بازی نفتی بن‌سلمان/ پس‌لرزه تصمیم جدید اوپک پلاس برای پوتین

به گزارش اقتصادنیوز، از آنجایی که توجه رسانه ها بر درگیری در غزه و کنفرانس تغییرات آب و هوایی «کاپ 28» در دبی متمرکز است، تصمیم اوپک پلاس مبنی بر کاهش تولید نفت که پیشتر تصمیمش در 30 نوامبر اعلام شد، چندان حاشیه ساز نشد. به نظر می‌رسد که سفر ولادیمیر پوتین به عربستان سعودی و امارات متحده عربی در 5 دسامبر تا حدی برای رفع این مشکل بوده است. با این حال، واقعیت این است که قیمت نفت خام همچنان نسبت به ماه سپتامبر و بلافاصله قبل از اعلام اوپک پلاس به شدت کاهش یافته است.

سیاست کاهش تولید نفت شکست خورد!

به نوشته نشنال اینترست، اصل مشکل این است که علیرغم هم صدایی نسبی اوپک پلاس، بازار در باب تعهد به کاهش بیشتر تردید دارد. این تردید با تکیه بر این واقعیت تقویت می‌شود که محدودیت تولید، نتوانسته درآمد عربستان را افزایش دهد و مواقعی وجود داشته که پادشاهی ناچار شده، محدودیت را کنار بگذارد و به دنبال بازپس گیری سهم بازار باشد. از همین رو به گفته ناظران، شاید به نقطه‌ای نزدیک می‌شویم که چنین تغییراتی در سیاست‌ها می‌تواند منطقی باشد، هر چند که هضم این وضعیت برای محمد بن سلمان (MBS) بسیار سخت خواهد بود. هم پادشاهی و هم روسیه دلایل سیاسی برای به تاخیر انداختن تصمیم دارند.

تصمیم 30 نوامبر اوپک پلاس پس از آن منتشر شد که نشست رسمی چهار روزه به دلیل عدم توافق بین شرکت کنندگان به تعویق افتاد. نفت خام از بالاترین سطح خود در اواخر سپتامبر کاهش قیمت داشت، به طوری که برنت برای مدت کوتاهی بالاتر از 97 دلار به ازای هر بشکه عرضه شد؛ به باور تحلیلگران، وضعیت بد سیاسی- تقاضای ضعیف تر از حد انتظار، به ویژه در آسیا، و افزایش تولید غیراوپک، که باز هم توسط ایالات متحده هدایت می شد، از جمله عوامل شکل گیری چنین چالشی بود. مشکل کاهش تولید این است که با افزایش قیمت ها، آنها می توانند رشد تولید رقیب را تحریک کنند. به عنوان مثال، تولید شیل ایالات متحده اکنون به شدت بازه زمانی پاسخ به حجم اضافی را کوتاه می کند.

محاسباتی که به نفع ریاض تمام شد

اوپک پلاس که برای تحریک بازار اهمیت زیادی دارد، با تغییر «سهمیه گروه» یا حجم ضمنی هر یک از اعضا در سه ماهه اول 2024 موافقت نکرد، بلکه با کاهش تولید داوطلبانه 2.2 میلیون بشکه در روز توسط هشت کشور موافقت کرد. 1.3 میلیون بشکه در روز از این میزان، متعلق به عربستان سعودی و روسیه است که بیش از آنچه در باب کاهش داوطلبانه تولید نفت، وعده داده بودند، عمل کردند. روسیه همچنین متعهد شد 200 هزار بشکه در روز کاهش بیشتری داشته باشد و عمان، امارات، عراق، قزاقستان، کویت و الجزایر برای سه ماهه اول سال 2024 چنین تعهدی دادند.

چنین رویکردی، برای عربستان سعودی برد بود به این معنا که دیگران بار کاهش تولید را بر دوش کشیده، اما اعتبار این بازیگر به واسطه این تصمیم به چالش کشیده نشد. قیمت نفت برنت در 30 نوامبر با 2 درصد کاهش به حدود 80 دلار رسید و از آن زمان به بعد به زیر 75 دلار رسیده است.ناظران براین باورند که به نقطه ای رسیده ایم که دیگر ریاضیات برای سعودی ها کارساز نیست. پس از کاهش یکجانبه تولید نفت در ماه ژوئن، میزان تولید اوپک پلاس به حدود 9 میلیون بشکه در روز کاهش یافت. اما دست کشیدن از سهم ها در بازار نتوانسته قیمت ها را به طور پایدار به 90 دلاری که ترجیح می دهند یا حتی 80 دلاری که احتمالاً تحمل کنند، برساند. کاهش از سوی دیگران اکنون به نفع سعودی ها از نظر تقسیم بار است.

سیاست یک بام و دو هوای اوپک پلاس

در همین حال، دولت عربستان پیش‌بینی‌های مالی خود را جهت تحمل کسری‌های مالی برای چند سال آینده به دلیل هزینه‌های سنگین در پروژه‌های خارج از بودجه با هدف تنوع بخشیدن به اقتصاد خود تغییر داده است. این کسری‌ها در ماه سپتامبر زمانی که پیش‌بینی قیمت‌های نفت خام بالای 90 دلار به ازای هر بشکه بود، 2 تا 3 درصد پیش‌بینی می‌شد، اما با تغییر مفروضات قیمت نفت، اکنون این وضعیت بسیار مطلوب به نظر نمی‌رسد.در کوتاه مدت، عربستان سعودی می تواند برای این هزینه ها وام بگیرد زیرا هنوز سطح بدهی نسبتا پایینی دارد. در دراز مدت، پادشاهی باید به یک استراتژی تولید حداکثرسازی درآمد پایبند باشد. مگر اینکه رشد تقاضا به طور قابل توجهی تقویت شود..

سفر پوتین به عربستان و امارات جهت بحث در مورد سیاست نفتی احتمالاً یک بازی برای عقب راندن چارچوب زمانی است که سعودی ها در نظر دارند برای بازپس گیری سهم بازار در نظر بگیرند. ولیعهد عربستان با مشکلات مالی حاد مواجه نیست اما پوتین به واسطه جنگ در اوکراین نیاز شدیدتری به درآمد فعلی دارد و قطعاً از سیاست ناهماهنگ عربستان رنج خواهد برد. هر دو بازیگر احتمالاً می خواهند شاهد شکست بایدن در انتخابات 2024 نیز باشند، زیرا پوتین مایل است که کمک های ایالات متحده به اوکراین را محدود کند. با وجود گرم شدن روابط دولت بایدن با ریاض، پادشاهی به ایجاد روابط مالی با خانواده ترامپ ادامه داده است. این رویکرد احتمالاً عامل دیگری است که هر دو رهبر را به سمت تمایل به اجتناب از کاهش شدیدتر قیمت نفت نسبت به آنچه قبلاً در چارچوب زمانی دیده‌ایم، سوق می‌دهد که می‌تواند به بایدن در انتخاب مجدد کمک کند.