جان تازه در کالبد خودروسازی ایران؛ بازگشت ایران خودرو به جاده سوددهی؟

عکس:‌ اکوایران/ دانیال شایگان

به گزارش اقتصادنیوز، جمعه ۱۹ بهمن بالاخره بعد از کش و قوس‌های فراوان مدیران جدید وارد ایران خودرو شدند تا عصر خصوصی شدن بزرگترین خودروسازی کشور آغاز شود.

برخی زمزمه‌ها نیز نشان می‌دهد دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا هم کم کم خود را برای خروج از زیر سایه مدیریت دولتی حاضر می‌کند و صف مشتریان پشت در‌های نارنجی‌های جاده مخصوص تشکیل می‌شود.

براساس گمانه‌زنی‌های غیررسمی ابتدا یک خودروساز خصوصی در نامه‌ای به رئیس جمهور آمادگی خود برای گرفتن سکان هدایت سایپا اعلام کرد،‌ در ادامه نیز برخی گمانه زنی‌ها از حضور یک هلدینگ حاضر در صنایع غذایی برای رقابت به این خودرؤساز خصوصی برای در قرار گرفتن پشت فرمان مدیریتی سایپا حکایت دارد.

پیش‌بینی می‌شود به تدریج بازیگران دیگر نیز وارد گود رقابت برای خرید سهام خودرؤساز ساکن کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص شوند.

البته با توجه به تجربه‌های نه چندان خوشایند خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی این گمانه هم وجود دارد که سیاست‌گذار کلان تا حدی منتظر نتایج خصوصی شدن ایران خودرو بماند و بعد پروسه خصوصی شدن سایپا را به جریان بیندازد.

نکته بعدی هم که در مورد خصوصی شدن سایپا جلب توجه می‌کند، این است که نارنجی‌های جاده مخصوص شرکت مادر پارس خودرو هم محسوب می‌شود و مشخص نیست آیا سیاست‌گذار قصد دارد تا به منظور ایجاد رقابت بیشتر در بازار خودرو، سهام سومین خودرؤساز بزرگ کشور را به صورت جداگانه از سهام سایپا به بخش خصوصی واگذار کند یا اینکه همین روال فعلی سهام پارس خودرو هم با سهام سایپا به صورت یکجا به بخش خصوصی واجد شرایط واگذار می‌شود.

با این حال، صنعت خودرو طی ۴۵ سال اخیر همواره زیر سایه دولت قرار داشت و مدیریت دولتی سبب شد تا علاوه بر ضعیف شدن بنیه مالی این شرکت‌ها، مشتریان هم از دسترس به خودرویی با کیفیت بالا و قیمت مناسب محروم شوند و شاهد زیان انباشته خودروسازان داخلی نیز باشیم.

بررسی اقتصادنیوز از صورت‌های مالی ایران خودرو نشان می‌دهد این خودروساز تا پایان آذر ۱۴۰۳ حدود ۱۲۸ هزار میلیارد تومان زیان انباشته را در صورت‌های مالی خود ثبت کرده است.

کیفیت پایین خودرو‌های تولیدی دو خودرؤساز بزرگ کشور همواره یکی از ایراد‌های مطرح شده از سوی مصرف‌کنندگان است.

ایران خودرو به دلیل دولتی بودن به نوعی مجبور بود برای عرضه محصولات خود از سیاست‌های تعریف شده از سوی مدیران صمت تبعیت کند. به عنوان مثال ایران خودرویی‌ها زمانی که بحث عرضه محصولات از مسیر سامانه یکپارچه فروش مطرح شد مجبور شدند تا محصولات خود را پشت ویترین این سامانه قرار دهند. این مسیر فروش که شاهد جایگزینی مکانیزم نوبت دهی به جای مکانیزم قرعه کشی بود سبب شد تا آبی‌های جاده مخصوص حدود یک سال و نیم نتوانند هیچ طرح فروشی را در دستورکار قرار دهند و تنها تمرکز خود را روی واگذاری خودرو‌هایی گذاشتند که از مسیر اولین دور فروش سامانه یکپارچه تخصیص محصولات خودروسازان انجام شد.

این‌ امیدواری وجود دارد تا با خروج دولت از خودروسازی به تدریج خودروسازان بزرگ کشور جان تازه گرفته و بتوانند علاوه بر کاستن از سرعت زیان دهی و حرکت در جاده سوددهی بتوانند خودرو‌هایی را به سبد محصولات خود اضافه کنند که علاوه بر امکانات و آپشن‌های روز و کیفیت بالا با قیمتی مناسب به دست مصرف‌کنندگان برسند.

به نظر می‌رسد مشتریان خودرو تا طی شدن این مسیر و دیده شدن نتایج خصوصی‌سازی خودرؤسازان با نگرانی روند تولید و عرضه شرکت‌های خودرؤساز را دنبال می‌کنند.

باید منتظر ماند و دید واکنش بازار خودرو به خصوصی شدن ایران خودرو و اخبار غیررسمی خصوصی شدن سایپا چیست.