سناریوهای پیش روی بازار نفت در پی تحولات منطقه

او با خنده جواب داد: بشکه‌ای 99.99 دلار، و نه یک سنت بالاتر. حتی بعد از حمله تلافی جویانه ایران به اسرائیل، این شانس وجود دارد که این کارتل نفتی بتواند قیمت نفت خام را زیر سد سه رقمی نگه دارد.

حرف‌های او با شوخی همراه بود ولی ارزیابی‌اش در واقع درست بنظر می‌رسد. بااینحال، در هر روز دستیابی به قیمت نفتی که نه خیلی بالا باشد و نه خیلی پایین بسیار دشوار شده است. شرایط ژئوپلتیکی در خاورمیانه محاسبات را پیچیده می‌کند و رسیدن به سطح گلدیلاکس افسانه‌ای که در آن قیمت نه خیلی بالا و نه خیلی پایین است را تقریبا غیرممکن کرده است

شرایط بی‌ثبات است، و برای بازار نفت همه چیز بستگی به چگونگی عکس العمل اسرائیل و احتمال چرخه‌ای از تشدید تنش‌ها دارد. بااینحال، ما می‌توانیم چند نتیجه گیری احتمالی داشته باشیم:

1. از یک منظر کاملا عینی، چیزی در دنیای نفت تغییری نکرده است. نفت خام خاورمیانه بلامانع در بازار جهانی عرضه می‌شود و تنگه هرمز، که مهم‌ترین گلوگاه انرژی جهان است به روی کشتیرانی باز است. به زبان ساده: کمبود نفت وجود ندارد.

2. ریسک اختلال‌های آتی افزایش یافته است. اگر بگویم خاورمیانه امروز دقیقا مانند روز مشابه در هفته گذشته است ساده انگارانه است؛ چیزهای زیادی تغییر کرده است. ایران 170 پهپاد، 30 موشک کروز و 120 موشک بالستیک به سمت اسرائیل پرتاب کرد و بازارهای اختیار معامله باید این افزایش ریسک را منعکس کنند.

3. به‌نظر می‌رسد باوجودی که ایران سطح تنش را افزایش داده است اما درواقع قصد تنش زدایی داشته است. حتی پیش از اینکه پهپادها و موشک‌ها به اسرائیل برسد، تهران این حمله را "یک دفاع مشروع" توصیف کرده که در واکنش به حمله اسرائیل به کنسولگری‌اش انجام شده است. اگر اسرائیل هم خنثی کردن بمب‌های وارده را شبیه به یک پیروزی استراتژیک درنظر بگیرد، منطقه به وضعیت ناپایدار خود باز می‌گردد. در این صورت، قیمت نفت نیازی به افزایش ندارد. در عوض، این ریسک از طریق بازار اختیار معامله بهتر نشان داده می‌شود.

4. اگر شرایط ژئوپلتیک را کنار بگذاریم، اصول عرضه و تقاضای نفت سالم بنظر می‌رسد. حتی بدبین ترین پیش بینی برای تقاضای نفت نشان می‌دهد که رشد مصرف در 2024 با میانگین سالانه 1.2 میلیون بشکه در روز مطابقت دارد. پیش بینی‌های خوش بینانه نیز مبنی بر رشد 1.5 تا 1.9 میلیون بشکه‌ای تقاضا در روز هستند. در سمت عرضه، یکسری مشکلات سبب کاهش تولید نفت، به خصوص شیل آمریکا شده است. در نتیجه، ذخایر نفتی جهان که معمولا در نیمه اول سال افزایش می‌یابد، بدون تغییر مانده است. اگر اوپک پلاس به زودی تولید را افزایش ندهد، ذخایر در نیمه دوم سال کاهش خواهد یافت. 

5. اوپک پلاس بازار را پررونق نگه داشته است. باوجود قیمت‌های بالاتر از 80 دلار، اوپک پلاس اواخر مارس تصمیم گرفت کاهش تولید خود را در سه ماهه دوم سال نیز ادامه دهد. انتظار من این است که این کارتل در جلسه بعدی خود شیرهای نفت را بازکند. در آخرین گزارش ماهانه نفت، اوپک پلاس به این موضوع اشاره کرد که چشم انداز تقاضای قوی برای تابستان مستلزم نظارت دقیق بر بازار است.

6. چگونگی افزایش تولید اوپک پلاس نیز به اندازه افزایش مهم است. انتظار من این است که این گروه تولید را به آرامی افزایش دهد و گزینه‌هایش را باز بگذارد. و به جای اینکه یک سری افزایش تولید را از قبل اعلام کند جلسات ماهانه برگزار کند.

7. اگر ایران و اسرائیل درگیر حملات تلافی جویانه نشوند، اوپک پلاس ظرفیت مازاد کافی برای کنترل افزایش قیمت را دارد. عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عراق در روز حدود 5 میلیون بشکه را از بازار دور نگه می‌دارند که معادل 5 درصد از تقاضای جهان و بیش از کل تولید ایران است.

8. بدون جنگ منطقه‌ای، بزرگ‌ترین ریسک عرضه نفت، سیاسی است. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا گفته است به ایران پاسخ دیپلماتیک خواهد داد. از زمان تحلیف در سال 2021، او اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران را کاهش داده و تولید نفت ایران افزایش یافته است. در ماه مارس، تولید نفت ایران به 3.25 بشکه در روز رسید درحالی که در ژانویه 2021 حدود 2.1 میلیون بشکه بوده است. اگر بایدن اجرای تحریم‌ها را ازسر بگیرد، می‌تواند عرضه بازار را کاهش دهد، مگر اینکه اوپک پلاس کمبود آن را جبران کند. ولی من مشکوک هستم که بایدن در سال انتخابات چنین کاری را انجام دهد.

9. روسیه قصد پیروزی در جنگ را دارد. به لطف بازار پررونق نفت، مسکو نفت خام خود را بشکه‌ای 75 دلار می فروشد، که بسیار بالاتر از سقف 60 دلاری است که گروه هفت تعیین کرده است. اگر واشنگتن تحریم‌های ایران را اجرا کند، می‌تواند فضا را برای نفت روسیه ایجاد کند که هم سهم بازار را ببرد و هم به قیمت‌های بالاتر برسد. یکی از دلایلی که آمریکا چشم خود را به روی صادرات ایران بسته است این است که اولویت آن ضربه زدن به روسیه بوده است. حالا احتمال دارد آمریکا درباره بزرگ‌ترین نگرانی خود تجدیدنظر کند.

10. ریسک اینکه کاخ سفید اواخر امسال از ذخایر استراتژیک کشور استفاده کند افزایش یافته است. ذخایر حدود 365 میلیون بشکه‌ای آمریکا همچنان یک نیروی بزرگ است. بایدن می‌تواند از پوشش افزایش تنش‌ها در خاورمیانه برای توجیه آن استفاده کرده و در صورتی که اوپک پلاس بخواهد قیمت نفت را به 99.99 دلار افزایش دهد، آن را به سمت 80 دلار در هر بشکه کاهش دهد.