معمای نفوذ قطر و امارات در اقلیم/ کشورهای عرب حاشیه خلیح فارس در کردستان عراق به دنبال چه هستند؟

به گزارش اقتصادنیوز، قطر 26 ماه می کنسولگری اش در اربیل را با حضور هیئتی به سرپرستی احمد حسن الحمادی یکی از مقام های بلندپایه دوحه افتتاح کرد، رخدادی که نشان دهنده روابط رو به رشد کشورهای ثروتمند عرب حاشیه خلیج فارس و کردستان عراق است. پیشتر و در نوامبر 2023 حسین علی صالح الفضله به عنوان سرکنسول قطر فعالیتش را آغاز کرده بود اما فعل و انفعال های دیپلماتیک میان دو بازیگر به تازگی فعال شده است. گسترش نمایندگی دیپلماتیک یک کشور عربی ماحصل تلاش های اخیر حزب دمکرات کردستان (KDP) برای توسعه بازارهای صادراتی در منطقه، به ویژه با امارات متحده عربی (امارات متحده عربی) - رقیب قطر – است.حالا افتتاح دفتر کنسولگری نه تنها مورد استقبال اقلیم کردستان قرار گرفته بلکه وزارت امور خارجه عراق نیز از این اقدام حمایت کرده است.مسرور بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان در مراسمی گفت که امیدوار است تجارت بین کردستان عراق و قطر گسترش یابد.

اقلیم کردستان در قطر به دنبال چیست؟

به نوشته امواج مدیا، با توجه به تمرکز بر ارتقای مبادلات غیرنفتی اقلیم با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، دولت اقلیم کردستان (KRG) سال گذشته اعلام کرد که یک محموله عسل کردستان را به قطر صادر کرده است.افتتاح کنسولگری قطر در پی سفرهای اخیر مقامات کرد عراقی به کشورهای ثروتمند عربی خلیج فارس محقق شد.نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان در 24 ماه مه با شیخ محمد بن زاید آل نهیان رئیس جمهور امارات در ابوظبی دیدار کرد. از سال 2019، بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان حداقل هفت بار از امارات دیدن کرده است.مقامات اتحادیه میهنی کردستان که روابط خارجی شان در قیاس با حزب دموکرات کردستان کم رنگ تر هست نیز به ابوظبی سفر داشته اند.اوایل ماه مه، بافل طالبانی، رهبر حزب مستقر در سلیمانیه، در مراسم تشییع جنازه شیخ طحنون بن محمد آل نهیان شرکت کرد. در این دیدار همچنین دیداری بین بن زیاد و طالبانی انجام شد.در همین راستا گروهی از ناظران مدعی اند، کردهای عراق و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در آستانه ورود به عصر نسبتاً جدیدی هستند. روابط ماهوی بین دو طرف تنها در 15 سال گذشته توسعه یافته است.

به ادعای امواج مدیا، سایر کشورهای منطقه، بازیگرانی چون ایران و ترکیه سابقه طولانی تعامل با کردهای عراق را دارند. اما کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پیش از سرنگونی صدام حسین، رهبر عراق در سال 2003، در اربیل فعال نبودند.از اواخر دهه 2000، روابط میان طرفین رشد کرد زیرا درآمدهای نفتی به رشد اقتصادی عراق دامن زد و فرصت‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاری و تجارت فراهم کرد. تاکنون امارات فعال ترین بازیگر شورای همکاری خلیج فارس در کردستان عراق بوده است.امارات متحده عربی از سال 2012 کنسولگری در اربیل داشته، در حالی که کویت و عربستان سعودی به ترتیب در سال های 2015 و 2016 از این الگو پیروی کردند.دولت اقلیم کردستان در دسامبر 2022 از صادرات یک محموله انار به امارات خبر داد. این اقدام بخشی از طرحی بود که بارزانی نخست‌وزیر اقلیم کردستان برای تنوع بخشیدن به اقتصاد کردستان عراق به دور از نفت اجرایی اش کرد.

معمای ورود اعراب به اقلیم

در حالی که این معاملات عمومی اخیراً توجه ها را به خود اختصاص داده، شرکت‌های فعال در شورای همکاری خلیج فارس سال‌ها در بخش انرژی کردستان عراق فعال بوده‌اند.دانا گاز مستقر در امارات یکی از شرکای اصلی کنسرسیومی است که میدان گاز طبیعی خور مور در استان سلیمانیه را اداره می کند. همزمان، برخی از شرکت‌های فعال در حوزه انرژی شورای همکاری خلیج فارس، بازنگری در مواضع خود در ارتباط با کردستان عراق را آغاز کرده‌اند. در ژانویه امسال، شرکت نفتی TAQA مستقر در امارات، سهام خود را در میدان اتروش در استان دهوک فروخت. ورود اعراب حاشیه خلیج فارس به کردستان عراق بخشی از تعامل دقیق با عراق به عنوان یک طرح کل است. روابط بغداد با جهان عرب به واسطه حمله عراق به کویت در سال 1990 به شدت آسیب دید.روابط دیپلماتیک عراق با عربستان سعودی در سال 2015 از سر گرفته شد - بیش از یک دهه پس از حمله آمریکا به عراق در سال 2003.

بغداد و ریاض در سال های اخیر همکاری در پروژه های اقتصادی را آغاز کرده اند. به عنوان مثال، آنها شبکه های برق مربوطه خود را در ژوئن 2023 با ساخت یک خط انتقال فرامرزی متصل کردند. دو طرف در سال های اخیر همچنین گذرگاه زمینی مهم را که از سال 1990 بسته بود، بازگشایی کرده اند.بازدیدهای نمادین سیاسی و مذهبی نیز در سطوح بالا مورد تشویق قرار گرفته است. ماه گذشته عبدالعزیز الشمری سفیر عربستان در بغداد از یکی از زیارتگاه های شیعیان در شهر کربلا بازدید کرد.سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز مسیر مشابهی را دنبال کرده اند بالاخص آن که توسعه اقتصادی در دستور کار آنها قرار دارد.آوریل سال جاری، قطر و امارات با عراق و ترکیه قراردادی چهارجانبه برای مشارکت در ساخت پروژه «جاده توسعه» امضا کردند. تلاش چند میلیارد دلاری برای اتصال کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به اروپا از طریق مجموعه جدیدی از ارتباطات راه آهن و جاده که از عراق عبور می کند. با این حال، این پروژه در حال حاضر کردستان عراق را دور می زند.

به نوشته امواج مدیا، به نظر می رسد رهبران کرد عراق، به ویژه رهبران حزب دموکرات کردستان، به سرمایه گذاری سودآور و روابط تجاری با کشورهای عرب خلیج فارس امیدوار هستند.نسل بعدی رهبران حزب دمکرات کردستان، چهره هایی چون پسر ارشد بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان و آرین بارزانی، وارث ظاهری، درگیر برقراری ارتباطات شخصی با رهبران شورای همکاری خلیج فارس با نگاه به آینده هستند.در حالی که حزب دمکرات کردستان فعال ترین بازیگر کرد عراقی برای رسیدن به شورای همکاری خلیج فارس بوده ، حزب رقیب یعنی اتحادیه میهنی کردستان نیز می تواند به دلیل روابط خوبش با بغداد و ایران، شریک جذابی برای پایتخت های عربی خلیج فارس باشد.مشارکت امارات و قطر در پروژه "جاده توسعه" قرار است راه را برای رشد ساختاری همکاری های اقتصادی با تمرکز بر بهره برداری از فرصت های ترانزیتی هموار کند. گنجاندن اقلیم کردستان در این پروژه احتمالا به تقویت تجارت غیرنفتی کمک خواهد کرد.