انواع ارزهای دیجیتال – معرفی 13 دسته اصلی رمز ارزها

پیدایش بیت کوین (BTC) و پیشرفت فناوری بلاک چین منجر به طراحی و ساخت دسته های متفاوتی از ارزهای دیجیتال شده است؛ برخی با هدف حذف واسطه های مالی و برخی دیگر بدون هدف و صرفاً بعنوان یک شوخی توسعه داده شده اند. 

با رونق گرفتن بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱، هر روزه افراد بیشتری وارد صنعت رمزارزها می‌شوند. به طوریکه ترید کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) به یکی از داغترین موضوعات این روزها تبدیل شده است.

سرمایه گذاری در بازار رمزارزها علاوه بر اینکه نیاز به دانش تخصصی دارد، نیازمند شناسایی ریسک هایی که ممکن است با آن ها درگیر شوید نیز هست. در این مقاله عناصر اولیه ای که باید پیش از خرید ارزها مد نظر قرار دهید بطور کامل شرح داده شده است.

با در نظر گرفتن اینکه شما یک سرمایه گذار آگاه به ریسک های بازار و آشنا به پلتفرم های خرید و فروش رمز ارزها (صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز) هستید، اکنون زمان این رسیده که با نحوه دسته بندی رمزارزها آشنا شده و تصمیم بگیرید قصد سرمایه گذاری در کدام دسته از رمز ارزها را دارید.

ارزهای دیجیتال چند نوع هستند؟

رمزارزها را می‌توان از جنبه های مختلفی تقسیم بندی کرد؛ بعنوان مثال از نظر نوع فناوری بلاک چین مورد استفاده برای ساخت، کاربردها، نحوه ارزش گذاری و بسیاری جنبه های دیگر؛ اما در این مقاله قصد داریم ارزهای دیجیتال را به ۱۳ دسته تقسیم کرده و هر گروه را با ذکر برخی از شناخته شده ترین ارزهای آن بصورت جداگانه معرفی کنیم.

گروه های 13 گانه رمز ارزها عبارتند از:

• رمز ارزهای حوزه DeFi 

• توکن بومی صرافی ها

• توکن های غیرقابل معاوضه یا NFT

• رمزارزهای حوزه حریم خصوصی

• ارزهای دیجیتال کلاسیک

• میم کوین یا جوک کوین ها

• ارزهای دیجیتال حوزه IoT

• استیبل کوین یا رمزارزهای با ثبات

• بسترهای کاربردپذیر (قراردادهای هوشمند)

• شت کوین ها

• ارزهای حوزه گیمینگ و متاورس

• ارزهای پلتفرمی/برنامه ای

• رمزارزهای ارائه دهنده خدمات آنلاین یا Web 3.0

در ادامه مطلب هر یک از این دسته های ارز دیجیتال بیشتر شرح داده شده و رمز ارزهای مطرح هر حوزه را برای سرمایه گذاری معرفی می‌کنیم.

ارزهای حوزه امور مالی غیر متمرکز (DeFi)

دیفای یا امور مالی غیر متمرکز نوعی زیرساخت مالی نوپا است که با هدف حذف واسطه هایی مانند بانک ها ایجاد شده و به کاربران امکان می‌دهد مبادلات مالی خود را بدون دخالت سازمان های دولتی و بصورت همتا به همتا (Peer to Peer) از طریق قراردادهای هوشمند ساخته شده بر بستر بلاک چین انجام دهند.

از ارزهای مطرح حوزه DeFi می‌توان به دای (DAI)، آوه (AAVE) و میکر (MKR) اشاره کرد.

ارز صرافی ها

صرافی ارز دیجیتال یا اکسچنج (Exchange) محلی است که تریدرها و افرادی که قصد خرید یا فروش رمز ارزی را دارند می‌توانند ارز دیجیتال خود را به ارزی دیگر یا به واحدهای پولی تبدیل کنند. برای این امر معمولا دو روش در اختیار کاربران است؛ استفاده از استیبل کوین ها یا انجام معامله از طریق ارزهای بومی هر صرافی.

این پلتفرم های معاملاتی به دو دسته صرافی های متمرکز و غیر متمرکز تقسیم می‌شوند؛ صرافی های بایننس (Binance) و کوکوین (Kucoin) از جمله شناخته شده ترین اکسچنج های متمرکز و یونی سواپ (Uniswap) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) از شناخته شده ترین صرافی های غیر متمرکز هستند. توکن های بومی صرافی های بایننس و کوکوین به ترتیب BNB و KCS و ارز بومی صرافی های یونی سواپ و پنکیک سواپ به ترتیب Uni و Cake هستند.

توکن غیرقابل معاوضه (Non-Fungible Token)

دارایی های غیر قابل معاوضه یا Non Fungible Tokens توکن هایی هستند که می‌توانیم از آن ها برای نشان دادن مالکیت هر چیز غیر قابل معاوضه و منحصر به فردی استفاده کنیم. آن ها به ما اجازه می‌دهند چیزهایی مانند آثار هنری، کالکشن ها و حتی املاک و مستغلات را مالک شویم.

NFT را می‌توان نوعی سند دیجیتال برای تأیید مالکیت هر دارایی دیجیتال یا واقعی دانست. این سند دیجیتال را می‌توان در قالب یک توکن دیجیتالی بر بستر شبکه بلاک چین در آورده و با قیمتی دلخواه به فروش رساند.

از جمله ارزهای فعال و شناخته شده در حوزه NFT می‌توان به چیلیز (CHZ)، تتا (THETA) و انجین کوین (ENJ) اشاره کرد. 

کوین های حریم خصوصی (Privacy Coins)

اکثر کاربران تمایل دارند اطلاعات و داده های خود را در یک فضای اینترنتی شخصی شده و دور از دسترس دیگران داشته باشند اما استفاده شرکت های فناوری از داده های کاربران نگرانی های فزاینده ای را میان آن ها ایجاد کرده است بطوریکه طبق یک نظرسنجی معتبر حدود ۷۹ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی، به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی خود با برندهای معتبر جهانی اعتماد ندارند.

در دسترس بودن جزئیات تراکنش ها و سوابق مالی کاربران در شبکه بلاک چین علیرغم اینکه می‌تواند امنیت کاربران را تأمین کند، اما در دسترس عموم بودن تمامی تراکنش های مالی به نوعی عدم حفظ حریم خصوصی نیز تلقی می‌شود.

برخی اکوسیستم های بلاک چین قصد دارند در آینده با ارائه ویژگی هایی برای حفظ حریم خصوصی کاربران به بهینه سازی و رشد صنعت کریپتوکارنسی کمک کنند.

از ارزهای شناخته شده فعال در حوزه حفظ حریم خصوصی کاربران می‌توان به زی کش (ZEC) و مونرو (XMR) اشاره کرد.

رمزارزهای کلاسیک

این نوع از رمز ارزها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: بیت کوین (Bitcoin) و آلت کوین ها (Altcoin).

بیت کوین نوعی پول الکترونیک محسوب می‌شود که القابی نظیر پادشاه ارزهای دیجیتال و طلای دیجیتال را نیز به آن نسبت می‌دهند.

این ارز قدرتمند بالاترین حجم معاملاتی (Trading Volume) و نیز ارزش بازار (Market Cap) را میان تمام ارزهای دیجیتال بازار کریپتوکارنسی دارد. پیدایش Bitcoin به سال 2008 بر می‌گردد و خالق آن شخص یا گروهی به نام Satoshi Nakamoto می‌باشد.

قیمت رمز ارز بیت کوین طی سال های 2010 تا 2021 از حدود 0.09 دلار به حدود 69,000 دلار رسیده است که حاکی از رشد بیشتر از 77 میلیون درصدی ارزش آن طی این بازه زمانی است.

بیت کوین با نماد BTC شناسایی شده و با توجه به شبکه اختصاصی بلاک چین آن، نوعی کوین یا سکه محسوب می‌شود. عرضه بیت کوین محدود بوده و تنها 21 میلیون واحد از این ارز وجود دارد که تا سال 2022 بیشتر از 19 میلیون واحد آن استخراج شده است و باقیمانده نیز تا سال 2040 ماین خواهد شد.

در طرف دیگر آلت کوین ها قرار دارند. به تمامی ارزهای دیجیتال غیر از بیت کوین عنوان آلت کوین داده می‌شود و در صدر آن ها رمزارز اتریوم با نماد اختصاری (ETH) قرار دارد

این ارز توانست از سپتامبر ۲۰۱۵ و قیمت ۰.۶۶ دلار در سال ۲۰۲۱ به اوج قیمتی خود یعنی چیزی حدود ۴۴۰۰ دلار برسد که رشد قیمتی بیش از ۶۶۶ هزار درصدی را برای آن به ارمغان آورد.

میم کوین یا ارزهای دیجیتال شوخی

ارزهای دیجیتالی که عموما از جوک و شوخی های رد و بدل شده روی بستر اینترنت و شبکه های اجتماعی الهام گرفته اند را میم کوین (Meme Coin) می‌نامند. سکه های جوک عموما جامعه محور هستند و می‌توانند یک شبه نوسان قیمتی شدیدی را تجربه کرده و محبوبیت زیادی به وسیله FOMO کسب کنند.

دوج کوین (DOGE) بعنوان اولین میم کوین شناخته شده، تحت تأثیر توئیت های ایلان ماسک مدیرعامل شرکت خودروسازی تسلا توانست در سال 2021 رشد قیمتی بیش از 8000 درصدی را تجربه کند.

میم کوین ها را می‌توان مشابه دیگر ارزهای دیجیتال از صرافی های داخلی و خارجی اعم از متمرکز و غیر متمرکز خرید و از جمله شناخته شده ترین ارزهای این حوزه می‌توان به دوج کوین (DOGE) و شیبا اینو (SHIB) اشاره کرد.

ارزهای دیجیتال اینترنت اشیا

اینترنت اشیا یا IoT دستگاه‌ها را در سراسر اینترنت قادر می‌سازد تا داده‌ها را به شبکه‌های بلاک چین خصوصی ارسال کنند تا رکوردهای مقاوم در برابر دستکاری تراکنش‌های مشترک ایجاد کنند. در این راستا برخی پروژه های ارز دیجیتال در تلاش هستند تا با اتصال و برقراری ارتباط بین اینترنت اشیا و فناوری بلاک چین، به رشد این تکنولوژی و ارتقای ویژگی های آن کمک کنند.

برخی از پروژه های حوزه IoT که دارای توکن اختصاصی هستند نیز هستند عبارتند از: هلیوم (HNT) و آیوتا (IOTA).

ارزهای دیجیتالی دارای ارزش ثابت (Stablecoin)

استیبل کوین ها دسته ای از ارزهای دیجیتال هستند که سعی در ارائه قیمت های باثبات و پایدار دارند و توسط یک دارایی ذخیره مانند ارزهای فیات (پول فیزیکی)، طلا یا سایر ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌شوند؛ پشتیبانی دارایی های پایدار از این دسته رمزارزها باعث شده آن ها کمتر در معرض نوسانات قرار گرفته و قیمت ثابتی داشته باشند. از جمله شناخته شده ترین ارزهای باثبات می‌توان به تتر با علامت USDT و TrueUSD با علامت TUSD اشاره کرد.

دارایی های دیجیتال کاربردپذیر

گروه ارزهای کاربردپذیر بستری را برای توسعه دهندگان فراهم می‌کنند تا آن ها بتوانند بر پایه این زیرساخت، قراردادهای هوشمند بسازند. قراردادهای هوشمند برنامه یا پلتفرم هایی هستند که روی یک بلاک چین ذخیره شده و در صورت وجود شرایط مشخص و از پیش تعیین شده ای اجرا می‌شوند.

اتریوم شناخته شده ترین ارز دیجیتال کاربردپذیر است که اپلیکیشن های زیادی بر بستر بلاک چین آن با استفاده از قراردادهای هوشمند ساخته شده اند. پس از اتریوم، فایل کوین با نماد اختصاری FIL با ایجاد یک شبکه ذخیره سازی غیرمتمرکز، روشی نوین برای ذخیره و بازیابی داده ها برای توسعه دهندگان فراهم نموده است.

توکن های بی هدف یا شت کوین

اصطلاح شیت کوین رسما به تمام ارزهای رمزنگاری شده بی مصرفی که در بازار وجود دارند، اشاره دارد؛ رمزارزهایی که بدون هدف مشخصی ایجاد شده، با قیمت هایی غیرمنطقی عرضه می‌شوند و یا به طور کلی هیچ استفاده ای ندارند زیرا کپی بی ارزشی از پروژه های دیگر هستند. 

از جمله ارزهایی که در میان عموم به شت کوین معروف شده اند می‌توان به بیبی دوج کوین (BabyDoge) و شیبا اینو (SHIB) اشاره کرد.

رمز ارزهای حوزه Metaverse و بازی

در تعریف متاورس می‌توان گفت شبکه ای انبوه و مقیاس‌پذیر از جهان های مجازی سه بعدی و در تعامل ارائه شده در زمان واقعی که به طور همزمان و همیشگی توسط تعداد نامحدودی از کاربران با حس حضور فردی تجربه شود در حالی که داده هایی همچون هویت، تاریخ، حقوق، اشیاء، ارتباطات و پرداخت ها در آن تداوم دارند.

در حال حاضر، بازی به عنوان یک پلتفرم اجتماعی نزدیک ترین شباهت را به مفاهیم کلی Metaverse دارد. فعالیت‌های دیگری مانند کنسرت‌ها و دورهمی ها نیز که سرفصل مکالمات متاورس اخیر را به خود اختصاص داده‌اند، در حال حاضر ویژگی‌های استاندارد بازی‌هایی مانند Roblox و Fortnite هستند.

شرکت های فراوانی مشغول سرمایه گذاری در این حوزه هستند که فیس بوک و مایکروسافت جزو شناخته شده ترین ها هستند. سرمایه گذاری در پروژه های متاورس برای عموم کاربران به روش های متفاوتی امکان پذیر است که از جمله آن ها خرید ارزهای این حوزه است. برخی رمزارزهای مطرح متاورسی عبارتند از مانا (MANA)، اکسی اینفینیتی (AXS) و سندباکس (SAND).

رمز ارزهای برنامه ای (DApps)

این گروه از ارزها به خودی خود دارای اپلیکیشن یا پلتفرم اختصاصی نیستند و صرفا بر بستر ارزهایی مانند اتریوم که کاربردپذیر و دارای شبکه اختصاصی هستند، بنا شده اند.

از جمله شناخته شده ترین ارزهای پلتفرمی می‌توان به وی چین (VET) و کاردانو (ADA) اشاره کرد.

ارزهای وب ۳ و خدمات آنلاین

بنا به کاربرد وسیع بلاک چین در نسل سوم اینترنت ارزهای دیجیتال، حوزه خدمات آنلاین می‌توانند ابزارهایی برای مدیریت داده های شخصی یا سازمانی بر بستر شبکه بلاک چین ارائه دهند.

نسل سوم اینترنت یا Web 3.0 مشابه اینترنت فعلی و در دسترس است با این تفاوت که از فناوری بلاک چین (Blockchain)، هوش مصنوعی (AI) و واقعیت های افزوده و مجازی (AR و VR) استفاده می‌کند.

 از ارزهای مطرح این حوزه می‌توان به سیا کوین (SC)، استورج (STORJ)، بیت تورنت (BTT) و چین لینک (LINK) اشاره کرد.

نمی‌توان با اطمینان گفت ارزهای دیجیتال به این 13 دسته خلاصه می‌شوند چرا که روش واحدی برای تقسیم بندی رمز ارزها وجود ندارد. نسخه کامل تر مقاله انواع رمز ارزها را می‌توانید از طریق این لینک در سایت صرافی بیت میت مطالعه نمایید. 

جمع بندی

سرمایه گذاری در بازار کریپتوکارنسی نوعی شمشیر دو لبه است زیرا به همان نسبت که می‌تواند در مدت زمان کوتاه سود هنگفتی نصیب شما کند، می‌تواند تمام سرمایه شما را نیز بر باد دهد؛ بنابراین نیاز است حتما و پیش از اقدام به هرگونه سرمایه گذاری یا ترید، بازار ارزهای دیجیتال را شناخته، با ریسک های آن آشنا شوید و منابع مختلف را برای آگاهی از روش های دسته بندی ارزهای دیجیتال مطالعه کنید چرا که رمز ارزها محدود به یک دسته نبوده و دارای انواع متفاوتی هستند.

منبع: بیت میت (https://bitmit.co)