دو نشانه درباره آینده برجام
ایرباس چگونه به حفظ قراردادش با ایران تاکید کرد/ لابی هوایی اروپا به سود ایران
به گزارش اقتصادنیوز، ایرباس به ایران پیغام داده که به‌دنبال حفظ قرارداد فروش ۱۰۰ فروند هواپیما است. اما سوال این است که چه عاملی باعث شده که غول هواپیماساز اروپایی چنین پیغامی را به مقامات ایرانی بدهد؟ منابع خبری مطلع از لابی اتحادیه اروپا به نفع ایران خبر داده‌اند و گفته می‌شود که اتحادیه اروپا از شرکت ایرباس خواسته تا تعداد هواپیماهایی را که می‌تواند به ایران تحویل دهد، اعلام کرده تا آنها بتوانند از طریق مذاکرات سیاسی مجوزهای لازم را اخذ کنند. بعد از تصمیم «دونالد ترامپ» برای خروج از برجام، وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز از لغو مجوز فروش هواپیماهای مسافربری بوئینگ و ایرباس به ایران خبر داد و اعلام کرد ایالات‌متحده، پس از یک دوره ۹۰روزه، دیگر اجازه نخواهد داد هواپیماهای مسافربری و قطعات و خدمات آن به ایران صادر شود. بعد از اعلام این خبر، سخنگوی بوئینگ اعلام کرد که به‌دنبال مسیری خواهد بود که دولت آمریکا آنها را هدایت می‌کند. اما شرکت فرانسوی ایرباس از اظهارنظر صریح در خصوص قطع همکاری با ایران خودداری کرد و تصمیم‌گیری در این زمینه را نیازمند ارزیابی دقیق دانست. پیش از خروج آمریکا از برجام، شرکت ایرباس سه فروند هواپیما و شرکت ایتالیایی-فرانسوی «ای‌تی‌آر» نیز هشت فروند هواپیما را به ایران تحویل دادند.
چرخش ایرباس از هوای آمریکا به فرودگاه ایران
با خروج ترامپ از برجام که در هجدهم اردیبهشت به‌صورت رسمی اعلام شد، وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز از لغو مجوز فروش هواپیماهای مسافربری بوئینگ و ایرباس به ایران خبر داد و بر اساس آن اعلام کرد که ایالات‌متحده، پس از یک دوره ۹۰ روزه (۶ آگوست ۲۰۱۸)، دیگر اجازه نخواهد داد هواپیماهای مسافربری، قطعات و خدمات آن به ایران صادر شود. استیون منوچین گفت: تحت توافق اصلی، مجوزهایی برای صادرات هواپیما، قطعات و خدمات، برای بوئینگ و ایرباس صادر شده بود که لغو خواهند شد. بعد از اعلام این خبر واکنش‌های مختلفی را از سوی سه شرکت هواپیماساز طرف معامله ایران، شاهد بودیم که تا حدی هم قابل‌انتظار بود. هواپیماساز آمریکایی (بوئینگ) که پس از برجام در کورس رقابت با ایرباس قرار گرفته بود و توانست برای فروش ۸۰ فروند هواپیما با ایران‌ایر قرارداد ببندد، پس از آنکه زمزمه‌های خروج آمریکا از برجام شدت گرفت، به‌صورت تلویحی دنباله‌روی از سیاست‌های آمریکا را گوشزد کرده بود. البته تحویل هواپیما نیز از سوی بوئینگ، به تعویق افتاده بود و به‌نظر می‌رسید که این شرکت در انتظار تصمیم نهایی دولت آمریکا درخصوص برجام بود، بنابراین بعد ازخروج آمریکا از برجام به‌صورت رسمی، ایران‌ایر قاعدتا چشم امیدی به این شرکت هواپیماساز نداشت و اظهارنظر گوردون جاندور، سخنگوی بوئینگ، بعد از اعلام موضع وزارت خزانه‌داری آمریکا درخصوص مجوزهای ایرباس و بوئینگ، مهر تاییدی بود بر گمانه‌زنی‌هایی که در این مدت درخصوص بوئینگ صورت گرفته بود. این مقام مسوول بوئینگ گفته بود: «ما به دنبال مسیری خواهیم بود که دولت آمریکا ما را هدایت کند، همان‌طور که در سراسر این پروسه این‌چنین بوده است.»
چرخش‌های سیاسی ایرباس
اما شرکت فرانسوی ایرباس و شرکت ایتالیایی-فرانسوی ATR از اظهارنظر صریح درخصوص قطع همکاری با ایران خودداری کردند. اواخر اردیبهشت بود که راینر الر، مدیر روابط‌عمومی ایرباس، پس از اعلام موضع وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت: «ما به دقت تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا را ارزیابی خواهیم کرد و قدم بعدی ما بر اساس سیاست داخلی و در متابعت کامل از تحریم‌ها و مقررات منع صادرات اتخاذ خواهد شد.»
از سویی اواخر خرداد نیز گوئیلام فائوری، مدیر بخش هواپیماهای غیرنظامی شرکت ایرباس در مصاحبه با روزنامه آلمانی هامبورگر آبندبلات گفت: «هرچند هنوز منتظر جزئیات تحریم‌های جدید آمریکا هستیم، اما بعید است بتوانیم ۹۷ هواپیمای باقیمانده از سفارش (ایران) را تحویل بدهیم.» در مقابل، اخیرا مدیرعامل شرکت هواپیمایی ATR از مذاکره با آمریکا برای تحویل چهار فروند هواپیما به ایران که در خط مونتاژ است، خبر داد. این صحبت او درحالی مطرح شد که پیش از این گفته بود تحویل هواپیماهای این شرکت به ایران، تحت‌تاثیر تحریم‌های آمریکا قرار گرفته و ATR حاضر به ریسک‌کردن در این زمینه نیست. در این میان، اصغر فخریه‌کاشان در گفت‌وگو با خبرگزاری «مهر» درخصوص آخرین وضعیت هواپیمای ATR پس از خروج آمریکا از برجام، اظهار کرده است: «نمایندگان شرکت هواپیماسازی ATR به ما اعلام کرده‌اند که از آمریکا صدور مجوز موردی برای تحویل تعدادی از هواپیماهای باقیمانده از قرارداد فروش هواپیما به ایران را درخواست کرده‌اند.»
پیش از خروج آمریکا از برجام، شرکت هواپیماسازی ایرباس از ۱۰۰ فروند هواپیمای سفارش داده شده ایران در قرارداد رسمی، ۳ فروند هواپیما را به ایران تحویل داد. همچنین ATR نیز از ۲۰ فروند هواپیمای سفارشی ایران در قرارداد رسمی اش، ۸ فروند هواپیما را به ایران ایر تحویل داده است. در مجموع، ایران‌ایر توانست ۱۱ هواپیمای پسابرجامی را وارد کشور کند. حال با خروج آمریکا از برجام، باید در انتظار تصمیم‌گیری‌های جدید این دو شرکت باشیم. حالا که لابی هوایی اروپا قدرت خود را برای ایران و با نادیده گرفتن واشنگتن عملی کرده است، حالا فرصت برای همکاری های بانکی و اقتصادی دیگر نبز بارتر خواهد بود. اولین نشانه گشایش ایرباس برای ادامه مسیر تجاری ایران و برجامی‌ها منهای آمریکا دیشب منتشر شد. پارلمان اروپا مجوز همکاری بانک سرمایه گذاری اروپا -EIB- با ایران را تصویب کرد. بی‌بی‌سی و فرانس 24 نیز این خبر را پوشش داده‌اند.
مهمان پرواز ایرباس به تهران یک بانک تضمین‌دهنده اروپایی بود
نمایندگان پارلمان اروپا چهارشنبه با تصویب طرحی به بانک سرمایه‌گذاری اروپا که یک بانک غیرانتفاعی مستقر در لوکزامبورگ است، اجازه دادند به روابط مالی با ایران ادامه دهد.
کشورهای اروپایی امیدوارند با برقرار نگه داشتن مبادلات مالی با ایران از این طریق، ادامه پایبندی تهران به توافق هسته‌ای را پس از برقراری مجدد تحریم‌های آمریکا تضمین کنند.
هدف از این کار استفاده از این بانک برای حفاظت از شرکت‌های اروپایی عضو در برابر تحریم‌های ثانویه آمریکا است.
کمیسیون اروپایی همچنین در نظر دارد طرحی ارائه دهد که بر اساس آن، دولت‌های اروپایی به طور مستقیم به مبادله مالی با بانک مرکزی ایران بپردازند تا به این وسیله مانع از مجازات شرکت‌ها و موسسه‌های مالی این کشورها به وسیله آمریکا شوند.
به گفته تحلیلگران مجوز پارلمان اروپا به بانک سرمایه‌گذاری اروپا، این بانک را ملزم به همکاری با ایران نمی کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، مدیران بانک سرمایه گذاری اروپا نگران توقف سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در این بانک در صورت همکاری با ایران هستند.
اما تصویب این مجوز که با مخالفت احزاب دست راستی اروپایی همراه بود، با مذاکرات پیش رو میان اتحادیه اروپا و ایران کمک خواهد کرد.
فدریکا موگرینی، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است جمعه در وین به همراه وزیران خارجه چین، فرانسه، آلمان و بریتانیا با جواد ظریف، وزیر خارجه ایران درباره آینده برجام گفت و گو کند.
حسن روحانی، رییس جمهوری ایران که برای دیدار از سویس و اتریش به اروپا سفر کرده، چهارشنبه در وین هشدار داد، تا زمانی که منافع ایران بر اساس برجام تضمین شود، ایران به حضور در این توافق ادامه خواهد داد.
