هم‌صدایی چین و هند، سد راه جاه‌طلبی‌های آمریکا در آسیا/ چگونه مودی بازی ترامپ را برهم زد؟

به گزارش اقتصادنیور، مدرن دیپلماسی با انتشار یادداشتی نوشت: ایالات متحده غول هند را به عنوان یک بازدارنده در برابر افزایش چین در منطقه آسیا-اقیانوسیه تلقی می‌کند، اما توافق این دو کشور در مورد گشت زنی مرزی چین و هند برای سال 2024، این وضعیت را زیر علامت سوال قرار داده است.

تلاش‌های عادی سازی بین چین و هند در مورد مسائل مرزی علیرغم عزم هر دو طرف برای همکاری در پیگیری منافع مشترک در تجارت دوجانبه و کانال‌های چندجانبه مانند بریکس و بلوک‌های سازمان همکاری شانگهای (SCO) ادامه دارد.

در این میان، حرکت هند در دو جبهه هم غیرمعمول است. هند یکی از اعضای فعال بریکس و همچنین سازمان همکاری شانگهای (SCO) است، اما همچنین رهبری گفت‌وگوهای چهارجانبه امنیتی هند، اسرائیل، ایالات متحده و امارات «آی تو یو تو» را بر عهده دارد.

دهلی نو؛ چالش ترامپ در آسیای جنوبی

مدرن دیپلماسی در ادامه آورد: استراتژی هند و اقیانوس آرام به سان نوعی خودمختاری استراتژیک و بازتاب سیاست عدم تعهد هند در دوران جنگ سرد است. این امر باعث نگرانی جدی واشنگتن در مورد سودمندی هند در چارچوب استراتژی کلان ایالات متحده برای منطقه آسیا و اقیانوسیه شده است. این رابطه بر اساس فرض اصلی مبنی بر تقویت جبهه دهلی نو برای مقابله با نفوذ چین در منطقه استوار است.

وزارت امور خارجه هند در آخرین اجلاس سران بریکس در روسیه در سال 2024 از توافقنامه جدایی هند و چین رونمایی کرد. هر دو کشور همچنین توافق کردند که تعداد سربازان خود را در دو منطقه مورد مناقشه در مرز هند و چین خارج کنند. این توافق گشت زنی معمولی در منطقه مورد اختلاف را اجرایی کرد. سوشانت سینگ، یکی از همکاران برنامه سیاست خارجی در دانشگاه ییل در این باره گفت که هند برای تسریع رشد اقتصادی به سرمایه‌گذاری چینی نیاز دارد. جامعه تجاری هند پیوندهایش را با چین تقویت کرده است؛ گزاره‌ای که ممکن است بر تنش زدایی مودی-شی تأثیر گذاشته باشد. این وصله بین چین و هند برای ایالات متحده عمیقاً نگران کننده است، زیرا منافع اصلی ایالات متحده در قبال آسیای جنوبی حول محور رویارویی هند با چین متمرکز است.

قمار هند

هند نه در جبهه غرب فعال است و نه رویاروی غرب قرار دارد. این کشور در میانه رقابت قدرت‌های بزرگ، راه میانه را در پیش می‌گیرد. این موضع گیری نشان دهنده ارتباط تاریخی هند با روش سنتی سیاست بین‌الملل است. در واقع، ارزیابی این که چگونه ایالات متحده رویکرد هند را نادرست خوانده و برای خنثی کردن ظهور چین روی آن قمار کرده، به واسطه متغیرهای فوق دشوار است.

دهلی نو به عنوان بزرگترین دموکراسی و یکی از سریعترین اقتصادهای در حال رشد، مدت‍هاست که پلتفرم بریکس را فرصتی برای طرح قدرت نرم در جنوب جهانی می‍داند. این کشور با حضور در بازارهای آفریقا، آمریکای لاتین و آسیای جنوب شرقی منافع قابل توجهی در منطقه دارد. جاه طلبی هند در رقابت با چشم‍انداز آمریکایی هند قرار دارد.

پلتفرم بریکس یک فضای طبیعی برای هند جهت اعمال قدرت اقتصادی و سیاسی خود است. تجارت دوجانبه بین ایالات متحده و هند در سال 2024 به 200 میلیارد دلار رسید که نشان دهنده تقویت روابط اقتصادی است. اما هند با چالش‌ها و فرصت‌هایی روبرو خواهد شد؛ زیرا بریکس به ناچار با دستور کار ترامپ درگیر می‌شود و تهدیدهای تعرفه‌ای رئیس جمهوری می‌تواند معادلات را پیچیده کند.

اگر سایر کشورهای عضو بریکس به دنبال استفاده از ارزهای محلی در تجارت باشند، تداوم این فرایند ممکن است هند را در شرایط دشواری قرار دهد. این کشور ممکن است به بلوک بریکس نزدیک‌تر شود و کانالی را برای نفوذ خود در جنوب جهانی تعریف کند؛ گزاره‌ای که روابط دهلی نو و واشنگتن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

دهلی نو بر سر دوراهی

علیرغم لفاظی‌های ترامپ، تعهدات هند در بریکس و روابط اقتصادی رو به رشد با دیگر اعضای این ائتلاف ممکن است دهلی را به این کشورها نزدیک‌تر و از ایالات متحده دور کند. در حالی که بعید است هند به این زودی تجارت با دلار را متوقف کند، اما این احتمال بالاست که هند به بریکس در تحقق اهداف بلندپروازانه‌اش یعنی کاهش وابستگی به ارز ایالات متحده کمک کند.

هند تاکنون به سمت استراتژی دلارزدایی مورد حمایت بریکس گرم متمایل نشده، اما حرکت به سمت ارزهای محلی توسط سایر کشورهای عضو ممکن است به زودی هند را به موضع گیری وادارد. با تغییرات در چشم‌انداز ژئوپلیتیکی، هند باید موقعیت خود را بین واکنش به اهرم اقتصادی و استراتژیک بلوک تحت رهبری ایالات متحده و نفوذ فزاینده بلوک بریکس تنظیم کند.

در قاب بریکس، تعهدات هند و نزدیکی مودی-شی تضمین می‌شود و اینگونه هند از سوی چین احساس خطر نمی‌کند. در عین حال، نقش هند به عنوان یک موازنه کننده قدرت منطقه‌ای در برابر چین برای ایالات متحده را زیر سوال می‌برد. اما اینکه واشنگتن چگونه روابط خود با هند را در آینده مدیریت خواهد کرد کاملاً مشخص نیست.

ایالات متحده هیچ گزینه دیگری جز اتکا به هند در چارچوب سیاست مهار چین در منطقه ندارد. با توجه به اجماع هر دو کشور بر سر چین، تنها گزینه واشنگتن دهلی است. تنش‌زدایی هند و چین ممکن است ایالات متحده را وادار کند تا گزینه هند را به عنوان یک شریک استراتژیک در منطقه آسیا-اقیانوسیه مورد بازنگری قرار دهد. بدتر از آن، نه تنها واشنگتن باید اکنون با پویایی‌های جدید بریکس ناشی از رویکرد تند ترامپ مقابله کند، بلکه تغییرات ژئوپلیتیکی گسترده‌تر هند را به آغوش بریکس می‌کشاند. از همین رو، سیاست خارجی خودمختاری راهبردی آزمایش شده هند در سال‌های آینده توسط واشنگتن تحت فشار شدیدی قرار خواهد گرفت.