انبساط ۴/ ۴ درصدی اقتصاد ایران
به گزارش «اقتصاد نیوز» به‌طور کلی نیز میزان رشد اقتصادی در ۹ ماه نخست سال‌جاری معادل با ۴/ ۴ درصد گزارش شده که این رقم بدون لحاظ بخش نفت ۷/ ۴ درصد ثبت شده است. این موضوع نشان می‌دهد که پس از اثر نفتی در رشد اقتصادی و تکمیل ظرفیت‌های خالی در سال‌جاری، حال از قدرت رشد اقتصادی کاسته شده است. به گفته کارشناسان، تداوم رشد اقتصادی در سطوح بالا نیازمند بهبود بهره‌وری و سرمایه‌گذاری در اقتصاد است.
انبساط ۴/ ۴ درصدی اقتصاد
مرکز آمار ایران گزارش نرخ رشد اقتصادی در ۹ ماه نخست سال‌جاری را منتشر کرد. این آمار نشان می‌دهد که رشد اقتصادی در ۹ ماه نخست سال‌جاری معادل ۴/ ۴ درصد بوده است. به بیان دیگر، حجم تولید ناخالص داخلی در ۹ ماه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴/ ۴ درصد رشد کرده است. پیش‌تر مرکز آمار ایران رشد اقتصادی ۶ ماه نخست سال‌جاری را ۶/ ۵ درصد گزارش کرده، این موضوع نشان می‌دهد که با اضافه شدن آمار پاییز، از شدت رشد اقتصادی کاسته شده، بنابراین رشد اقتصادی فصل سوم، نسبت به میانگین دو فصل نخست کمتر بوده است. پیش‌بینی‌‌ها حاکی از آن است که رشد اقتصادی در پایان سال‌جاری به سطح ۴ درصد برسد، این درحالی است که براساس برنامه ششم توسعه، هدف‌گذاری برای رشد اقتصادی در سطح ۸ درصد صورت گرفته است. دیگر آمار‌های این گزارش حاکی از آن است که رشد اقتصادی بدون نفت در ۹ ماه نخست سال‌جاری ۷/ ۴ درصد بوده است. به بیان دیگر، میزان رشد اقتصادی بدون لحاظ آمار تولید نفتی بیشتر از رشد اقتصادی با لحاظ این آمار است. رویه‌ای که در ۶ ماه نخست سال‌جاری نیز مشاهده می‌شد. در آمار ۶ ماهه رشد اقتصادی بدون نفت معادل ۶درصد گزارش شده بود. در نتیجه در آمار ۹ماهه نیز سطح رشد اقتصادی بدون نفت بیشتر از رشد اقتصادی با نفت بوده است.
رشد ۳ درصدی در فصل سوم
مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی را به شکل فصلی نیز در جداول آماری منتشر کرد. براساس این آمار‌ها، رشد اقتصادی در فصل پاییز نسبت به دو فصل در سطح کمتری قرار دارد، رشد اقتصادی که در فصل بهار ۵/ ۵ درصد و در فصل تابستان، ۸/ ۴ درصد ثبت شده بود، حال در فصل پاییز به سطح ۳ درصدی رسیده است. این گزارش جزئیاتی از گروه‌های دیگر نیز در اختیار مخاطبان قرار داده است. رشد اقتصادی از دو روش تولید و هزینه محاسبه می‌شود. در روش تولید، مبنای محاسبه ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی است. مرکز آمار ایران، سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات را به‌عنوان سه گروه اصلی در نظر گرفته که هر کدام دارای زیر بخش‌هایی است. گروه کشاورزی، از دو بخش کشاورزی و ماهیگیری تشکیل شده است. رشد اقتصادی گروه کشاورزی در فصل سوم، معادل ۳/ ۱ درصد بوده که این رشد در بخش کشاورزی یک درصد و در بخش ماهیگیری ۸/ ۷ درصد ثبت شده است. نکته قابل‌توجه اینکه رشد بخش کشاورزی در فصل دوم، منفی ۵/ ۰ درصد بوده که در فصل سوم مثبت شده است.
علت منفی شدن رشد صنعت
گروه مهم دیگر، صنعت است که از بخش‌های «معدن»، «استخراج نفت و گاز»، «سایرمعادن»، «صنعت»، «تامین آب، برق و گاز طبیعی»، «ساختمان» تشکیل شده است. بررسیها نشان می‌دهد که رشد گروه صنعت در فصل سوم منفی ۳/ ۰ درصد بوده که به دلیل رشد منفی در گروه تامین آب، برق و گاز طبیعی بوده است. بررسیها نشان می‌دهد که به جز گروه تامین آب، برق و گاز طبیعی در بقیه گروه‌‌ها مثبت ثبت شده است. بر این اساس، رشد بخش صنعت در فصل سوم، معادل با ۵/ ۲ درصد بوده است، رشد بخش معدن معادل با ۸/ ۱ درصد، استخراج نفت و گاز طبیعی، ۶/ ۱ درصد، سایر معادن ۵ درصد بوده است. اما میزان تولید در گروه تامین آب، برق و گاز طبیعی، ۱۳ درصد کاهش یافته است. به گفته کارشناسان، علت اصلی کاهش افت ۱۳ درصدی در این گروه، افت میزان صادرات میعانات گازی بوده که نسبت به پاییز سال قبل کاهش قابل‌توجهی داشته است، البته میزان فروش داخلی این میعانات در فصل سوم سال‌جاری افزایش یافته، اما نتوانسته افت صادرات را جبران کند، در نهایت میزان تولید در این بخش نسبت به مدت مشابه فصل قبل کاهش یافته است. نکته قابل‌توجه این است که در پاییز سال قبل، میزان ارزش افزوده بخش تامین، آب، برق و گازطبیعی جهش قابل‌توجهی یافته بود و به‌نظر می‌رسد که ظرفیت‌های تولید در این بخش تکمیل شده است، حتی پیش‌بینی می‌شود که این روند منفی در فصل چهارم نیز تداوم یابد.
رشد قابل‌توجه بخش ساختمان
یکی از زیرگروه‌های مهم گروه صنعت، بخش ساختمان است. بررسیها نشان می‌دهد که رشد بخش ساختمان در سه ماهه سوم سال‌جاری به ۵/ ۶ درصد رسیده است که یکی از نکات قابل توجه بوده است. براساس این آمار رشد فصلی ساختمان در فصل سوم بیشترین مقدار از ابتدای سال ۱۳۹۱ (زمان انتشار آمار فصلی براساس سال پایه ۱۳۹۰) بوده است. البته نکته قابل توجه این است که میزان تولید در فصل پاییز سال قبل کاهش قابل‌توجهی داشته و این روند باعث شده رشد ساختمان در فصل سوم سال‌جاری، بالا منعکس شود، اما بررسیها نشان می‌دهد که میزان تولید بخش ساختمان در فصل پاییز نسبت به دو فصل نخست در سطح کمتری بوده است.
تداوم رشد بالای بخش خدمات
در سال‌جاری، گروه خدمات یکی از بخش‌هایی بوده که عملکرد بالایی را ثبت کرده است. این روند در فصل سوم نیز ادامه داشته، اگر چه از سطح رشد اقتصادی کاسته شده است. آمار‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که رشد گروه خدمات در فصل سوم، معادل با ۹/ ۶ درصد بوده که البته این سطح رشد، نسبت به دو فصل نخست کاهش یافته است. در بین زیرگروه‌های بخش خدمات؛ حمل‌ونقل و انبارداری رشدی معادل ۳/ ۱۰ درصد، فعالیت‌های مالی و بیمه رشدی معادل با ۴/ ۸ درصد و سایرخدمات عمومی و اجتماعی رشدی معادل ۳/ ۸ درصد ثبت کرده است.
بهبود تقاضا در فصل سوم
یکی از روش‌های دیگر، محاسبه تولید ناخالص داخلی بر حسب هزینه‌های نهایی است که مرکز آمار ایران، این آمار را نیز منتشر کرده است. این آمار‌ها نشان می‌دهد که در فصل سوم میزان مصرف نهایی بخش‌خصوصی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴/ ۷ درصد و مصرف نهایی بخش‌دولتی ۶/ ۷ درصد رشد کرده است. همچنین مطابق این آمار‌ها، تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات رشد یک درصدی را ثبت کرده که شدت این رشد نسبت به فصل‌های قبل کمتر شده است. همچنین رشد تشکیل سرمایه در بخش ساختمان در فصل سوم ۴/ ۶ درصد بوده که نسبت به دو فصل نخست، دارای سطح رشد بالاتری بوده است. اما برخلاف رشد بالای مصرف و تشکیل سرمایه، میزان رشد صادرات و واردات در فصل سوم منفی بوده است. براساس آمار‌های این گزارش رشد صادرات کالا و خدمات در فصل سوم معادل منفی ۱۱ درصد و رشد واردات کالا و خدمات نیز منفی ۲/ ۱ درصد بوده است.
