رمزگشایی از جاه‌طلبی‌های «شیخ جاسوس»/ رابطه مرموز برادر رئیس امارات با داماد ترامپ؛ کوشنر چه خوابی برای ابوظبی دیده است؟

به گزارش اقتصادنیوز، وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی نوشت: شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی و برادر رهبری این کشور، که گاهی به او "شیخ جاسوس" گفته می‌شود، عادت دارد که از ثروت عظیم خود برای انجام علاقه‌مندی‌های متعددش استفاده کند.

علاقه‌مندی‌هایی که در طول سال‌ها از هنرهای رزمی، شطرنج تا بازی‌های ویدیویی متغیر بوده‌اند. اکنون او در مقیاسی بسیار وسیع‌تر همان شیوه را دنبال می‌کند. هدف او این است که امارت کوچک ابوظبی را در خط مقدم رقابت برای توسعه و کنترل سیستم‌های هوش مصنوعی قرار دهد؛ سیستم‌هایی که می‌توانند اقتصاد جهانی را دگرگون کنند.

قمار شیخ جاسوس

این نشریه در ادامه آورده است: جهان به دقت فعالیت‌های او را رصد می‌کند. مدیران عامل شرکت‌های اپل، مایکروسافت و بلک‌راک در ماه‌های اخیر به مقر سلطنتی او در خلیج فارس احترام گذاشته‌اند. در سفر پاییزی خود به ایالات متحده، طحنون با مارک زاکربرگ، که خود نیز علاقه‌مند به جوجیتسو برزیلی است، دیدار داشت و برای ملاقات با ایلان ماسک در کارخانه تسلا در تگزاس، سویشرت و جین پوشید.

تمام این اقدامات به واسطه آن است که شیخ طحنون، 56 ساله، بیش از تقریباً هر کسی در جهان پول دارد. او رئیس دو صندوق ثروت ابوظبی است که مجموع دارایی‌های آن‌ها حدود 1.4 تریلیون دلار تخمین زده می‌شود و همچنین نگهدارنده یک ثروت شخصی عظیم است.

شیخ طحنون در دبی با بیل گیتس در حاشیه کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد موسوم به ماپ 28 در سال 2023 ملاقات کرده است. صندوق جدید هوش مصنوعی که او رهبری می‌کند، -«ام چی ایکس»،- قرار است با بیش از 50 میلیارد دلار از ثروت این چهره و سایر منابع ابوظبی تأمین مالی شود. میلیاردها دلار دیگر نیز توسط گروه 42، شرکتی که او کنترل می‌کند، برای هوش مصنوعی صرف خواهد شد.

نهادهای متعلق به طحنون بخشی از بیش از 70 میلیارد دلاری هستند که امارات متحده عربی اوایل همین ماه برای سرمایه‌گذاری در فرانسه و ایتالیا متعهد شده است. ماه گذشته، «ام جی ایکس» یکی از معدود نام‌هایی بود که از پروژه داده‌ مراکز استارگیت با بودجه 100 میلیارد دلار حمایت کرده بود.

این پروژه در کاخ سفید اعلام شد و توسط سافت بانک و OpenAI رهبری خواهد شد. همچنین طحنون چک‌های بزرگی برای OpenAI، XAI ماسک و Anthropic وابسته به آمازون صادر کرده است. حتی در دنیای هوش مصنوعی که با حجم زیادی از سرمایه مواجه است، شیخ طحنون چهره‌ای برجسته است. در حالی که بسیاری از شرکت‌ها میلیاردها دلار را در زمینه‌های خاصی سرمایه‌گذاری می‌کنند سافت بانک روی OpenAI شرط‌بندی بزرگی کرده و غول‌های فناوری پول‌های زیادی را به مراکز داده اختصاص داده‌اند؛ طحنون هم به همین دلیل قصد دارد پول خود را به طور گسترده‌تری در این بخش نوپای تکنولوژی هزینه کند.

در حالی که بسیاری از تحلیلگران و سرمایه‌گذاران هشدار می‌دهند که این یک زمان پرخطر برای سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی است، به ویژه پس از مدل‌های ارزان‌قیمت هوش مصنوعی که چین از طریق «دیپ سیک» معرفی کرده است، طحنون همچنان در حال پیشروی است. با وجود این‌که برخی پیش‌بینی‌ها درباره نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد به چالش کشیده شده‌اند، او به‌طور مستقیم در حال تأمین منابع مالی برای توسعه زیرساخت‌ها و شرکت‌های هوش مصنوعی در امارات است.

طحنون در ملاقات‌های خود با مقامات برجسته، از جمله بیل گیتس و ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، به اهمیت هوش مصنوعی به عنوان پایه رشد اقتصادی جهانی در آینده اشاره کرده است.

خیز برای عبور از اقتصاد نفتی

شیخ طحنون با چشم‌انداز ایجاد یک هاب جهانی برای هوش مصنوعی در امارات متحده عربی، در حال تبدیل این کشور به یکی از پیشتازان این صنعت است. به نظر می‌رسد که او باور دارد که امارات می‌تواند آینده‌ای بدون اتکا به نفت داشته باشد، جایی که کارخانه‌های چیپ، مراکز داده و شرکت‌های هوش مصنوعی اقتصاد کشور را به جلو حرکت دهند.

هدف او این است که امارات را به یک مرکز جهانی برای هوش مصنوعی تبدیل کند و با استفاده از سرمایه و نفوذ خود، به این کشور کمک کند تا از رشد هوش مصنوعی در آینده بهره‌برداری کند. بسیاری از کارشناسان شباهت‌هایی میان خواسته‌های طحنون با حباب دات‌کام در مراحل پایانی آن می‌بینند، زمانی که سرمایه‌گذاران آن دوران ده‌ها میلیارد دلار را برای ساخت شبکه‌های فیبر نوری صرف کردند.

بر اساس پیش‌بینی‌هایی که نشان می‌داد رشد اینترنت حتی سریع‌تر از آنچه که بود، است. پس از آن، مازاد فیبر و زیان‌های هنگفتی به دنبال آمد. اما طحنون تحت تأثیر چنین گزاره هایی قرار نمی‌گیرد. استراتژی او این است که نه تنها از طریق پول و نفوذ خود به امارات متحده عربی و ابوظبی اجازه دهد از ظهور هوش مصنوعی سود ببرند، بلکه هدف دارد که امارات متحده عربی را به یک مرکز جهانی برای این فناوری تبدیل کند.

او با دیدن تقاضای عظیم جهانی در سال‌های پیش رو، چشم‌اندازی ترسیم کرده که در قابش کارخانه‌های تراشه، مراکز داده و شرکت‌های هوش مصنوعی محلی، آینده اقتصادی پس از نفت را برای این امیرنشین کوچک اما قدرتمند، -که تنها 90 دقیقه با دبی فاصله دارد،- و به طور کلی برای کشور فراهم خواهد کرد.

طحنون از قصر مجلل خود در ابوظبی شخصاً پیشرفت مدل‌های زبانی بزرگ جهانی را از طریق یک داشبورد که محققانش برای او روی گوشی و کامپیوترش ساخته‌اند، پیگیری می‌کند. به گفته برد اسمیت، رئیس مایکروسافت که از سال 2023 به طور گسترده‌ای با شیخ طحنون همکاری کرده، او به زیردستانش در شبکه عظیم شرکت‌هایی که مالک آن‌هاست، توصیه می‌کند تا به سرعت هوش مصنوعی را در فعالیت‌های خود وارد کنند.

طحنون "سرمایه لازم برای سرمایه‌گذاری در یک تلاش بسیار سرمایه‌بر" را دارد. در یکی از جلسات با طحنون، او و ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، کتابی از پروفسور جفری دینگ از دانشگاه جورج واشنگتن را مورد استناد قرار دادند؛ کتابی که در قابش پیشنهاد می شود هوش مصنوعی می‌تواند پایه‌گذار رشد اقتصادی جهانی در آینده باشد.

شیخ این موضوع را روی دفتر یادداشتش نوشت و مدت کوتاهی پس از آن، در دفتر خود در واشنگتن دی‌سی در حال صرف ناهار بود که نماینده‌ای از سفارت امارات به در زد و گفت: "من نتواستم کتاب شما را در هیچ کتابفروشی پیدا کنم. می‌توانم دو کپی از آن بگیرم؟" این خاطره‌ای است که اسمیت یادآوری کرد.

طحنون در سایه برادرش شیخ محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد پیشین که در سال 2022 رئیس‌جمهور امارات شد، بزرگ شد. در حالی که برادرش با رهبران خارجی دست‌داد و برنامه‌هایی برای بازسازی اقتصاد ابوظبی تدوین می‌کرد، طحنون به فعالیت‌های فوق‌برنامه‌ای خود پرداخت. او آنقدر به رقابت با برادرانش در بازی ویدیویی "عصر امپراتورها" علاقه‌مند شده بود که یک کارمند از شرکتی که این بازی را می‌سازد استخدام کرد تا او را در تاکتیک‌های بازی آموزش دهد.

طحنون و هوش مصنوعی

طحنون یکی از کاخ‌های خود در مجتمع سلطنتی‌اش را به یک باشگاه ورزشی تبدیل کرد. او یکی از تیم‌های دوچرخه‌سواری برتر جهان را تأمین مالی می‌کند و در جزیره‌ای نزدیک کاخ ریاست جمهوری که با مسیرهای دوچرخه‌سواری احاطه شده است، دوچرخه‌سواری می‌کند.

او آنقدر دوچرخه‌های فوق‌سبک Colnago را دوست داشت که دستور داد یکی از شرکت‌هایش کارخانه ایتالیایی سازنده این دوچرخه‌ها را خریداری کند. طحنون همچنین پول زیادی برای گسترش جوجیتسو برزیلی و دیگر ورزش‌های کشتی در سطح جهانی خرج کرده است. او دارای کمربند سیاه است و یک تورنمنت قهرمانی با بودجه زیاد را آغاز کرد که به گفته بابی رازاک، مستند ساز درباره طحنون و این رویداد، "رخدادی شبیه المپیک را رقم زده است."

ناظران می گویند: "او قطعاً یکی از بنیان‌گذاران هنرهای رزمی مختلط است" و این ورزشی است که "بدون طحنون به جایی که امروز هست نمی‌رسید."حال تمایل طحنون به هوش مصنوعی ریشه در اوایل دهه 2000 دارد، زمانی که او به شدت مجذوب شطرنج رایانه‌ای شد و تیمی از مهندسان را استخدام کرد تا برنامه‌ای به نام "هیدرا" برای رقابت با بهترین‌های جهان بسازد. ارودگان گونش، متخصص شطرنج کامپیوتری در حرکت‌های ابتدایی، گفت که او اغلب بیش از دو ساعت در روز با شیخ صحبت می‌کردند تا بازی‌های هیدرا را نظارت کنند.

در اواخر سال 2017، علاقه طحنون پس از آنکه متوجه شد برنامه هوش مصنوعی گوگل به نام AlphaZero تنها در عرض چهار ساعت قوانین شطرنج را یاد داده و برنامه شطرنج رایانه‌ای بهترین جهان را شکست داده است، افزایش یافت. این برنامه بسیار قدرتمندتر از هیدرا بود و چشم‌های طحنون را به قدرت هوش مصنوعی گشود.

در سال بعد، او پنگ شیائو، مدیر سابق فناوری شرکت مایکرو استراتژی که به بیت‌کوین تبدیل شده را برای تأسیس «جی 42»، شرکتی که به کاربردهای هوش مصنوعی اختصاص دارد، استخدام کرد. در آن زمان، ثروت و استراتژی اقتصادی ابوظبی عمدتاً تحت کنترل برادر طحنون، محمد، بود. محمد به عنوان رهبر غیررسمی کشور، تلاش کرد بخشی از ثروت نفتی امارت را به سرمایه‌گذاری‌ها و توسعه اقتصادی اختصاص دهد، که بعداً به صندوق‌های ثروت عظیمی که طحنون از آن‌ها ارث برد، تبدیل شد.

محمد مدت‌ها بود که بخش فناوری را بخشی بزرگ از این معادله می‌دانست و در سال 2017 درگیر هوش مصنوعی شد و استراتژی ملی برای این فناوری راه‌اندازی کرد تا امارات را تا سال 2031 به "رهبر جهانی هوش مصنوعی" تبدیل کند. (این عنوان بعداً به "یکی از رهبران جهانی" تغییر یافت.)

پس از اینکه محمد در قامت رهبر امارات فعالیت‌های خود را آغاز کرد، گمانه‌زنی‌هایی مطرح شد که طحنون به ولیعهدی منصوب خواهد شد. اما محمد این نقش را به پسر خود سپرد و به طحنون پاداش دیگری دارد داد؛ نظارت بر دو صندوق مستقل، که او را به حافظ اصلی ثروت ابوظبی تبدیل کرد.

رهبران کسب‌وکار غربی شیفته طحنون شدند. برای مثال، اسمیت از مایکروسافت اولین بار در مارس 2023 در یک سفر تجاری به ابوظبی با طحنون دیدار کرد و درباره هوش مصنوعی و انرژی گفتگو کردند. طحنون همچنین رابطه خوبی با سام آلتمن از OpenAI برقرار کرده است. اوایل سال گذشته، این دو درباره طرحی که بعداً کنار گذاشته شد، برای تأمین مالی یک شبکه جهانی از کارخانه‌های چیپ که توسط TSMC ساخته می‌شد، بحث کردند.

مدیر عامل بلک‌راک، لری فینک، می‌گوید که او اغلب به امارات سفر می‌کند و با طحنون در مورد فناوری، سلامت، طول عمر و هوش مصنوعی رایزنی دارد.

چالش‌ها و مسائل ژئوپولیتیکی

پس از راه‌اندازی هیجان هوش مصنوعی در سال 2023، جاه‌طلبی‌های طحنون با مسائل ژئوپولیتیکی پیچیده‌ای روبرو شد. به عنوان مشاور امنیت ملی، او همواره با انتقاداتی برای نظارت بر عملیات جاسوسی وسیع امارات روبرو بوده است. به دلیل بیماری چشمی، طحنون تقریباً همیشه در داخل سالن‌ها با عینک آفتابی دیده می شود که به هاله‌ای از رمز و راز حول او افزوده است.

تحلیلگران امنیتی هشدار داده‌اند که شرکت‌های تابعه جی 42 در نظارت بر ساکنان و مخالفان اماراتی درگیر بوده‌اند؛ مقامات آمریکایی ادعا کرده‌اند که یک برنامه پیام‌رسان محبوب که این شرکت مالک آن بوده، اطلاعات کاربران را جمع‌آوری کرده است، از جمله موقعیت جغرافیایی و مخاطبین، و توانایی شنود تماس‌ها را داشته است.

با این همه روابط طحنون و امارات با چین برای مقامات امنیتی ملی آمریکا نگران‌کننده بوده است. مدیرعامل G42، شیائو، پیش از این شهروند چین بود و این شرکت به تجهیزات ساخت چین مانند روترهای هواوی وابسته بود و سهام‌هایی در استارتاپ‌های چینی داشت. زمانی که طحنون خواست تا تکنولوژی پیشرفته هوش مصنوعی ایالات متحده را بخرد، اعضای دولت بایدن در دیدار 2023 خود به او گفتند که آنها می‌خواهند این سرمایه‌گذاری انجام شود، اما اگر بخواهد هر دو طرف یعنی چین و آمریکا را راضی نگه دارد، ایالات متحده موافقت نخواهد کرد. جینا ریموندو، وزیر سابق تجارت به شیخ گفت: "این یک سیاست یک‌ضربه‌ای است.""باید انتخاب کنی"، در نتیجه، طحنون ایالات متحده را انتخاب کرد.

پس از آن بود که روترهای هوآوی از دفاتر G42 خارج شدند و تجهیزات غربی جایگزین آن‌ها شد، در حالی که طحنون و مشاورانش به مذاکره با دولت ایالات متحده درباره جزئیات ادامه دادند. برای تسهیل معامله، دولت ایالات متحده شرکت طحنون را با مایکروسافت همراه کرد. G42 موافقت کرد که از فضای ابری مایکروسافت برای کارهای هوش مصنوعی استفاده کند و همچنین برای رعایت محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده در چارچوب این توافق، مایکروسافت ۱.۵ میلیارد دلار در G42 سرمایه‌گذاری کرده و به هیئت مدیره این شرکت پیوست.

با این حال، طرفداران سیاست‌های سخت‌گیرانه در کنگره ایالات متحده نگران بودند که روابط کلی امارات متحده عربی با چین همچنان قوی باقی بماند و احتمال دادند که این کشور ممکن است اجازه دهد ابزارهای تکنولوژی قدرتمند ایالات متحده به چین منتقل شوند. این قانون‌گذاران می‌توانند مانعی برای طحنون باشند اگر او دوباره به دنبال انجام چنین توافقاتی باشد.

امارات متحده عربی تمایل دارد میزبان مراکز داده عظیمی باشد که مدل‌های زبان بزرگ غربی را اجرا می‌کنند. تولید نیمه‌هادی‌ها نیز ممکن است دنبال شود، چرا که مقامات دولتی با شرکت‌هایی مانند TSMC و سامسونگ در مورد ساخت کارخانه‌های تولید تراشه در ابوظبی گفتگو کرده‌اند.

امارت برنامه‌ریزی کرده است که موجی از ساخت نیروگاه‌های برق گازی به منظور تأمین تقاضای مراکز داده در آینده راه‌اندازی کند و در نظر دارد تا کارخانه هسته‌ای جدید خود را گسترش دهد. ژیائو، مدیرعامل G42 در این باره گفت: ما قطعاً دوست داریم که دولت ایالات متحده چراغ سبز به ما نشان دهد. شرکت‌های آمریکایی آماده انجام معاملات با G42 هستند. مقامات در تلاش هستند تا شرکت‌های محلی هوش مصنوعی که در زمینه‌های بهداشت و انرژی فعال هستند را به نیروهای بزرگی تبدیل کنند و مشاغل هوش مصنوعی شرکت‌های خارجی را به این منطقه جذب کنند.

در حالی که سیلیکون ولی تسلط زیادی بر استعدادهای برتر دارد، ایده این است که ابوظبی ممکن است به عنوان یک هاب برای شرکت‌های هوش مصنوعی در خدمت خاورمیانه، جنوب آسیا و آفریقا ظهور کند. با این حال، موانع عملی زیادی وجود دارد. هیچ پیوند واضحی بین ساخت مراکز داده -که معمولاً شغل‌های کمی ایجاد می‌کنند و اغلب در مکان‌های دورافتاده قرار دارند- و ایجاد شتاب در مشاغل نرم‌افزاری هوش مصنوعی در نزدیکی آن‌ها وجود ندارد. همچنین فهرست طولانی از شهرهایی که استعدادهای مهندسی بیشتری دارند، به شدت علاقه‌مند هستند که به مراکز هوش مصنوعی تبدیل شوند، از جمله لندن و پاریس.

ابوظبی همچنین با چالش‌های ژئوپولیتیکی مشابهی مانند توافق مایکروسافت روبه‌رو است. امارات متحده عربی برای خرید تعداد بیشتری تراشه و همچنین تجهیزات ساخت تراشه، در صورت تمایل به میزبانی کارخانه‌های تولید نیمه‌هادی، به مجوز ایالات متحده نیاز دارد.

دولت ترامپ هنوز نظر خود را در این باره اعلام نکرده است، اما MGX در حال توزیع سرمایه خود در میان شرکت‌های برتر بخش هوش مصنوعی ایالات متحده است. احمد یحیی، مدیرعامل MGX، گفت که شرکت قصد دارد ۷۰ تا ۸۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌های خود را در ایالات متحده انجام دهد.

به گفته او "این یک عملیات کاملاً متمرکز بر ایالات متحده است". در همین حال، طحنون در حال ایجاد ارتباط با افرادی در اطراف رئیس‌جمهور است. مدیر دارایی طحنون، لونات، اخیراً در یک سرمایه‌گذاری اضافی ۱.۵ میلیارد دلاری در Affinity، صندوق سرمایه‌گذاری که توسط جرد کوشنر، داماد رئیس‌جمهور ترامپ، اداره می‌شود، مشارکت کرده است. این در حالی است که طحنون در اولین دولت ترامپ با کوشنر دیدار کرده بود.

کوشنر در یک پادکست در دسامبر یادآوری کرد که در سال ۲۰۱۸ در هنگام سفر به منطقه، طحنون به او گفته بود: "جرد، من با تو ملاقات نمی‌کنم مگر اینکه دو ساعت بعد با من درباره هوش مصنوعی صحبت کنی."