آتش بس در غزه؛ سیگنال ترامپ به اسرائیل/ نتانیاهو گرفتار میان صف‌آرایی راست گرایان و فشارهای حداکثری ترامپ
به گزارش اقتصادنیوز، فارین پالسی با انتشار یادداشتی مدعی شد: درست از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داد که اگر تا روز تحلیفش گروگان‌های اسرائیلی توسط حماس آزاد نشوند، خاورمیانه را به جهنم تبدیل خواهد کرد. در ظاهر شاید مخاطب این عبارت هشدار آمیز گروه حماس بود، اما اکنون که آتش‌بس و قرارداد گروگان‌گیری امضا شده و به مرحله اجرا گذاشته شده است، این بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل است که تندی کلام ترامپ را حس می‌کند.
از توافق آتش بس در سراسر جهان استقبال شد، در غزه جشن گرفتند و اکثریت اسرائیلی‌ها از این معامله راضی‌اند. اما آنچه رخ داده تهدیدی است برای نتانیاهو است که با یک جنگ بی‌پایان در غزه و وعده "پیروزی کامل" کابینه‌اش را تا به امروز نگاه داشت.
سودای «بی بی»
این نشریه در ادامه آورد، یک روز پس از تصویب این توافق توسط کابینه اسرائیل، ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی و رئیس حزب راست افراطی اوتزما‌یهودیت، کابینه را ترک کرد. شش کرسی کنست که حزب تحت رهبری‌اش کنترل می‌کند، اکثریت ائتلاف را در پارلمان ۱۲۰ عضوی را به ۶۱ یا احتمالاً ۶۲ نفر کاهش داد.
دیگر رهبر راست افراطی، بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی رویکردی محتاطانه‌تر داشت. او گفت که در این سمت باقی می‌ماند، اما مشروط. اسرائیل پس از پایان بخش اول توافق سه مرحله‌ای، حملات خود به غزه را در شش هفته دیگر باید از سر بگیرد.
اگر اسموتریچ در نهایت با هفت کرسی‌اش کنست را ترک کند، ائتلاف اکثریت خود را از دست خواهد داد. به ادعای ناظران اگر موضوع محاسبات سیاسی داخلی بود، نتانیاهو به احتمال زیاد هرگز با آتش بس موافقت نمی‌کرد. در سال گذشته، او پیشنهاد‌های ارائه شده توسط ایالات متحده را رد کرد. پیشنهاد ارائه شده توسط جو بایدن که با آنچه اخیراً با آن موافقت شده، تفاوت چندانی نداشت. نتانیاهو از ترس مخالفت خوانی‌های اسموتریچ و بن گویر با طرح‌های بایدن مخالفت می‌کرد.
تفاوت این بار این است که ترامپ وارد این تصویر شده و تا چهار سال آینده در این قاب قرار خواهد داشت و اینکه نتانیاهو از توهین به ترامپ که معروف به انتقام جو است، هراس دارد، مهم نیست.
به ادعای ناظران، او می‌خواهد رئیس‌جمهور ایالات متحده را برای برنامه بزرگ‌تر خود، یعنی رویارویی (ادعایی) با ایران به واسطه برنامه هسته‌ای و منطقه‌ای تهران با خود هم صدا کرده و همزمان با کمک ترامپ زمینه را برای عادی‌سازی روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و عربستان هموار سازد؛ گزاره‌ای که در تاریخ ثبت خواهد شد.
حال سؤال این است که آیا ملاحظات سیاسی داخلی مانع ایجاد کرد و نتانیاهو از تعهدش به آتش بس در برابر ترامپ عقب نشینی می‌کند؟ نتانیاهو در بیانیه‌های علنی معدودی که درباره این توافق ارائه داده، مرحله اول را «آتش‌بس موقت» خوانده و قول داده که اسرائیل تا زمانی که «همه اهداف جنگی‌اش تکمیل نشود» آرام نمی‌گیرد.
مورد دوم شامل کنار زدن حماس می‌شود که رعایت آتش بس به طور طبیعی مانع از آن خواهد بود. او ظاهراً به اسموتریچ گفته که تا پایان مرحله نخست آتش بس هیچ بهانه‌ای برای کنار زدن آن وجود ندارد.
چرا راست افراطی از آتش‌بس هراس دارد؟
هیچ کس به طور قطع نمی‌داند که آیا نتانیاهو قصد دارد از توافق خارج شود یا خیر. در واقع، خود نخست وزیر هم ممکن است نداند چه می‌کند. نتانیاهو به طور سنتی با زمان بازی می‌کند و برای همه کسانی که می‌خواهند بشنوند، بدون توجه به حقایق، می‌گوید.
اینکه نخست وزیر بین فشارهای ترامپ و راست افراطی گیر افتاده تا حد زیادی تقصیر خودش است. در طول جنگ، او به مردم اسرائیل اطمینان داد که تا پیروزی کامل خواهد جنگید، جنگی که اهدافش حذف حماس و نجات گروگان‌ها از طریق اهرم نظامی به جای توافق است.
بسیاری از اسرائیلی‌ها مدت‌ها پیش این پیام را باور نکردند، اما راست افراطی خریدار این متاع بود. این که اسموتریچ و بن‌گویر تعهدات نخست وزیر را باور داشتند برای نتانیاهو بقای حیات سیاسی‌اش کافی بود. حال سؤال این است، چرا تداوم جنگ برای راست افراطی مهم است؟
فارین پالسی در پاسخ نوشت: راست افراطی به سان نتانیاهو از پایان جنگ هراس دارند چرا که باید در برابر کمیسیون تحقیق برای بررسی شکست‌هایی که به حماس اجازه حمله به اسرائیل را داد پاسخگو باشد و در انتظار برگزاری انتخاباتی زودهنگام. احتمال باخت راست افراطی در چنین شرایطی بنا به دلایلی بسیار بالاست.
درست است که بسیاری از حامیان بن گویر از خشونت جنگ، انتقام و پیروزی لذت برده‌اند. برای بخش وسیعی از راست افراطی، جنگ وسیله‌ای برای جبران هزینه‌های عقب نشینی اسرائیل سال ۲۰۰۵ از غزه و اسکان مجدد در این باریکه است. اسرائیلی‌های راست گرا مطمئن بودند که با حضور ترامپ در کاخ سفید، تل‌آویو می‌تواند فهرست خواسته‌هایش را دنبال کند - الحاق کرانه باختری، حمله مجدد به استقلال قضایی، حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، و حمله مداوم به غزه.-
با این همه، توافق آتش‌بس، حداقل در حال حاضر، نتانیاهو و اسرائیل را گیج کرده است. بسیاری ایمان دارند که این توافق، اهرمی موقت بوده و راه را برای از سرگیری حملات اسرائیل به غزه هموار می‌کند، این بار بدون هیچ یک از محدودیت‌های دوران بایدن.
قمار «بی بی»
همزمان بسیاری از اطرافیان ترامپ به درستی دلیلی برای امیدواری داده‌اند. پیت هگزث، نامزد وزیر دفاع آمریکا در یک جلسه تایید گفت: من از کنار زدن حماس توسط اسرائیل حمایت می‌کنم.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی، در پادکست اخیر این موضوع را تکرار کرد و تاکید کرد که حماس "باید تا حدی نابود شود که نتواند دوباره تشکیل شود." اما این ممکن است نوعی شعار باشد که در سایه آن بازیگران کلیدی دولت جدید برای تعیین خط مشی‌های آینده با هم رقابت می‌کنند.
سیگنال‌هایی که از سوی خود ترامپ و استیو ویتکف، فرستاده‌اش در خاورمیانه ارسال شده، نشان از آن دارد که ایالات متحده امروز به دنبال اجرای کامل توافق آتش بس است. بنابراین، اگر نتانیاهو همان بازی‌هایی را که با دولت بایدن انجام داد در ارتباط با ترامپ تکرار کند، -زمانی که مذاکرات آتش بس را برهم زد و از خطوط قرمز واشنگتن در مورد مسائل بشردوستانه عبور کرد،- ریسک جدی می‌کند.
حماس ممکن است با نقض شرایط آتش‌بس یا اتخاذ موضعی سختگیرانه در مرحله دوم آتش‌بس، نتانیاهو را نجات دهد، اما این تقصیر باید کاملاً متوجه حماس شود و ممکن است این اتفاق نیفتد.
نتانیاهو باید بتواند در شش هفته از مرحله اول آتش بس و شاید کمی بیشتر در صورت طولانی شدن مذاکرات مرحله دوم، بستر را برای ثبات هموار کند. بن گویر قول داده که در این بازه زمانی برای کابینه کارشنگی نکند و اگر اسرائیل در پایان مرحله اول به جنگ بازگردد، خوشحال خواهد شد که دوباره به آن بپیوندد.
نتانیاهو در تلاش است تا صندلی‌های کابینه حزبش را برای این منظور باز و در دسترس نگه دارد. اپوزیسیون - متشکل از تعداد انگشت شماری از احزاب میانه و چپ و همچنین سه جناح تحت سلطه عرب و با رهبری ضعیف - نمی‌تواند از مشکلات نتانیاهو سوء استفاده کند.
تا 2 مارس یا مدت کوتاهی پس از آن، ائتلاف می‌توانست دست نخورده بازگردد و با جنگی که همه فکر می‌کردند به پایان رسیده است خواسته‌هایش را محقق کند. اگر دولت ترامپ اصرار کند که نتانیاهو آتش بس را رعایت کند، بن گویر کنار می‌ماند و اسموتریچ به او می‌پیوندد.
در همین حال، کابینه نتانیاهو در تلاش است تا قوانینی برای تهیه پیش نویس افراطی ارتدوکس (حاردی) برای خدمت سربازی تدوین کند. شرکای افراطی ارتدوکس ائتلاف خواستار قانونی هستند که رسماً پیروان آن‌ها را معاف کند، اما معافیت عملی که آن‌ها مدت‌هاست از آن برخوردار بوده‌اند، با مخالفت اکثریت عظیم مردم، از جمله بسیاری از حامیان اصلی کابینه مواجه شده است.
نتانیاهو ماه‌هاست که با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کند، اما اکنون به اکثریت محدود 62 کرسی رسیده و زمان در حال سپری شدن است. احزاب حریدی تهدید کردند که از بودجه 2025 حمایت نخواهند کرد و اگر کابینه نتواند موافقت کنست را جلب کند. بودجه تا پایان اسفند بلا استفاده می‌ماند. مهارت‌های سیاسی نتانیاهو برای بقا مشهور است، اما این بار ترامپ، راست‌گرایان افراطی و حریدی‌ها را هدف قرار داده. اسفند ماه جالبی خواهد بود.
