ظریف: آمریکا ناگزیر است به برجام برگردد/ توپ برجام در زمین ما نیست/ کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند
به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از فارس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امشب (یکشنبه) در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به تشریح آخرین تحولات حوزه سیاست خارجی پرداخت.
رئیس دستگاه دیپلماسی ضمن تبریک دهه فجر و روز نیروی هوایی، ایام ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) را تبریک گفت.
* حتما توپ در زمین ما نیست
وزیر امور خارجه درباره بازگشت آمریکا به برجام و اظهارات آمریکایی‌ها که گفته‌اند توپ در زمین ایران است، گفت: حتما توپ در زمین ما نیست. امروز رهبری کاملا صریح مشخص کردند. ما گفته‌ایم که آمریکا بوده که برجام را نقض کرده و ایران حتی در زمان نقض برجام توسط ترامپ یک سال تعهداتش را انجام داد و بعد از آن هم در چارچوب برجام تعهداتش را کاهش داده است. ما مراحل مختلف را که در ماده ۳۶ برجام پیش بینی شده را طی کردیم.
ظریف خاطرنشان کرد: رژیم ترامپ بدون هیچ دلیلی و بدون طی کردن مراحل از برجام خارج و آن را نقض کرد و نه تنها خودش برجام را نقض کرد بلکه دیگر کشورها از جمله اعضای اتحادیه اروپا را وادار به نقض تعهداتشان کرد. کشورهایی که می‌خواستند براساس قطعنامه شورای امنیت عمل کنند را تنبیه کرد.
* هنوز دولت بایدن نتوانسته است کاملا تصمیم بگیرد چه کار می‌خواهد بکند
وزیر خارجه بیان کرد: بایدن باید تصمیم بگیرد. احساس میکنم، هنوز دولت بایدن نتوانسته است کاملا تصمیم بگیرد چه کار می‌خواهد بکند و از حرف‌های بالا پایینی که می‌زنند مشخص است. آنها باید یک تصمیم را بگیرند و اینکه آیا می‌خواهند سیاست ترامپ را ادامه دهند یا سیاست جدیدی را انتخاب کنند.
وی با بیان اینکه خودشان گفتند سیاست ترامپ شکست خوره بود و قصد نداریم سیاست ترامپ را ادامه دهیم، اظهار داشت: اگر قصد ندارند آن سیاست را ادامه دهند باید از آن سیاست جدا شوند. آن سیاست جواب نداده و شکست خورده است.
ظریف خاطرنشان کرد: تحلیلم این است که هنوز دولت بایدن نتوانسته برای خودش تصمیم بگیرد که چه کار می‌خواهد بکند و حرف‌های کلی و بی مبنا و بی پایه می‌زند. فکر میکنم هنوز فرصت دارند که این تناقض گویی‌هایی که بین حرف‌های خودشان است را اصلاح کنند.
* کل برجام مذاکره شده و اینگونه نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشده باشد
وی درباره اظهارات وزرای خارجه اتحادیه اروپا و مقامات آمریکایی درباره مباحث دفاعی ایران و منطقه گفت: کل برجام مذاکره شده و اینگونه نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشده باشد. راجع به سایر موضوعات صحبت و بحث شده و تصمیم گرفتیم که آن موضوعات در برجام دیده نشود و برای این تصمیم هم هزینه‌هایی پرداخت شده است. بالاخره هر مذاکره‌ای بده بستان است.
ظریف اضافه کرد: آنها یک چیزهایی را باید ارائه می‌کردند و یک خواسته‌هایی داشتند و برخی از خواسته‌های آنها را ما نمی‌پذیرفتیم و حتی برخی از خواسته‌های خود را توانسته بودند در قطعنامه ۱۹۲۹ بیاورند مثل محدودیت‌های موشکی و تحریم تسلیحاتی. ما مثلا پذیرفتیم که وارد این بحث‌ها نشویم و آنها هم به خاطر اینکه ما وارد این بحث‌ها نشده بودیم، مثلا تحریم را به محدودیت‌های تسلیحاتی تبدیل کردند و پنج سال این محدودیت‌ها را ادامه دادند. البته ما در بیانیه‌ای که همزمان با تصمیم ۲۲۳۱ صادر کردیم هیچ کدام را نپذیرفتیم، ولی واقعیت این است که محدودیت تسلیحاتی ما تا مهر ماه امسال ادامه داشت، چون ما حاضر نشدیم راجع به برخی موضوعات صحبت کنیم.
* آن کسی که می‌تواند شرط بگذارد ما هستیم و آنکه بدهکار است آنها هستند
وزیر خارجه بیان کرد: در همه این موضوعات مثل خود برجام که امروز رهبری فرمودند آنکه طلبکار است ما هستیم و آن کسی که می‌تواند شرط بگذارد ما هستیم و آنکه بدهکار است آنها هستند. در موضوع منطقه و تسلیحات ما مدعی هستیم، متهم نیستیم. این آمریکاست که صدها میلیارد دلار سلاح وارد منطقه ما می‌کند.
ظریف افزود: ۲۵ درصد کل تسلیحات دنیا به منطقه ما ریخته می‌شود. این از کجا می‌آید. ۷۰ میلیارد دلار سعودی چگونه هزینه تسلیحات می‌کند؟ ۲۲ میلیارد دلار امارات عربی متحده که کل جمعیت بومی‌اش یک و نیم میلیون نفر است، هزینه تسلیحات می‌کند. اینکه امروز بایدن تصمیم می‌گیرد از یمن کنار بکشد و دخالت نکند، مشخص است شش سال است کدام کشور باعث این همه جرم و جنایت در یمن شده است.
وی گفت: اگر قرار بود یک روزی در این زمینه‌ها صحبت می‌شدکه نشد و اگر قرار بود صحبت می‌شد کسی که باید پاسخگو بود غربی‌ها بودند، ما نبودیم. میزان هزینه‌های تسلیحاتی ما بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی کشورهای همسایه است. اگر قرار باشد عربستان روزی با ایران این بحث‌ها را بکند باید هزینه‌های تسلیحاتی خود را به کسری از این هزینه‌ها کاهش دهد تا بتواند با ایران سر میز بنشیند.
* اروپایی‌ها بدهکار مردم ما هستند
ظریف تصریح کرد: برجام با توجه به عدم موافقت راجع به سایر موضوعات نهایی شد و توافقی که یک بار به نتیجه رساندیم دوباره بحث نمی‌کنیم. اینکه برخی‌ها به خاطر اینکه بدهکاری خود را بپوشانند، ادعای طلبکاری می‌کنند.
وی با بیان اینکه اروپایی‌ها بدهکار مردم ما هستند، اظهار داشت: اروپایی‌ها نشان دادند که نه تنها قدرتی در برابر شرکت‌های خود ندارند و شرکت‌های آنها به جای اینکه به پایتخت‌های خودشان گوش کنند به واشنگتن گوش می‌کنند. این را اروپایی‌ها باید درمان کنند. برای اینکه دست پیش را بگیرند که پس ندهند، حرف‌های دیگری را می‌زنند.
وزیر خارجه خطاب به اروپایی‌ها خاطرنشان کرد: شما بروید مشکل خودتان را حل کنید. این مشکل را حل کنید که الان ماکرون گفته ما در مورد چین نباید دنباله رو آمریکا باشیم. اروپایی‌ها باید این مشکلات استراتژیک راهبردی را حل کنند که دنباله رو نباشند.
* ایران در برجام هست و از برجام خارج نشده، آن کسی که خارج شده آمریکاست
وزیر خارجه افزود: دوست داریم با اروپا رابطه خوب داشته باشیم. دوست داریم آمریکا به برجام بازگردد و برجام که این میزان درباره آن مذاکره شد مجددا به صورت کامل اجرا شود. ایران در برجام هست. ایران از برجام خارج نشده، آن کسی که خارج شده آمریکاست و آنکه برجام را نقض کرده اروپاست. آنها باید کارشان را اصلاح کنند و مقام معظم رهبری هم امروز صریح اعلام کردند که آنها برگردند و تعهداتشان را اجرا کنند ما هم برمی‌گردیم.
* هیچ دستپاچگی نداریم/ آمریکایی‌ها باید عجله داشته باشند
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که آیا ما برای این کار عجله داریم؟ اظهار داشت: هیچ دستپاچگی نداریم. آمریکایی‌ها باید عجله داشته باشند. الان دولت بایدن وارث یک بدنامی است. این بدنامی امروز داخل آمریکا هست. قرار است روز سه‌شنبه ترامپ به خاطر فضاحتی که راه انداخت در سنا محاکمه شود ولی به خاطر دعواهای داخلی حزبی احتمال دارد در این دعواها به جایی نرسند و این ننگ برایشان باقی بماند که رئیس جمهوری که آمده علیه کنگره شورش راه انداخته است.
وی گفت: در داخل آمریکا اختلاف بین ایالت‌های قرمز و آبی اساسی است. بایدن با فاجعه در داخل آمریکا و در خارج آمریکا مواجه است. بایدن می‌خواهد میراث را حفظ کند نتیجه‌اش همان خواهد بود.
ظریف گفت: ما عجله‌ای نداریم. مردم ما چهار سال سختی تحمل کردند و وظیفه ماست که این سختی‌ها را پایان دهیم. آمریکایی‌ها دیرتر یا زودتر ناگزیر هستند به برجام برگردند.
وزیر خارجه درباره سوم اسفند و اجرای قانون مجلس درباره توقف اجرای پروتکل الحاقی خاطرنشان کرد: تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش می‌یابد و ما ضرر نمی‌کنیم. امکان بازگشت و معکوس کردن روند است. آنها می‌توانند این معکوس کردن را به تعویق بیندازند یا نیندازند. هنوز نتوانستند تصمیم بگیرند و ما صبر می‌کنیم تصمیم‌شان را بگیرند.
وی تصریح کرد: ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهداتش برگردد، به تعهداتش برنمی‌گردد. آمریکا باید تعهداتش را اجرا کند. اینکه بخواهند اقدامات مثبت کنند ما به اقدامات آنها دقت می‌کنیم. بازگشت ایران به تعهداتش زمانی خواهد بود که مشکل برطرف شود. برجام را با چشم باز و بدون اعتماد به طرف مقابل مذاکره کردیم و مشخص کردیم اگر طرف مقابل تعهداتش را انجام نداد ما می‌توانیم این اقدامات را انجام دهیم.
به گزارش فارس، ظریف همچنین تصریح کرد: آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که چقدر نفت بفروشیم. برجام واضح است ما هیچ محدودیتی در فروش نفت و بازگرداندن پول نفت نداریم. آمریکا یکسری تعهداتی دارد که دیوان بین‌المللی دادگستری اگر برجامی نبود آمریکا را متعهد کرده است انجام دهد. تایید صلاحیت دیوان دادگستری در موضوع عهدنامه مودت ثابت کرده ایران کشوری قانونمدار است.
وی گفت: ما مذاکره‌ای نداریم که سعودی در آن باشد یا نباشد. ما برجامی داریم که ۱۵۰ صفحه سند است و همه مذاکره و توافق کردیم. برخی را آنها دوست نداشتند برخی را ما دوست نداشتیم. ممکن است آقای ماکرون یک چیزهایی را دوست نداشته باشد ولی کسی شما را ناگزیر نکرده بود به توافق بپیوندید. شما خودتان قطعنامه در شورای امنیت آوردید و رای دادید. ما راجع به چیزی نمی‌خواهیم مذاکره کنیم که عربستان باشد. در بحث منطقه کشورهای منطقه باید صحبت کنند. قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت برای سال ۱۳۶۶ است. بند هشت براساس پیشنهاد ایران وارد این قطعنامه شده است. دبیرکل سازمان ملل با هشت کشور منطقه خلیج فارس (ایران، عراق، امارات، عربستان، بحرین، کویت و قطر) بنشیند درباره امنیت صحبت کند هیچ جا نگفته با آقای فرانسه یا آقای آمریکا بنشیند صحبت کند. آن کسی که قرار است صحبت کند هشت کشور منطقه است نه حتی شورای همکاری خلیج فارس و دو کشور دیگر. هشت کشور منطقه. آقایان نروند برای خودشان چیزی ابداع کنند. چرخ را از نو نمی‌توانند. برجام مذاکره شده و نیاز به مذاکره مجدد ندارد.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: سعودی‌ها همیشه امید داشتند جنگ های خود را از طریق دیگران انجام دهند. پول‌ها را در جیب صدام ریختند بعد این پول‌ها را در جیب ترامپ ریختند. وقتی امیر سابق کویت پیشنهادی را ارائه داد سران کنونی شورای همکاری گفتند صبر کنید ترامپ ایران را سر عقل بیاورد ولی ترامپ رفت و ایران قدرتمند از گذشته است. بدانید نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است. نتانیاهو به ترامپ وفا نکرد و وقتی بایدن برد نتانیاهو عکس ترامپ را از توئیتر خود برداشت.
وی افزود: سیاست کشورهای منطقه که باعث شده ماکرون خود را متولی اینها بداند و اینها به ماکرون یا بدتر از آن نتانیاهو متوسل شوند که برای آنها امنیت بخرد. آقای ماکرون شما هیچ حقی ندارید پشت این میز باشید اگر برجام است برجام مذاکره ندارد اگر منطقه است منطقه مربوط به منطقه است.
ظریف درباره میانجیگری بین ایران و عربستان خاطرنشان کرد: ما اگر دوستان قطری و کویتی بخواهند مساعی جمیله را به کار ببرند ما مانع نمی‌شویم. آمادگی داریم با کشورهای همسایه رابطه همسایگی داشته باشیم. به دولت سعودی، امارات و بحرین و سایر دولت‌های منطقه پیشنهاد میکنم آمادگی داریم پشت یک میز بنشینیم و گفت‌وگو کنیم. اگر دبیرکل بخواهد می‌تواند شروع کند. هشت کشور منطقه نیاز به قیم ندارند.
وزیر خارجه گفت: اگر جای کشورهای منطقه بودم اجازه نمی‌دادم این همه منابع برای جهان اسلام به جیب کسانی دیگر برود.
وی افزود: آمریکا باید تعهداتش را انجام دهد و ما این تعهدات را راستی آزمایی می‌کنیم. آمریکا اگر تعهداتش را اجرا کند ۱+۴ و ایران مخالفتی ندارند. ما چطور می‌توانیم اطمینان داشته باشیم رئیس جمهور دیگری مثل ترامپ نیاید و آمریکایی‌ها باید نشان دهند این تجربه دوباره تکرار نشود. پیش شرط بازگشت آمریکا به تعهداتش یکی از موضوعاتی است که باید درباره آن گفت‌وگو کنیم. ما باید مطمئن شویم دفعه بعد تعهدات اجرا می‌شود. باید خسارات مردم ایران معلوم شود و یکی از این راه‌ها این است که تضمین شود. اینها بحث‌هایی است که در آینده خواهیم داشت.
ظریف خاطرنشان کرد: گام اول اجرای تعهدات است.
وزیر خارجه درباره سفر «مارتین گریفیتس» نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به تهران گفت: آمدن گریفیتس ربطی به موضع گیری اخیر بایدن ندارد و قرار است فردا با آن دیدار کنم. در فروردین ۹۴ که جنگ یمن شروع شد ایران پیشنهاد چهار مرحله‌ای برای یمن ارائه کرد و همین امروز هم اگر قرار باشد راه حلی برای یمن باشد همان است. چرا راه‌حل ما اجرا نشد؟ محمد بن سلمان بعد از اینکه عادل الجبیر سفیر آمریکا در عربستان بود توافق کرد بحران تمام شود گفت ما ظرف سه هفته یمن را شکست می‌دهیم. یک ماه دیگر شش سال می‌شود شش سال است یمن را به خاک و خون کشیدند.
وی افزود: صرفا به خاطر خیال بافی محمد بن سلمان و خام شدن مقامات آمریکایی و ترامپ همدست آنها شد باعث شش سال فاجعه در یمن شد که امروز همه دنیا قبول دارد بزرگ‌ترین فاجعه انسانی است. خوشحالیم بعد از شش سال دولت بایدن فهمیده راه غلطی است و اگر راه غلطی بوده متوقف کنید چک سفید امضا که در اختیار سعودی قرار داده‌اید و اجازه دهید این جنگ خانمانسوز که هیچ پایانی ندارد و هیچ وقت سعودی نمی‌تواند ببرد. شش سال مردم را به خاک و خون کشیدند و شش سال در سوریه شکست خوردند چون این سیاست‌ها و تفکر محکوم به شکست است. همسایگان ما باید این تفکر را کنار بگذارند. آمریکا ان‌شاءالله یک مقدار عقلانیت را حاکم کرده است. یمنی‌ها از روز اول آماده پایان دادن به خشونت بودند ولی یمنی‌ها حق دارند از خودشان دفاع کنند.
ظریف اضافه کرد: این سیاست شکست خورده‌ای است. وقتی صدام رفت برای ۱۳ سال حاضر نشدند سفیر بفرستند ولی بعدا مجبور شدند سفیر بفرستند. همین اتفاق در مورد یمن رخ خواهد داد.
وی خاطرنشان کرد: فکر می‌کنند با کشتن مردم می‌توانند خواست مردم را متوقف کنند.
وزیر امور خارجه بیان کرد: چه کسی از داعش حمایت کرد و به آنها سلاح داد. داعش از عراق شروع شد. ابومصعب الزرقاوی کارش را از عراق شروع کرد. شما خواستید منطقه را به آتش بکشید ولی نتوانستید. منطقه نابود شد ولی شما موفقیتی به دست نیاوردید.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: همسایگان خواهند دید مردم ایران و جمهوری اسلامی و رهبری خواهان روابط همسایگی هستند. آغوش ایران برای همسایگان همواره باز بوده و می توانند به این آغوش بازگردند.
* کم کم داشتند، ما را دور می‌زدند
به گزارش فارس، ظریف درباره حضور ایران در منطقه قفقاز اظهار داشت: فشارهایی که آمریکایی‌ها وارد کردند یک واقعیت است. برخی سیاست‌های سخت گیرانه‌ای که در گذشته درباره ترانزیت و دیگر موضوعات داشتیم نیز یک واقعیت است. شاید درست باشد که کم کم داشتند، ما را دور می‌زدند یعنی خطوط دیگری درست کرده بودند که طرح کمربند راه چین تقریبا ایران را دور می‌زد و ما خیلی از اینها را معالجه کردیم.
وزیر خارجه بیان کرد: ان‌شاءالله در توافق ۲۵ ساله که با چین به زودی نهایی خواهد شد فعلا در پیشنهاد هر دو طرف که ایران باید یک بخشی از کمربند راه باشد و این خطوط مواصلاتی باید از ایران عبور کند اینها دارد برمی‌گردد. در مورد ارتباطات اعم از خطوط لوله انرژی ایران در منطقه نقش پیدا می‌کند. در قفقاز الان طرحی است که این خطوط مواصلاتی بعد از پایان بحران قره باغ ما این خطوط مواصلاتی که در منطقه داشتیم و متوقف شده بود یکی از این خطوط راه آهن جلفا - نخجوان است و دیگری راه آهنی است که ایران را به روسیه وصل می‌کند.
وزیر امور خارجه بیان کرد: اینها الان فراهم شده است. در سفرم به منطقه قفقاز ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد. به لطف خدا رابطه ما با پنج کشوری که در خطوط ارتباطی نقش دارند خوب است و در این سفر توانستیم کار را پیش ببریم.
* کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: باید به دنبال بازی برد - برد باشیم و بازی‌هایی را دنبال کنیم که منافع همه در آن باشد. همسایگان ما نیز باید همین طور فکر کنند. بازی‌های برد - باخت مربوط به دوران گذشته است. در دوران امروز هر کس به دنبال بازی برد - باخت برود احتمال اینکه بازنده شود زیاد است. الان این امکان را داریم با یک کنسرسیوم در منطقه قفقاز بتوانیم مسیری را ایجاد کنیم که باعث آرامش جمهوری آذربایجان و ارمنستان شود و باعث آرامش بیشتر بین گرجستان و روسیه و همچنین آرامش بیشتر ارمنستان و ترکیه شود و همه کشورهای منطقه از آن بهره‌مند شوند.
وی گفت: نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه نگاه حذفی. سایرین هم باید نگاه فراگیر داشته باشند. ایران از این منطقه قابل حذف نیست. ایران کشور مهمی است و کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین درباره آخرین وضعیت قرارداد با چین اظهار داشت: در سفر اخیرم به چین وزیر خارجه این کشور از پیشنهاد متقابلی که ایران داد گفت ما در حال نهایی کردن پیشنهاد ایران هستیم و احساس میکنم فاصله زیادی با تمام شدن توافق و طی مراحل نداریم.
به گزارش فارس، ظریف درباره ساختار وزارت خارجه نیز خاطرنشان کرد: رایزن بازرگانی را باید وزارت صمت بفرستد. معاون اقتصادی یکی از تجربیات موفق ما بود که تجدید ساختار را انجام دادیم.
وزیر خارجه درباره آخرین خبرها از قره باغ گفت: برداشتم این است که نگاه همه رو به جلوست و همه راهی را پیدا کنند که گذشته تکرار نشود. با مشارکت پنج یا شش کشور و تلاش داریم هر شش کشور مشارکت کنند و زمینه‌هایی ایجاد کنیم که بازگشت به گذشته ممکن نباشد و به نفع همه است.
ظریف اظهار داشت: مذاکرات قانون اساسی در ژنو جریان داشت و متاسفانه توفیق زیادی حاصل نشد و به دنبال جلسه آستانه هستیم که احتمالا به دلیل مشکلات کرونا در سوچی در سطح نمایندگان ویژه سه کشور برگزار خواهد شد.
