مودی خلع سلاح شد/ بازی تازه چین ؛ گروکشی به سبک هند

به گزارش اقتصادنیوز، ماه گذشته، زمانی که نارندرا مودی برای سومین بار به عنوان نخست وزیر هند برگزیده شد، همه رهبران بزرگ جهانی به او تبریک گفتند. به جز یکی، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین و دبیر کل حزب کمونیست، پیام تبریکی برای رهبر هند که در دهه گذشته بیش از 20 بار با او ملاقات داشته، ارسال نکرد. سال 2019، شی یکی از اولین کسانی بود که به مودی برای انتخاب مجدد به عنوان نخست وزیر تبریک گفت. امسال شی جین پینگ برای شهباز شریف در پاکستان و شیخ حسینه در بنگلادش زمانی که نخست وزیر شدند، پیام فرستاد. اما این بار به جای شی، لی کیانگ، نخست‌وزیر چین بود که یک هفته بعد پیام تبریک کوتاهی را برای مودی ارسال کرد. پس از شاهد تحرکات دیگری بودیم، این بار از جانب مودی. فعل و انفعال‌های او را می‌توان نتیجه مستقیم نتیجه انتخابات هند دانست. از آن زمان، او سخت در تلاش است تا قدرت خود را نشان دهد - و پایگاهش را تقویت کند؛ بالاخص در برابر چین، بازیگری که مودی آن را رقیب خود می داند.

فصل تازه تنش میان چین و هند

به نوشته فارین پالسی، هند از نظر اقتصادی بیشتر به چین وابسته می‌شود. شرکت‌های هندی علناً دولت مودی را تحت فشار قرار می دهند تا به چین امتیاز بدهد. اگرچه دولت استدلال می کند که تا زمانی که مشکلات مرزی حل نشود، روابط با چین عادی نمی شود، اما نمی تواند از تعمیق روابط اقتصادی جلوگیری کند. در همین حال، پکن از وضعیت موجود، هم در میانه درگیری های مرزی و هم در روابط دوجانبه خود با دهلی نو خوشحال است. حتی اگر راه حلی موقت در باب تنش های مرزی پیدا شود، اعتماد بین دو طرف کاملاً از بین رفته است. این بدان معنی است که تعامل بین هند و چین پراکنده و ناسازگار خواهد بود و به طور متناوب بین امید و ناامیدی در جریان است. آغاز سومین دوره نخست‌وزیری هند برای مودی بسیار دشوار است و او باید به ادامه این مسیر ادامه دهد.

از منظر بسیاری از  مردم هند، چین یک دشمن است و یک تهدید. سال گذشته، نظرسنجی Morning Consult نشان داد که هندی‌ها چین را «بزرگ‌ترین تهدید نظامی» قلمداد می کنند - 43 درصد از پاسخ‌دهندگان چین را تهدید دانستند، در حالی که تنها 13 درصد براین باور بودند که پاکستان دشمن است. نظرسنجی اخیر انجام شده توسط مرکز تحقیقات پیو نشان می دهد که تنها 18 درصد هندی ها دیدگاه مطلوبی نسبت به چین دارند که کمترین رقم در میان کشورهای با درآمد متوسط ​​مورد بررسی است. احساسات ضد چین در هند افزایش یافته ، زیرا این کشور 20 سرباز را در درگیری با ارتش آزادیبخش خلق در مرز در ژوئن 2020 از دست داد؛ رخدادی که از سال 1975 بی‌سابقه بوده است. از همین رو، سیاست خارجی هند به واسطه تهدیدهای چین مبهم است. زمانی که مودی در روسیه بود، اکثر تحلیلگران هندی رابطه او با ولادیمیر پوتین را به عنوان تلاشی برای جلوگیری از تبدیل شدن مسکو به رقیبی چون چین تفسیر کردند. یکی از دیپلمات های پیشین در این باب نوشت: «روسیه به واسطه تحریم های سنگین غرب به آغوش چین می‌رود، مودی آغوش خود را باز کرد تا مسیر را تغییر دهد».

وقتی دامنه تنش ها گسترده می شود

نتایج انتخابات شکست سیاسی و شخصی را برای مودی رقم زد. حزب او یک پنجم کرسی ها را از دست داد و برای کسب اکثریت پارلمانی به دو متحد ایالتی بی ثبات وابسته شد. به باور تحلیلگران در کارزار اخیر حاشیه پیروزی مودی به شدت کاهش یافت و نامزدهای حزبش نیمی از کرسی‌هایی را که او شخصاً برای کسب آن درگیر مبارزات انتخاباتی بود، از دست دادند. (پنج سال پیش، حزب او 80 درصد از این کرسی ها را به دست آورده بود.)

دهلی نو رسماً به سیاست "چین واحد" پایبند است، اگرچه از سال 2009 این موضع را تکرار نکرده است. مودی در یک دهه قدرت نمایی اش هرگز به طور رسمی با هیچ یک از رهبران تایوان تعامل نداشته است. اما زمانی که لای چینگ ته، رئیس‌جمهور تایوان، در شبکه اجتماعی ایکس برایش پیام تبریک گذاشت، مودی در باب اشتیاق خود برای  «مشارکت اقتصادی و فناوری دوجانبه سودمند» گفت. پکن به طور علنی به تعامل مجازی دو بازیگر اعتراض کرد و تاکید داشت که "موضع چین بسیار روشن است و هند این را به خوبی می داند."اندکی پس از آن، یک هیئت بلندپایه از اعضای کنگره ایالات متحده، به رهبری مایکل مک کال ( نماینده تگزاس) و رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان و همچنین نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، با دالایی لاما رهبر معنوی تبت در خانه هندی خود دیدار داشتند. این دیدار پیشاپیش از سوی دولت چین محکوم شد و بدون اجازه صریح دولت هند امکان پذیر نبود. یک روز بعد مودی میزبان همان هیئت بود.

پس از آن مودی تصمیم گرفت در نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در آستانه اوایل ماه جاری حاضر نشود. قبل از اعلام نتایج انتخابات هند، بسیاری انتظار داشتند که مودی در حاشیه اجلاس با شی دیدار کند و به بحران حل نشده مرزی که بیش از چهار سال است روابط دو کشور پرجمعیت را مخدوش کرده ، بپردازد. خوش بینی ها در باب  تعامل هند با چین ریشه در  مصاحبه مودی با مجله نیوزویک در دوران رای گیری دارد. مودی در جمع مخاطبان بین‌المللی گفت «ما باید فوراً به وضعیت پرتنش حاکم بر در مرزهای خود رسیدگی کنیم تا بتوانیم نابهنجاری در تعاملات دوجانبه را پشت سر بگذاریم». این ایده زمانی اعتبار پیدا کرد که سفیر جدید چین پس از 18 ماه وقفه در دهلی پست خود را به دست آورد.اما پس از آن شاهد رویکردی متفاوت بودیم. مودی که در داخل خود را به عنوان رهبری قدرتمند در برخورد با چین ترسیم کرده بود، اکنون خود را در شرایط دشواری می بیند. در نظرسنجی از هفت هزار هندی در سال 2020، 72 درصد از شرکت کنندگان گفتند که "هند در صورت درگیری نظامی در برابر چین می تواند پیروز شود. واقعیت متفاوت است. براساس گزارشی تازه که توسط ژنرال بازنشسته هندی آگاه از توانایی‌های نظامی دو کشور ارائه شد، آمده که «سرمایه‌گذاری قابل توجه چین در حوزه دفاعی، که توسط یک پایگاه صنعتی دفاعی قوی و عمدتاً متکی به خود هدایت می‌شود، موجب شده تا ارتش خلیج چین در نبردهای متعارف و نامتعارف پیشرفت های تازه ای را تجربه کرده و قابلیت های جنگی اش افزایش یابد.» به باور این تحلیلگر در ساختار نیروها و فراتر از آن  پیشرفت‌های تکنولوژیکی و پیشرفت‌های اعتقادی، پکن برتری گسترده‌ای نسبت به دهلی نو دارد. این شکاف، حداقل برای یک دهه و شاید دو دهه پر نخواهد شد.

مودی خلع سلاح شد

دیدار جایشانکار، وزیر امور خارجه هند با همتای چینی اش وانگ یی فرصت دیگری بود که به واسطه آن دو طرف با یکدیگر رایزنی داشته باشند. جیشانکار «عدم تعامل کامل در باب مناطق باقی‌مانده در شرق لاداخ و بازگرداندن صلح و آرامش مرزی» را با «بازگشت به حالت عادی در روابط دوجانبه» مرتبط دانست. اما وانگ این دو مقوله را جدا از یمدیگر دانست.ناظران بر این باورند که  مذاکرات به بن بست رسیده زیرا هند می خواهد که رقیبش چین ابتدا از دو منطقه مورد مناقشه باقی مانده، دپسانگ و دمچوک، عقب نشینی کرده و سپس با بازگرداندن نیروها از بخش های دیگر مرزی در شرق لاداخ موافقت کنند. ژنرال های ارتش آزادی بخش خلق چین از واگذاری این دو منطقه امتناع می ورزند و از هند می خواهند که با کاهش موافقت کند. هند در چهار سال گذشته حدود 50 هزار سرباز اضافی را در این منطقه مستقر کرده است در حالی که کارشناسان آمریکایی تخمین می زنند که حدود 20 هزار سرباز ارتش خلق چین در 250 مایلی جبهه مستقر هستند. هند در شرق لاداخ در وضعیت نامساعدی قرار دارد، زیرا سربازانش تا سال 2020 نمی توانستند به 26 نقطه از 65 نقطه گشت زنی که زمانی در اختیارشان بود، دسترسی داشته باشند.

در حالی که پایگاه رای مودی در داخل از نخست وزیر می خواهد تا در ارتباط با چین موضعی سخت گیرانه اتخاذ کند ، شرکت های هندی از او می خواهند که امتیازاتی بدهد. چین در سال مالی 2023 به عنوان بزرگترین شریک تجاری هند از ایالات متحده پیشی گرفت، البته با کسری تجاری خیره کننده 85 میلیارد دلاری. چین اکنون بیش از 10 درصد از تجارت کلی هند و 15 درصد از واردات این بازیگر را به خود اختصاص داده است. لفاظی ها در باب تنبیه اقتصادی و آزار و اذیت شرکت های چینی توسط مقامات مالیاتی هند بی فایده شده است. هند هیچ اهرمی ندارد. شرکت‌های بزرگ هندی مانند گروه آدانی که به عنوان یکی از محبوب‌ترین شرکت‌های مودی در نظر گرفته می‌شود، می‌خواهند به کارگران چینی برای نصب ماشین‌آلات جدید روادید داده شود، زیرا تولید متوقف شده است. حتی وزارتخانه های خود دولت نیز برای رفع محدودیت های ویزا برای تکنسین های چینی فکابینه را تحت فشار قرار داده اند. دولت مودی پیشتر ناچار شده بود تا برای پروژه‌هایی که تحت طرح مشوق‌هایش می‌گیرند، ارائه روادید برای برخی از شهروندان چینی را تسریع کند - تریلیون‌ها دلار یارانه‌ای که برای ارتقای تولید در هند در نظر گرفته شده است.

کنفدراسیون صنعت هند، بزرگترین گروه لابی شرکتی در این کشور به دولت گفته که قانون سال 2020 که سرمایه گذاری چینی ها در هند را محدود می کند، مورد بررسی قرار دهد. حزب مودی در انتخابات به دلیل سوابق ضعیف اش در ایجاد اشتغال متضرر شد و از همین رو نخست وزیر دیگر نمی‌تواند خواسته های بخش تولید را نشینده و خود را به کری بزند.دهلی نو نه تنها قادر به جدا شدن از پکن نیست، بلکه نمی‌تواند وابستگی اقتصادی اش به چین را در بخش‌های مهمی مانند داروسازی، الکترونیک، سلول‌های انرژی خورشیدی، خودروهای الکتریکی و ماشین‌آلات سنگین کاهش دهد.برای مودی که از منظر سیاسی ضعیف شده ، نشان دادن قدرت یک ضرورت داخلی است. با این حال چنین مانوری غالبا توخالی و نادرست است. چین روزانه بیش از 2000 ویزا به شهروندان هندی ارائه می دهد در حالی که محدودیت های هند برای بازدیدکنندگان چینی به جای خود باقی است. بیش از 20 هزار دانشجوی هندی برای تحصیلات عالی به چین بازگشته اند. هند یک روزنامه نگار در پکن نگاه داشته در حالی که هیچ خبرنگار چینی در دهلی مستقر نیست.گزینه‌های مودی رو به اتمام است و تاکتیک‌های اخیر او نمی تواند بن بست حاکم بر روابطش با شی را بشکند. او مجبور است به پکن امتیاز بدهد و در عین حال محدود به انتخاب های خود باشد. از همین رو برقراری رابطه صلح آمیز و عادی بین دو کشور پرجمعیت جهان به این زودی محقق نخواهد شد.