همه‌چیز درباره تیک عصبی/ جلوگیری از آن ممکن است؟
به گزارش اقتصادنیوزبه نقل از همشهری آنلاین، تیک عصبی نوعی حرکت یا صدای غیرارادی و ناگهانی است که معمولاً فرد نمی‌تواند از بروز آن جلوگیری کند. مثل پلک زدن مکرر، اخم کردن مدام، پرش ناگهانی عضلات، بالا انداختن غیرارادی شانه‌ها، تکان دادن سر، یک صوت که غیرارادی از گلو خارج می‌شود، تکان دادن گردن، خرخر کردن، صاف کردن گلو، سرفه‌های غیرارادی و حتی تکرار بی‌اراده‌ی بعضی کلمات. بعضی از افراد ترکیبی از تیک‌های حرکتی و صوتی را در خود دارند. این اختلال که یک اختلال عصبی غیرارادی است، می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما اغلب در دوران کودکی و نوجوانی شروع می‌شود.
اما چه اتفاقی باعث می‌شود که ما دچار تیک عصبی می‌شویم؟ آیا این مشکل هم یک عارضه ژنتیکی است یا اتفاقی در مغز منجر به بروز آن می‌شود؟ آیا فشارهای روانی می‌تواند موجب بروز آن در فرد شود؟ پاسخی که متخصصان در این زمینه می‌دهند، قابل تامل است؛ این که تیک عصبی، یک اختلال پیچیده است که به دلایل مختلفی ممکن است ظاهر شوند؛ عوامل ژنتیکی، نقص در عملکرد مغز، کمبود برخی مواد شیمیایی یا تغییر در تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل دوپامین و برخی اختلالات روانی از عوامل شناخته‌شده آن هستند. در خیلی از موارد دیده می‌شود که افراد مبتلا به تیک دچار اختلالاتی مانند اضطراب، وسواس فکری-عملی (OCD) یا ADHD (بیش‌فعالی) هستند. البته در کودکان خیلی از اوقات این تیک‌ها نتیجه تقلید است و دلیل دیگری ندارد. مثلا گاهی کودک با دیدن تیک در دیگران، آن را ناخودآگاه تقلید می‌کند و کم‌کم در او تبدیل به عادت می‌شود.
به گفته کارشناسان استرس، اضطراب، خستگی و فشارهای روانی می‌توانند تیک را تشدید کنند، اما علت اصلی ایجاد آن نیستند. در بسیاری از موارد، فرد در شرایط استرس‌زا بیشتر دچار تیک می‌شود، اما با کاهش استرس، شدت تیک‌ها هم کاهش پیدا می‌کند. موضوع این است که تنش‌های روحی، فشارهای مدرسه، مشکلات خانوادگی یا تغییرات محیطی می‌توانند تیک‌ها را تحریک کنند. اگر تیک عصبی بیشتر از یک سال ادامه پیدا کند، به آن اختلال تیک مزمن گفته می‌شود.
با توجه به این که فردِ دارای تیک عصبی مدام در معرض نگاه و قضاوت و حتی تذکر دیگران قرار دارد و این برایش بسیار آزاردهنده است، یکی از سوال‌های خیلی مهم این است که آیا تیک عصبی درمان دارد؟ واقعیت این است که بیشتر تیک‌ها در همان دوران کودکی و با تغییر شرایط روحی و روانی یا شرایط محیطی فرد برطرف می‌شوند و نیاز به درمان پیدا نمی‌کنند. اما اگر برطرف نشد، راه‌های زیادی برای کنترل و درمان آن وجود دارد. تکنیک‌هایی مانند آموزش معکوس عادت (HRT)، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، دارودرمانی و حتی اصلاح سبک زندگی مثل خواب کافی، مدیریت استرس، و کاهش مصرف کافئین و محرک‌ها می‌تواند به کنترل تیک کمک کند. بنابراین اگر تیک در کودک‌تان یا خودتان ادامه‌دار شد، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
