رونمایی از ابر بدهکاران به ایران +فیلم

چند روز پیش بانک مرکزی روند اقدامات حقوقی انجام شده برای رفع‌توقیف دارایی‌های ایران در کشورهای مختلف را توضیح داد. اگرچه در این توضیحات نشانه ای از پیشرفت قابل توجه در نقد کردن این بدهی ها دیده نمیشد اما به نظر می رسد که این حرف ها بهانه خوبی برای مرور میزان بدهی کشورهای مختلف به ایران است.

انگلستان یکی از قدیمی ترین بدهکاران به ایران است. ماجرای بزرگ ترین بدهی این کشور به ایران به سال ۱۳۵۰ و قرارداد خرید تانک های چیفتن بر می گردد.  انگلستان قرار بود که در قالب این قرارداد، ۱۵۰۰دستگاه تانک و خودروهای زرهی به ایران تحویل بدهد اما انقلاب که به پیروزی رسید بسیاری از قراردادهای نظامی و تجاری با کشورهای غربی لغو شد. حالا نیم قرن از آن قرارداد گذشته و ایران و بریتانیا در تمام این ۵۰ سال در دادگاه های مختلف گلاویز شده اند.  در آخرین مرحله از دادگاه ها انگلستان پذیرفت که بدهی ایران را که بالغ بر ۴۰۰ میلیون پوند است، پرداخت کند اما هنوز ساز و کار پرداخت آن مشخص نشده است.

ژاپن دیگر بدهگار ایران، از خریداران نفتی ایران بود اما بعد از اعمال تحریم های قبل از برجام، از پرداخت بدهی خود خودداری می کرد. مبلغ این بدهی ها به چهارمیلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار می رسید. با به ثمر رسیدن برجام روند انتقال این پول ها به ایران شروع شد اما خروج آمریکا از برجام دوباره همه چیز را بهم ریخت و دو نیم میلیارد دلار از این پول کماکان در تعلیق باقی مانده است.

چین هم از جمله شریک های تجاری ایران است و با وجود تحریم ها سعی کرده روابطش با ایران را حفظ کند اما این کشور هم بدهی هایی به ایران دارد. در حال حاضر میزان بدهی چین به ایران بیش از ۲۰ میلیارد دلار برآورد می شود که این کشور وعده داده آن را به مرور و از کانال های مختلف به دست ایران برساند.

کره جنوبی به عنوان یکی از مشتریان ثابت نفت ایران در فهرست بدهکاران به ایران قرار دارد. این کشور بعد از اعمال تحریم های یکجانبه آمریکا علیه صادرات نفت، همراه هفت کشور دیگر از معافیت ۱۸۰روزه برخوردار بود. در این بازه زمانی کره جنوبی روزانه ۳۵۰هزار بشکه نفت و میعانات گازی از ایران می خرید اما درست همزمان با این موضوع مشغول چانه زدن با فروشندگان جدید برای جایگزین کردن آنها با ایران بود. بعد از این که از آبان۹۷ تحریم های آمریکا علیه نظام بانکی و صادرات نفت ایران برقرار شد کره ای ها هم بهانه کردند و از پرداخت پول نفتی که از ایران خریدند سر باز زدند. وزارت خارجه کشورمان میزان بدهی کره جنوبی به ایران را حدود ۵/۷میلیارد دلار عنوان کرده است.

آمریکا از شرکای تجاری پرنفوذ ایران در قبل از انقلاب بود حالا در فهرست بزرگ ترین بدهکار ایران شناخته می شود.  اموال بلوکه شده ایران در آمریکا نزدیک به دو میلیارد دلار برآورد می شود. ارزش تخمینی املاک و مستغلات ایران در ایالات متحده و اجاره انباشته آنها هم حدود ۵۰میلیون دلار است از جمله غیر از همه اینها آمریکا یک آسمان خراش متعلق به دولت ایران را در محله گران قیمت منهتن توقیف کرده که ارزش آن یک میلیارد دلار تخمن زده می شود.

عراق هم حضور پررنگی در فهرست بدهکاران به ایران دارد. عمده بدهی عراق به ایران بابت صادرات برق و گاز ایران است. بدهی عراق به ایران در حوزه گاز و برق چندان مشخص نیست اما به گفته رئیس اتاق مشترک ایران و عراق بدهی پنج ماه گذشته عراق به ایران در حوزه برق و گاز بین پنج تا شش میلیارد دلار است که بخش اندکی از آن وصول شده است.

اسم لوکزامبورگ هم در لیست بدهکاران به ایران دیده می شود و به نظر می رسد اگر دعوای حقوقی بین ایران و این کشور وجود نداشت اصلا اسم آن به گوش ما نمی خورد. این دعوا بر سر توقیف اموال ایران در بانک های این کشور بعد از حوادث یازده سپتامبر شروع شد و هنوز هم ادامه دارد، مبلغ این دارایی ها به حدود دو میلیارد دلار می رسد.

کانادا هم در مهر۹۸ کانادا در اقدامی غیرمعمول، بخشی از اموال متعلق به ایران را پس از مصادره به فروش گذاشت و پول حاصل از این اقدام را به افرادی تحت عنوان «قربانیان تروریسم» پرداخت کرد. میزان اموال فروخته شده دولت ایران در کانادا، بیش از ۲۸میلیون دلار عنوان شده است. از جمله اموال متعلق به ایران که به بهانه واهی از سوی دولت کانادا فروخته شده است، ساختمان مرکز فرهنگی ایران در نزدیکی دانشگاه اتاوا به ارزش بیشتر از ۵ میلیون دلار بود. ایران هنوز برای بازپسگیری این اموال در جنگ حقوقی با کانادا است اما بازگشت این پول ها تقریبا غیر ممکن به نظر می رسد.