ذخایر پنهان چین در خاورمیانه/ پکن چگونه پادشاهی را وسوسه کرد؟/ عربستان در آغوش اژدهای زرد آرام گرفت

به گزارش اقتصادنیوز، 25 ژوئن، شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع پادشاهی عربستان سعودی، از پکن بازدید کرد و با همتای چینی خود دونگ جون و همچنین ژانگ یوشیا، معاون کمیسیون مرکزی نظامی چین دیدار داشت.بر اساس گزارش ها، دو طرف توافق کردند که روابط نظامی دوجانبه را به "سطح بالاتر" ببرند، به طوری که روابط بین ارتش های دو بازیگر  پس از تبادلات متعدد و تمرین های مشترک و آموزش پرسنل در "مسیر سریع" قرار گرفت.این نشست تنها آخرین مورد از تعاملات طرفین در پنج سال گذشته است که نشان دهنده تعمیق  روابط عربستان و چین می باشد. به باور ناظران، ذخایر دیپلماتیک چین در خاورمیانه پس از مذاکره موفقیت آمیز برای نزدیک شدن ریاض و تهران در سال 2023 به طور قابل توجهی رشد کرد.

چین چگونه عربستان را وسوسه کرد!

با این حال به باور گروهی از ناظران فارغ از تضمین های امنیتی که نقطه اتصال اعراب به ایالات متحده است، تعاملات رو به رشد اقتصادی چین و خاورمیانه زمینه را برای نزدیکی طرفین هموار کرده است. بیشترین واردات عربستان سعودی از چین (36.5 میلیارد دلار) و پس از آن آمریکا (11 میلیارد دلار) در رتبه سوم قرار دارد. همزمان پکن و ریاض از سال 2022  مشارکت استراتژیک جامع جدید میان خود تعریف کردند و برنامه چشم انداز 2030 عربستان سعودی نیز با طرح کمربند و جاده پکن همسو شده است.به نوشته هندوستان تایم، اکنون، سیاست های چین در خاورمیانه نه صرفا فرصت سازی از شکست های ایالات متحده است بلکه فراتر از آن  تمایل ذاتی کشورهای منطقه برای متنوع کردن و بومی کردن واردات نظامی است.

به موازات سفر بن سلمان، افسران ارشد نظامی از چندین کشور عربی در سمیناری درباره همکاری امنیتی «عمیق تر» با چین شرکت کردند. این دوره که به عنوان بخشی از دوره آموزشی کالج بین المللی مطالعات دفاعی PLA در مورد "همکاری امنیتی اعراب و چین آینده محور" برگزار می شود، افسران را در زمینه همکاری امنیتی اعراب و چین و همچنین ابتکار امنیت جهانی چین حساس می کند. چنین تعاملات نظامی بین هر دو کشور در قیاس با گذشته افزایش یافته است - در اکتبر 2023، عربستان سعودی و چین مانور شمشیر آبی 2023 رچینا در استان گوانگدونگ در جنوب چین برگزار کردند - عملیات ویژه نیروی دریایی برای مقابله با تروریسم.

علاوه بر این، چین همچنان برای همکاری با عربستان سعودی جهت داشتن برنامه هسته‌ای غیرنظامی پیشتاز است، حتی در شرایطی که پادشاهی به پروژه‌ای به رهبری آمریکا امید دارد. اینها گزاره ها مکمل تعاملات اقتصادی دوجانبه است. در حالی که چین در سال 2022 اعلام کرده بود که به دنبال خرید نفت به یوان به جای دلار آمریکا است، در 5 ژوئن، ریاض به پروژه ارز دیجیتال فرامرزی بانک تسویه بین المللی تحت تسلط چین پیوست ؛ تلاشی برای عبور از دلار!

فرصت سازی به سبک پکن

به باور ناظران عربستان امروز با بازی در دو زمین چین و آمریکا، نوعی آرامش را تجربه می کند. در حالی که وزیر سرمایه گذاری عربستان سعودی در ژوئن 2023 تاکید داشت که از نظر ریاض، روابط این کشور با چین و ایالات متحده مکمل یکدیگر است، وزیر انرژی این بازیگر یک سال پیش گفته بود که انتقاد غرب از افزایش روابط عربستان و چین را نادیده می گیرد.به ادعای ناظران، حتی زمانی که ایالات متحده راه را برای فروش سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت به عربستان سعودی در سال 2022 باز کرد، این کشور همواره از فروش موشک‌های بالستیک به عربستان سعودی با استناد به نگرانی‌های هایش در باب کنترل فناوری موشکی خودداری کرده است. این به نوبه خود باعث شده که ریاض با کمک چین موشک های بالستیک خود را توسعه دهد.این واقعیت که موشک‌های بالستیک اکنون به عنوان بخشی از درگیری‌های متعارف، به‌ویژه توسط بازیگران غیردولتی مسلح مانند انصار الله در یمن استفاده می‌شوند، نشان می‌دهد که نگرانی‌هایی که صرفاً مربوط به قابلیت‌های هسته‌ای موشک‌های بالستیک است، با تکامل میدان نبرد مدرن منسوخ شده است. پس انفعال آمریکا در این باره تنها نیاز ریاض به استفاده از پیشنهادات چینی و کارایی فروش تجهیزات پکن را افزایش می دهد.

مهمتر از آن، ریاض همچنان از حضور در عملیات نگهبان رفاه به رهبری ایالات متحده در دریای سرخ خودداری می‌کند، حتی در شرایطی که واشنگتن تلاش دارد تا با ارائه پیشنهاد معاهده دفاعی متقابل (که در حال حاضر در حال مذاکره است)، سهام ریاض در فرایند عادی‌سازی روابط دیپلماتیک احتمالی با اسرائیل را افزایش دهد. این معامله ای است که در سفر ماه گذشته آنتونی بلینکن به پادشاهی برجسته شد.به واسطه چنین معاهده ایعربستان سعودی ممکن است به اولین شریک معاهده ای واشنگتن در خاورمیانه تبدیل شود. با این حال، همانطور که بلال و ساب نیز تاکید کرده است - توافق عربستان و آمریکا وابسته به عادی سازی روابط با اسرائیل است که خود اکنون منوط به ایجاد کشور مستقل فلسطینی است - به این معنی که اگر حتی یک مرحله از این سه گانه شکست بخورد، دوتای دیگه هم شکست خواهند خورد، حتی در یک محیط ژئوپلیتیکی بهینه، تصور چنین ترتیبی برای یک پیمان دفاعی متقابل تمام عیار دشوار است.از آنجایی که فروش تسلیحات چینی به خاورمیانه بین سال‌های 2013 و 2023 به طور کلی از 80 درصد گذشت، مقامات آمریکایی «بی سر و صدا» به کشورهای خاورمیانه درباره خرید تسلیحات از چین هشدار می‌دادند زیرا این امر هم صدایی ارتش آمریکا با شرکای منطقه‌ای را تضعیف می‌کند.

معمای قدرت بالای مانور اژدهای زرد

در هر صورت، مایکل کوریلا، فرمانده سنتکام در مارس 2023 در کمیته خدمات مسلح سنا علنا ​​اعلام کرد که از آنجایی که فروش تسلیحات چینی بسیار سریعتر است (حمل و نقل فوری، تامین مالی، عدم توافق با کاربر نهایی) مانع ادغامشان با تجهیزات ایالات متحده می شود. از این رو، حتی اگر علت خرید تسلیحات چینی (نیاز به ایجاد تنوع) برای واشنگتن قابل قبول باشد، این گزاره (به کارگیری تجهیزات آمریکایی و چینی) قابل قبول نیست. اگر روابط دفاعی ریاض با پکن زمانی در آینده به حد بحرانی برسد، احتمالاً سؤالات اجتناب ناپذیری در مورد فروش تسلیحات آمریکایی به عربستان سعودی و حتی بیشتر از آن در مورد یک پیمان دفاعی مؤثر مطرح خواهد شد.علی‌رغم تغییرات بی‌شمار در چشم‌انداز امنیتی خاورمیانه در دهه گذشته، حضور مستمر نیروهای ایالات متحده با پشتیبانی دارایی‌ها و سیستم‌های پیشرفته (با یک گروه حمله ناو همیشه در شمال اقیانوس هند) مهمترین دلیل تداوم حضور ایالات متحده در منطقه بوده است.موقعیت سنتکام در بحرین، همراه با تعهدات دفاعی طولانی‌مدت ایالات متحده، بانک بزرگی از اعتماد و اعتبار را برای این بازیگر به ارمغان می‌آورد و نشان می‌دهد که واشنگتن می‌تواند منابعش را متعهد کند. با این حال، با به واسطه تداوم جنگ در غزه و حملات بی امان انصار الله به دریای سرخ، ریاض آشکارا تخم مرغ های خود را در سبد پکن قرار داده تا به ادعای ناظران اینگونه تهران را برای توقف حملات انصار الله متقاعد کند( این در حالی است که مقام های ایران بارها تاکید کرده اند که انصار الله مستقل از آنها عمل می کند).

زمانی که عربستان سعودی در پاسخ به خواست آمریکا مبنی بر افزایش تولید نفت با روسیه هم صدا شد و نه گفت، پرتنش شده است، ریاض تصمیم گرفت تا تولید نفت خود را کاهش دهد. در شرایط کنونی که بایدن تلاش دارد تا به بهانه پیمان امنیتی روابط واشنگتن با ریاض را بهبود بخشد، یکه تازی های اسارئیل امیدها برای توافق میان سه بازیگر را کم رنگ جلوه داده است. از این رو، حتی در حالی که ایالات متحده همچنان می‌تواند روابط استراتژیک خود با عربستان سعودی را حفظ کند (با امکان رشد بیشتر تحت دولت ترامپ 2.0)، چین چیزی برای از دست دادن و چیزهای زیادی برای به دست آوردن ندارد. به بیانی دیگر، این واقعیت که چین تعهدات دفاعی محدودی در خارج از کشور دارد (که معمولاً به عنوان یک انتقاد مطرح می‌شود)، ممکن است فقط دارایی پکن باشد – که به این کشور امکان انعطاف‌پذیری و کارایی بیشتر در یک مقطع ژئوپلیتیکی حیاتی برای خاورمیانه را می‌دهد.