جنگ پنهان آمریکا با چین؛ شاخ و شانه پاکستان و هند با موشک‌های اتمی/ معمای بازدارندگی در جنوب و شرق آسیا

به گزارش اقتصادنیوز، ایالات متحده یک شرکت پاکستانی و چندین "شرکت و یک فرد" چینی را به دلیل تامین تجهیزات و فناوری به اتهام توسعه موشک های بالستیک در پاکستان هدف دور تازه تحریم ها قرار داده است. اعلامیه روز پنجشنبه ششمین دور این تحریم‌ها است که از نوامبر 2021 توسط ایالات متحده علیه شرکت‌های چینی و پاکستانی اعمال می‌شود. به واسطه این تحریم‌ها، دارایی‌های مستقر در ایالات متحده افراد نام‌برده ممکن است مسدود شوند و شهروندان آمریکایی یا هر کسی که درگیر این پروژه هستند، محدود خواهند شد. در این میان ایالات متحده از انجام تجارت با هر گروه یا فردی که نامش ذکر شده است منع شد.

جنگ پنهان چین و آمریکا

به نوشته خبرگزاری الجزیره، تحریم‌های شرکت‌های مستقر در چین، به دلیل "انتقال آگاهانه تجهیزات تحت محدودیت‌های فناوری موشکی" نام برده شده است. به گفته ایالات متحده، موسسه تحقیقات اتوماسیون صنعت ماشین سازی پکن (RIAMB) با مجتمع توسعه ملی پاکستان (NDC) که واشنگتن معتقد است در توسعه موشک های بالستیک دوربرد برای پاکستان مشارکت دارد، هدف محدودیت های ایالات متحده قرار گرفته اند.

میتو میلر، سخنگوی کاخ سفید در این باره گفت: «ایالات متحده برای جلوگیری از اشاعه تسلیحات و فعالیت‌های تدارکاتی تلاش خواهد کرد و از تحریم‌ها برای جلوگیری از تکثیر سلاح های کشتار جمعی (WMD) به ویژه سلاح های دوربرد استفاده می کند. همزمان لیو پنگیو، سخنگوی سفارت چین در واشنگتن گفت: چین قاطعانه با تحریم‌های یکجانبه و صلاحیت قضایی بلندمدت تعریف شده توسط واشنگتن که هیچ مبنایی در قوانین بین‌المللی یا مجوز شورای امنیت سازمان ملل ندارد، مخالف است.در این میان پاکسستان هنوز به تصمیم اخیر آمریکا واکنش نشان نداده و به سوال های الجزیره در این باره پاسخ نداده است.

آخرین دور تحریم ها آوریل 2024 اعلام شد، زمانی که واشنگتن چهار شرکت بلاروس و چین را به دلیل تامین اقلام قابل استفاده موشکی برای برنامه موشکی دوربرد پاکستان در لیست سیاه قرار داد. در پاسخ به این تحریم‌ها، وزارت خارجه پاکستان استدلال کرد که این تحریم‌ها «بدون هیچ مدرکی» مبنی بر تامین برنامه موشک‌های بالستیک این کشور توسط شرکت‌های خارجی اعمال شده است.

ممتاز زهرا بلوچ، سخنگوی وزارت خارجه در بیانیه‌ای در ماه آوریل گفت: «ما استفاده سیاسی از کنترل‌های صادراتی را رد می‌کنیم. قابل درک است که این موضع گیری به افزایش همکاری بین ایالات متحده و بخش دفاعی هند اشاره دارد». در این میان کارشناسان می گویند علیرغم محدودیت ها، توسعه برنامه موشکی پاکستان با سرعت ادامه دارد. طغرل یمین، یک مقام نظامی سابق و پژوهشگر ارشد در موسسه مطالعات سیاست اسلام آباد (IPSI)، پیشنهاد کرد که تحریم ها ممکن است جنبه تاکتیکی دارد وهدف آن تلاش ایالات متحده برای تحت فشار قرار دادن چین است.با این حال، او نسبت به اثربخشی تحریم ها تردید دارد. به باورش برنامه موشکی پاکستان به جایی رسیده که چنین تحریم هایی مانع پیشرفت برنامه موشکی این کشور نخواهد شد.

پس‌لرزه‌های رقابت اسلام آباد و دهلی نو در خفا

پاکستان چندین دهه برنامه موشکی قدرتمند خود را حفظ کرده و همچنین کلاهک های هسته ای تولید کرده است. این کشور عضوی از رژیم کنترل فناوری موشکی (MTCR) نیست، همان تفاهم سیاسی غیررسمی در میان 35 کشوری که به دنبال محدود کردن تکثیر موشک ها و فناوری موشکی در سراسر جهان هستند.

بر اساس اهداف اعلام شده در این توافق، هدف اصلی محدود کردن تکثیر سلاح های کشتار جمعی (WMD) از طریق  کنترل صادرات کالاها و فن آوری هایی است که می تواند به سیستم های تحویل (به غیر از هواپیماهای سرنشین دار) برای چنین سلاح هایی، کمک کند.به باور یمین پاکستان با وجود اینکه عضو این پیمان نیست، از دستورالعمل های آن پیروی می کند. او افزود که پاکستان به دنبال توسعه موشک های بالستیک قاره پیما (ICBM) است که بتواند بیش از 5000 کیلومتر را طی کند، نیست و برنامه موشکی خود را بر بازدارندگی علیه هند متمرکز کرده که در سال 2015 به عضویت رژیم کنترل فن آوری موشکی  درآمد.

در زرادخانه پاکستان، موشک میان برد شاهین-III که می تواند کلاهک های متعارف و هسته ای را حمل کند و قادرند تا 2750 کیلومتر (1708 مایل) را طی کند، دوربردترین موشک این کشور است. یمین در این باره گفت: موشک‌های پاکستان، چه موشک‌های متعارف و چه هسته‌ای به عنوان یک عامل بازدارنده علیه هند عمل می‌کنند و این سیاست شفاف و منسجم بوده و بازدارندگی همچنان پابرجاست.

همزمان محمد فیصل، کارشناس و محقق سیاست خارجی مستقر در سیدنی استرالیا، گفت: نگرانی ایالات متحده در مورد برنامه موشکی پاکستان و همکاری احتمالی با چین به اوایل دهه 1990 باز می گردد.به باور این تحلیلگر«در دوره دوم ریاست جمهوری اوباما به بعد بود که مقامات آمریکایی از پاکستان خواستند تا در باب گسترش برد موشک های بالستیک خود فراتر از محدودیت های جغرافیایی هند خویشتن داری کند». فیصل خاطرنشان کرد، که با اعمال شش دور تحریم در چهار سال گذشته، دولت بایدن موضع تهاجمی خاصی در هدف قرار دادن نهادهایی که معتقد است از برنامه موشکی پاکستان حمایت می‌کنند اتخاذ کرده است.موضوع هسته‌ای همچنان یک عامل تحریک‌کننده در روابط آمریکا و پاکستان است و علی‌رغم بهبود روابط اسلام‌آباد و واشنگتن، چنین تحریم‌های دوره‌ای بر نهادها این پیام را می‌فرستد که ایالات متحده به استفاده از اهرم هویج و چوب در تعامل خود با پاکستان ادامه خواهد داد.