ماموریت دیپلماتیک عراقچی؛ پشت پرده نشست ایران و پادشاهی‌های خلیج فارس چه گذشت؟
به گزارش اقتصادنیوز، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران با همتایان خود در شورای همکاری خلیج فارس روز پنجشنبه در حاشیه سومین اجلاس همکاری آسیایی در دوحه دیدار داشت. نشست وزرای امور خارجه اگر چه غیررسمی بود اما تاریخی بود؛ زیرا اولین گردهمایی شناخته شده بین وزرای خارجه ایران و شورای همکاری خلیج فارس قلمداد می‌شد. علاوه بر این، این دیدار به واسطه دلایل دیگری نیز قابل توجه بود، چرا که وزرای خارجه ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در میانه افزایش تنش‌ها در خاورمیانه به واسطه پاسخ موشکی ایران به اسرائیل برگزار شد.
پشت پرده تلاش‌های دیپلماتیک ایران
به نوشته عرب نیوز، «درگیری در لبنان تقریبا با یکساله شدن جنگ در غزه و ترور شهید سیدحسن نصرالله، رهبر جنبش حزب‌الله همزمانی داشت. پیشتر ترور اسماعیل هنیه در تهران در شرایطی که رهبری حماس برای حضور در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به ایران سفر کرده بود، تنش میان دو بازیگر را افزایش داد، با این همه ایران با پیروی از صبر استراتژیک مانع از گسترش دامنه درگیری‌ها شد. اما پس از ترور شهید سید حسن نصرالله، تهران برای احیای توان بازدارندگی خود و تثبیت آن، مواضع اسرائیل را هدف موشک‌های خود قرار داد.» به ادعای عرب نیوز، «رویکرد آمریکا و اروپا پس از شکست رایزنی‌های هسته‌ای با ایران و به واسطه دلایل (ادعایی) مشارکت تهران در جنگ علیه اوکراین سختگیرانه‌تر شده است. در همین راستا، در جریان کمپین‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دو مقوله حمایت از اسرائیل و مقابله با ایران، از جمله گزاره‌هایی است که رقبا با تاکید بر آن تلاش دارند دیگری را به حاشیه برانند.»
عرب نیوز در ادامه مدعی شد، «حمایت از انصارالله یمن، حساسیت‌ها را بیشتر کرده چرا که این گروه در حمایت از مردم غزه، از ابتدای جنگ صرفا کشتی‌های اسرائیلی یا کشتی‌هایی به مقصد اسرائیل را هدف حملاتشان قرار داده و بدینگونه تجارت بین‌المللی در دریای سرخ مختل کرده است.» عرب نیوز در ادامه ادعا کرد، «فارغ از تنش‌ها و پیچیدگی‌ها، دولت تازه نفس ایران که اکنون دو ماه است که قدرت را در دست گرفته، از گشودن صفحه‌ای تازه در روابط خود با جامعه بین‌الملل و منطقه گفته است. تیم دیپلماسی ایران ماه گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک فعال بود و نمایندگان ایران تلاش داشتند تا زمینه را برای آغاز رایزنی‌ها با کشورهای اروپایی، آمریکایی و شورای همکاری خلیج فارس هموار کنند. در راس این هیئت عباس عراقچی قرار داشت؛ دیپلماتی کهنه کار و از اعضای تیم مذاکره کننده سال 2015 که در دولت حسن روحانی برجام را به سرانجام رساند.»
پاشنه آشیل روابط ایران و اعراب
به ادعای عرب نیوز، «اگر ایران بتواند به مجموعه‌ای از نگرانی‌های امنیتی و سیاسی شورای همکاری خلیج فارس پایان دهد این نشست دوحه می‌تواند آغازگر مرحله جدیدی از روابط باشد. روابط ایران و کشورهای عربی از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1979، روزهای خوب و بدی را پشت سرگذاشته است. تلاش‌های گذشته برای پل زدن بر اختلافات، تنش‌ها را موقتاً کاهش داد، اما نتایج مطلوبی را به همراه نداشت. فهرست اختلاف نظر میان طرفین طولانی است و شورای همکاری خلیج فارس از طریق بیانیه‌های عمومی، مکاتبات خصوصی و بازدید فرستاده‌ها تلاش کرده تا راهی برای خروج از تنش‌ها بیابد.»
به ادعای این نشریه، «در گذشته، یکی از موضوعات مورد اختلاف نوع رویارویی دو طرف با بحران‌های بین المللی و منطقه‌ای بود. شورای همکاری خلیج فارس مدت‌هاست که به دنبال تطبیق سیاست‌های امنیتی خارجی و منطقه‌ای خود بر اساس قوانین بین‌المللی از جمله منشور سازمان ملل است. این به معنای احترام به حاکمیت کشورها، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی و تخطی ناپذیری مرزهای آن‌هاست. همچنین به معنای خودداری از توسل به زور یا تهدید و عدم مداخله در امور داخلی همسایگان است.»
عرب نیوز در ادامه مدعی شد، «برنامه هسته‌ای ایران همچنان یکی از نگرانی‌های اصلی شورای همکاری خلیج فارس است. از همین رو بازیگران این منطقه تلاش دارند تا در باب پیشرفت‌های حاصله در برنامه هسته‌ای ایران رایزنی‌هایی داشته باشند. علاوه بر این پادشاهی های خلیج فارس از زرادخانه موشکی ایران و متحدان منطقه‌ای ایران هراس دارند؛ (ادعایی) دو گزاره‌ای که به ادعای ناظران در مسیر عادی سازی روابط اعراب و ایران نقش برجسته‌ای داشت.» عرب نیوز در ادامه این یادداشت ادعایی آورده، «تامین امنیت زیرساخت‌های انرژی و مسیرهای تجاری در منطقه یکی از خواست‌های اصلی شورای همکاری خلیج فارس و جامعه بین‌المللی است. در این میان اختلاف‌های سرزمینی و یا اختلاف در باب منابع حاکم نیز موجب تنش میان ایران و بازیگران عرب حاشیه خلیج فارس شده است. تاکید ایران بر حاکمیت ارضی اش بر جزایر سه گانه موجب شده تا تهران بارها برای امارات خط و نشان بکشد. همزمان میدان گازی آرش یا «دره» که میدان گازی مشترک میان ایران و کویت هست، به واسطه هم صدایی کویت و عربستان جهت استخراج از آن، به موضوع جالش برانگیز میان طرفین تبدیل شده است.»
عربستان سعودی و ایران در مارس 2023 با مشارکت و میانجیگری چین توانستند روابط دیپلماتیک خود را احیا کنند، با این همه به ادعای عرب نیوز «طرفین فراتر از تبادل سفیران، پیشرفت در مسیر کاهش نگرانی‌های خود گامی بر نداشته‌اند. ایران اکنون روابط دیپلماتیک خود را با همه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به استثنای بحرین احیا کرده است. احیای روابط با منامه باید در ماه‌های آینده در اولویت قرار گیرد که به معنای رسیدگی به نگرانی‌های بحرین است.» به نوشته عرب نیوز، «خبر خوب این است که دو طرف پیشتر چندین بار با یکدیگر دیدار داشته اند و درباره نگرانی‌هایشان رایزن کرده اند.»
عرب نیوز در ادامه ادعا کرد، «اگر دولت جدید تهران به وعده‌های خود مبنی بر ترسیم صفحه‌ای تازه و پرداختن به نگرانی‌های منطقه‌ای عمل کند، دو طرف قادر خواهند بود برای همکاری با یکدیگر بستر سازی کنند. احیای اعتماد می‌تواند موجب شود تا طرفین برای همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و فرهنگی گام‌های مشخصی بردارند. نشست وزرای خارجه در دوحه می‌تواند کاتالیزوری برای یک چرخش تاریخی باشد. مردم دو طرف خلیج فارس تشنه عادی سازی روابط هستند تا بتوانند منافع مشترک فرهنگی و اقتصادی خود را که به هزاران سال قبل باز می‌گردد، از سر بگیرند.»
