تاثیر میدان گازی بزرگ پارس جنوبی بر اقتصاد ایران

رپرتاژ آگهی: بیش از سه دهه قبل، در خلیج فارس و در نزدیکی ساحل، روستایی خفیف و کوچکی قرار داشت که احتمالاً کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد در آینده، همان مکان به مرکزی انرژیتیک ایران معروف شود. اما با طلوع دهه ۷۰ شمسی، گسترش پارس جنوبی آغاز و در سال ۱۳۸۱ نخستین دستاوردهای گازی از آن جمع‌آوری شد. علیرغم موانع و تحریم‌های جهانی علیه صنعت نفت و گاز ایران، با پشتکار و تلاش، ایران توانست این میدان بزرگ را به اوج خود برساند و رکوردهای جدیدی در برداشت گاز ثبت کند.

دولت سیزدهم با تمرکز ویژه بر توسعه میدان‌های نفت و گاز مشترک، پارس جنوبی را نیز در دایره توجهات خود قرار داد. تلاش‌ها و استراتژی‌های وزارت نفت و شرکت ملی نفت در این دوره منجر به توسعه فاز ۱۱ این میدان گردید، فازی که بیش از دو دهه منتظر توجه و فعالیت مانده بود.

پیشروی گازرسانی با رشد میدان گازی پارس جنوبی:

بی‌تردید جامعه با پارس جنوبی از منظر تأمین گاز برای مصارف خانگی، صنعتی و نیروگاه‌ها آشناست، ولی جلوه اقتصادی آن در چارچوب وسیع‌تری قرار دارد.

در حال حاضر، نزدیک به ۹۵٪ از ساکنین شهری و روستایی کشور از برخورداری از گاز برخوردار هستند. این فرآیند پیشرفتی در گازرسانی با رونق گیری میدان پارس جنوبی در دهه ۸۰ هم‌پای گام برداشته است. به جز منازل، اکثر صنایع و نیروگاه‌ها نیز از گاز بهره‌مند شده‌اند، که این سوخت به‌عنوان پایه‌ای‌ترین منبع انرژی در ایران شناخته می‌شود.

۷۵٪ از گاز مورد نیاز کشور از میدان پارس جنوبی تأمین می‌گردد، که این پارامتر مهمی از امنیت انرژیتیک ویژه فصل‌های سرد سال است. برداشت روزانه گاز از این میدان توسط ایران حدوداً ۶۸۰ میلیون مترمکعب است و در زمستان گذشته به پیکی از ۷۰۵ میلیون مترمکعب هم رسیده است.

وزیر نفت، جواد اوجی، با اشاره به اینکه ۷۰۵ میلیون مترمکعب گاز روزانه از پارس جنوبی برداشت می‌شود، تصریح کرد: هم‌چنین ۷۵۰ هزار بشکه میعانات گازی نیز در این میدان جمع‌آوری می‌شود.

در زمینه مالی نیز، هر واحد پالایشی دو فازی در پارس جنوبی، روزانه به حدود ۱۰ میلیون دلار درآمد برای کشور منجر می‌شود، که این میزان در یک سال به تقریباً ۳.۵ میلیارد دلار می‌رسد.

یکی از جنبه‌های برجسته دیگر میدان پارس جنوبی در اقتصاد کشور، تاثیرگذاری بر اشتغال است. در حال حاضر، بالغ بر ۶۰ هزار نفر در بخش‌های متنوعی از عسلویه، که بیشتر متمرکز بر صنعت نفت است، فعالیت دارند.

پیشتازی عسلویه در عرصه پتروشیمی ایران

پارس جنوبی فقط به تأمین گاز ختم نمی‌شود، بلکه بخشی از محصولات آن به عنوان ماده اولیه برای واحدهای پتروشیمی در نظر گرفته شده است. در این زمینه، ۲۱ کارخانه پتروشیمی در این منطقه با ظرفیت تولید سالانه ۳۹ میلیون تن فعالیت می‌کنند.

عسلویه به‌عنوان قلب تپنده صنعت پتروشیمی ایران شناخته می‌شود - یک منطقه استثنایی که بیش از ۳۸ هزار نیروی متخصص را به فعالیت در واحدهای پتروشیمی خود جذب کرده است. هرچند ماهشهر نیز در گذشته به دنبال یافتن جایگاهی مشابه بوده است، اما به نظر می‌آید با رشد فزاینده عسلویه، اختلاف ظرفیت و توانمندی بین این دو منطقه در آینده تشدید خواهد شد.

واحدهای برتر پتروشیمی عسلویه شامل ۱۳ واحد بالادستی با توانایی تولید ۲۰.۶ میلیون تن در سال، ۱۴ واحد میان‌دستی با ظرفیت ۷.۶ میلیون تن سالیانه و ۳ واحد پایین‌دستی با ظرفیت ۴ میلیون تن در سال است.

با نگاهی به آمارها، می‌توان فهمید که منطقه ویژه اقتصادی پارس به تنهایی نزدیک به نصف توانمندی صنعت پتروشیمی کشور را در بر می‌گیرد با ۴۵ میلیون تن تولید. بیشترین بخش از این محصولات به بازارهای خارجی راه می‌یابد و در میان ۲۴ مجتمع پتروشیمی که در عسلویه مستقر هستند، ۶ تا از آنها بر مبنای گاز طبیعی فعالیت می‌کنند.

گازرسانی به سراسر کشور از پارس جنوبی

مجتمع گازی پارس جنوبی افزایش ۶.۵ درصدی در تزریق گاز به خطوط گاز سراسری ایران داشته و روزانه حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب گاز تولید می‌کند. این مجتمع ۱۳ پالایشگاه در ۲۲ فاز دارد که حدود ۷۵ درصد گاز کشور را تولید می‌کنند. همچنین، بیش از ۱۷ هزار نیروی انسانی در این مجتمع مشغول به کار هستند و این موضوع به ایجاد اشتغال در صنایع دیگر نیز کمک کرده است.

گازرسانی به سراسر ایران توسط شبکه‌های گسترده لوله‌کشی انجام می‌شود. خط لوله دهم سراسری گاز با طول ۶۳۲ کیلومتر و ظرفیت ۷۰ میلیون مترمکعب در روز از مسیر جم، پتاوه و اصفهان عبور می‌کند. در جریان این خط لوله، سه ایستگاه تقویت فشار وظیفه تقویت گاز را بر عهده دارند. همچنین، دو خط لوله سراسری وظیفه انتقال گاز فازهای پارس جنوبی به شمال کشور و وارد کردن بخشی از گاز در چرخه صادرات را دارند.

در بخش زیادی از سیستم گازرسانی سراسری از لوله پلی اتیلن استفاده می‌شود. لوله‌های پلی اتیلن به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، از جمله مقاومت در برابر خوردگی، انعطاف‌پذیری، و دوام طولانی‌مدت، در سیستم‌های انتقال گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقتی صحبت از انتقال گاز می‌شود، ایمنی و اطمینان از انتقال بدون نشت یکی از مسائل حیاتی است. در این زمینه، اتصالات الکتروفیوژن ویژگی‌های منحصر به فردی ارائه می‌دهد که آن‌ها را برای متصل کردن لوله‌های پلی اتیلن گازی بسیار مناسب می‌کند.

اتصالات الکتروفیوژن، با استفاده از حرارت الکتریکی برای ایجاد یک اتصال محکم و بدون درز بین دو قطعه لوله کار می‌کند. این فرآیند باعث می‌شود که محل اتصال بیش از هر نقطه دیگری در لوله مقاومت داشته باشد و در نتیجه احتمال نشت گاز به حداقل می‌رسد.

ایران دومین دارنده منابع گازی دنیاست و به همین دلیل گاز طبیعی به عنوان محور توسعه در کشور قرار گرفته است. گازرسانی به شهرها و روستاها باعث ظهور صنایع تولیدی و کارخانه‌ها شده و یک رفاه عمومی نیز برای مردم ایران ایجاد کرده است.

با توجه به این اطلاعات، می‌توان گفت که گازرسانی به سراسر ایران توسط شبکه‌های لوله‌کشی گسترده و با ظرفیت بالا انجام می‌شود که به توسعه صنعت و افزایش رفاه عمومی مردم کمک می‌کند.

تولید گاز با ارزش ۴.۵ میلیون بشکه نفت از جواهر پارس جنوبی:

پیشرفت‌های مستمر ایران در فازهای مختلف پارس جنوبی و افزایش روزافزون تولید گاز از این میدان زمینه‌ساز پیشی گرفتن ایران در بین بزرگان گاز جهانی شده و سبد صادراتی کشور به سوی تنوع‌پذیری سوق داده است.

هم‌اکنون، تولید گاز در کشور به بالای یک میلیارد مترمکعب در روز رسیده که برابر با تقریباً ۶ میلیون بشکه نفت خام است. با در نظر گرفتن نقش پررنگ ۷۵ درصدی پارس جنوبی در تأمین گاز ملی، این میدان به تنهایی هر روز معادل ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام را برای ایران فراهم می‌آورد.

در واقع، بدون توسعه این میدان چشمگیر، ما می‌بایست ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام بیشتر را تولید و پس از پردازش، به دست مردم می‌رساندیم.

وقتی به ظرفیت‌های پالایشی و تولید نفت خام کشور نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که بدون رشد پارس جنوبی، با چالش‌های جدی در زمینه امنیت انرژی مواجه می‌بودیم.

همچنین، با نگرش به مسائل زیست‌محیطی، مصرف گاز نسبت به فرآورده‌های نفتی کم آلاینده‌تر است. بنابراین، با تمرکز بر گاز، به‌ویژه با توسعه پارس جنوبی، آلودگی محیط‌زیست در کشور به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

 پیشنهاد مطالعه: بزرگترین پتروشیمی های ایران کدامند؟

نقش حیاتی پارس جنوبی در تأمین بنزین و توانمندسازی صنعت نفت ایران

پارس جنوبی نه تنها به عنوان یک میدان گازی پرقدرت ایران در خدمت است، بلکه در تأمین بنزین و خودکفایی انرژی کشور نیز نقش غیر قابل نگرانی دارد. با بهره‌وری از میعانات گازی این میدان، پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز موفق به تولید ۴۰ درصد بنزین مورد نیاز کشور شده است.

به‌طور روزانه، تقریباً ۶۰۰ هزار بشکه میعانات از این میدان جهت فرآوری به پالایشگاه منتقل می‌شود. در نتیجه، حدود ۴۰ درصد نیاز بنزینی ایران از این میدان پرثمر تأمین می‌گردد.

پیشرفت‌های برجسته ایران در زمینه توسعه پارس جنوبی نه تنها به تقویت زیرساخت‌های صنعتی کشور کمک کرده، بلکه باعث افزایش توانمندی و همچنین حضور شرکت‌های ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی نیز شده است.

با نظر به آمار، این میدان چشمگیر، که در خلیج فارس واقع شده، به‌عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی دنیا شناخته می‌شود. سهم ایران از این میدان معادل با ۸ درصد گاز جهانی است و تا به امروز موفق به برداشت ۲۳۰۰ میلیارد مترمکعب گاز شده است، که درآمد حاصل از آن به ۴۱۴ میلیارد دلار می‌رسد.

آخرین فاز این میدان، یعنی فاز ۱۱، درآمد سالانه نزدیک به ۴ تا ۵ میلیارد دلار را برای ایران به ارمغان می‌آورد. ویژگی برجسته‌تر آن، اجرای این پروژه در شرایط تحریمی است، نشان‌دهنده توانایی و استقلال ایران در زمینه توسعه منابع انرژی است.