایی‌طلبان می‌تواند پایان درگیری بین رقبای مسیحی و مسلمان قفقاز باشد که در طول سه دهه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ادامه داشته است.

ارمنستان یکی از اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) است که یک گروه تحت تسلط روسیه متشکل از شش کشور پس از فروپاشی شوروی است. این گروه متعهد است از اعضایی که مورد حمله قرار می‌گیرند، محافظت کند. اما روسیه درگیر جنگ اوکراین بوده و در صحنه بین‌المللی منزوی‌تر شده است. این سازمان استدلال کرد که خود ایروان منطقه مورد مناقشه قره‌باغ را به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت شناخته و از کمک به ارمنستان خودداری کرده است.

پاشینیان گفت: «برای همه ما آشکار شده که ابزارهای سازمان پیمان امنیت جمعی و سازوکارهای همکاری نظامی-سیاسی ارمنستان و روسیه برای حفاظت از امنیت خارجی ارمنستان کافی نیست». او افزود: «ما باید سازوکارهای امنیت خارجی و داخلی ارمنستان را با همکاری همه شرکا که آماده گام‌های متقابل سودمند هستند، متحول و تکمیل کنیم».

احترام به حاکمیت

سخنرانی پاشینیان پس از چند روز انتقاد شدید مسکو از متحد اصلی روسیه در قفقاز ناآرام انجام شد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در روز شنبه ارمنستان را متهم کرد که با لفاظی‌های خود «بنزین روی آتش ریخته است».

در اوایل این ماه، مسکو سفیر ارمنستان را پس از تصمیم این کشور برای میزبانی از نیروهای آمریکایی برای مانورهای کوچک حافظ صلح احضار کرد. کارشناسان تلویزیون دولتی روسیه به پاشینیان و دیگر رهبران ارمنستان به دلیل انتقاد از مسکو حمله کرده‌اند. اظهارات پاشینیان در مورد دادگاه بین المللی کیفری نیز خشم کرملین را برانگیخت.

دادگاه بین‌المللی کیفری در ماه مارس حکم بازداشت پوتین را به دلیل جنایت جنگی ربودن کودکان اوکراینی صادر کرد. پوتین برای فرار از دستگیری، از سفر به کشورهای عضو دیوان بین‌المللی کیفری خودداری کرده است.

در اوایل ماه جاری، پاشینیان اساسنامه رم، سند تأسیس دادگاه بین‌المللی کیفری را برای تصویب پارلمان فرستاد. رهبر ارمنستان گفت که دادگاه بین‌المللی کیفری می‌تواند به «تأمین امنیت ما» کمک کند. پاشینیان درباره تمایل خود برای پیوستن به این دادگاه گفت: «این تصمیمی علیه سازمان پیمان امنیت جمعی و فدراسیون روسیه نیست». او در پایان سخنرانی خود از شرکای ارمنستان خواست تا به حاکمیت این کشور احترام بگذارند.

تشدید تنش‌ها

بنیامین ماتووسیان، تحلیلگر مستقل ارمنستان گفت که پاشینیان «عمدا تنش‌ها با روسیه را تشدید می‌کند». او گفت: «پاشینیان آشکارا به روسیه می‌گوید که اگر به حفظ ارامنه در قره‌باغ کمک نکنی، من از پیمان امنیت جمعی خارج خواهم شد». ماتووسیان خاطرنشان کرد که حامیان قره‌باغ کوهستانی و مردمی که اصالتا مال آن منطقه هستند، تظاهراتی که در چند روز گذشته در سراسر ارمنستان در جریان بوده را رهبری می‌کنند. ماتووسیان به خبرگزاری فرانسه گفت: «او از توده ۱۲۰ هزار نفری مردم قره باغ می‌ترسد. او می‌بیند که این روزها بسیاری از قره‌باغی‌ها در تظاهرات خیابانی شرکت می‌کنند».

رویکرد دیپلماتیک جدید پاشینیان همچنین با این واقعیت سخت روبروست که روسیه هنوز یک پایگاه نظامی در شهر گیومری ارمنستان دارد که نفوذ ژئوپلیتیکی مهمی را به مسکو می‌دهد. اعتقاد بر این است که این پایگاه دارای ۳ هزار سرباز بوده و از زمان جنگ جهانی دوم وجود داشته است.

هاکوب بدالیان، تحلیلگر ارمنستانی افزود که با توجه به جنگ در اوکراین، ممکن است قدرت‌های غربی تمایلی به دخالت بیشتر در منطقه نداشته باشند. بدلیان گفت: «غرب نمی‌خواهد این مسئولیت را بر عهده بگیرد. آن‌ها به ارمنستان می‌گویند که با ترکیه و آذربایجان مذاکره و صلح کن».

قره‌باغ در جامعه بین‌المللی به عنوان بخشی از آذربایجان عمدتا مسلمان شناخته شده است. اما وضعیت آن قرن‌هاست که مورد مناقشه بوده است.