طلاق عاطفی اردن و اسرائیل/ رابطه نتانیاهو- عبدالله زیر تیغ!

به گزارش اقتصادنیوز، هر اندازه جنگ اسرائیل در غزه بیشتر به طول بیانجامد، بیانیه هاو ژست های دیپلماتیک اردن نیز رنگ و روی تازه تری به خود می گیرد. انتقادات تند اردنی ها علیه اسرائیل در جنگ غزه، کابینه تل آویو را نسبت به تاثیرات این نبرد بر روابط خود با این پادشاهی نگران کرده است چرا که تقریباً 30 سال است دو بازیگر معاهده صلح را امضا کرده اند.نگرانی اردن در باب مناقشات فلسطین-اسرائیل موضوع جدیدی نیست. امان هشدار داده که وضعیت حاکم دیگر قابل دفاع نیست و سیاست‌های بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سازمان آزادی‌بخش فلسطین، رقیب حماس، و راه‌حل تشکیل دو کشوری را تضعیف کرده است. چندین دهه است که اردن از راه حل دو کشوری از طریق مذاکره دفاع می کند؛ چرا که بیش از 40 درصد جمعیت این کشور را فلسطینی تبارهای  ساکن اردن تشکیل می دهند؛ همان هایی که در حاشیه مرزهای طولانی با کرانه باختری و اسرائیل مستقر شده و همچنین متولی اماکن مقدس مسلمانان در بیت المقدس، بخصوص محوطه حرم الشریف اند.

عبور تل آویو از خط قرمز

علیرغم معاهده صلح 1994 با اسرائیل، روابط دوجانبه امان-تل آویو در دهه گذشته، عمدتا به دلیل تنش بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها در کرانه باختری و بیت المقدس شرقی، تیره شده است. جنگ کنونی اسرائیل با حماس تنش ها را به لبه پرتگاه رسانده. بشر خصاونه، نخست وزیر اردن روز دوشنبه نسبت به احتمال آوارگی فلسطینی های ساکن غزه یا کرانه باختری هشدار داد و گفت که هرگونه اقدامی از این دست «خط قرمز» و «اعلان جنگ» خواهد بود. او همچنین خاطرنشان کرد: «همه گزینه‌ها برای اردن در برخورد با تجاوزات اسرائیل به غزه و پیامدهای آن روی میز است». همچنین، این روزها رانیا یاسین عبدالله، همسر پادشاه اردن در انتقاد از اسراییل و فراخواندن غرب جهت مداخله در این نبردف فعال بوده است.

یوآو آلون، تحلیلگر روابط اسرائیل و اردن در این باره به المانیتور گفت که تعاملات دو بازیگر همیشه پیچیده بوده و بحران هایی را نیز پشت سر گذاشته است. ملک عبدالله، نخست وزیر، و تمامی مقامات سیاسی اردن در تلاش برای توقف حملات اسرائیل و رسیدن به آتش بس هستند. آنها همچنین با موضع آمریکا مخالفند و دولت بایدن را به خاطر ارائه آنچه از آن تحت عنوان «مصونیت دیپلماتیک» یا پشتیبانی کامل از اسرائیل یاد می شود، سرزنش می کنند. در همین رابطه، پادشاهی اردن و کاخ سفید در مورد لغو سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به امان در ماه گذشته به دلیل ناآرامی های عمومی بر سر جنگ غزه، توافق کرده بودند.

همکاری در خفا

نیویورک تایمز روز یکشنبه گزارش داد که اسرائیل بی سر و صدا به مصر فشار آورده تا تعداد زیادی از ساکنان غزه را بپذیرد. این روزنامه نوشت که دیپلمات های اسرائیلی برای چنین اقدامی در تکاپو بوده اند، اگرچه نه مصر و نه هیچ کشور دیگری از طرحشان حمایت نمی کنند. مریسا خرما، مدیر برنامه خاورمیانه فعال در مرکز ویلسون، به المانیتور گفت که بحران بین اسرائیل و اردن چندین ماه است که با افزایش تنش ها بر سر تلاش های اعضای راست افراطی کابینه نتانیاهو برای احیای ایده آوارگی فلسطینیان شکل تازه ای گرفته است. این تلاش ها حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی اردن را تهدید می کند. بایدن و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در این باب نگرانی مشابهی دارند. برای امان، مسئله امنیت ملی، امنیت مرزها و ضرورت آرامش و ثبات در اردن و همچنین کرانه باختری حیاتی است.

دیپلمات‌های اسرائیلی به المانیتور گفتند که اگرچه بحران بین اسرائیل و اردن جدی است، فکر نمی‌کنند پادشاهی اردن قصد قطع روابط خود با تل آویو را داشته باشد. روابط بین اسرائیل و اردن همیشه سرد بوده  و حتی اوایل این هفته، نخست‌وزیر اردن گفت که «همه گزینه‌ها روی میز است». حتی اگر اسرائیل متعهد به حفظ این صلح باشد، آنچه مهم است واقعیت های میدانی است. بدتر شدن وضعیت نوار غزه، بمباران‌های بیشتر، کشته شدن غیرنظامیان بیشتر، ویرانی خانه های بیشتر،  صرفا فشارها جهت برداشتن گام‌های بیشتر علیه اسرائیل افزایش می دهد. بر کسی پوشیده نیست که روابط شخصی ملک عبدالله و نتانیاهو تیره و تار است و ملک عبدالله به نتانیاهو اعتماد ندارد. با این حال، روابط بین ارتش ها و سرویس های اطلاعاتی دو طرف بسیار نزدیک و هماهنگ است. آلون معتقد است که مقامات امنیتی دو بازیگر با یکدیگر همکاری می کنند و این امر را می توان در ارسال کمک‌های بشردوستانه اردن بر فراز آسمان نوار غزه ببینیم چرا که از قبل این عملیات بین ارتش اسرائیل و اردن هماهنگ شده بود.