اتفاقات بی‌سابقه در نرخ سود بازارهای مالی

به گزارش اقتصادنیوز، در هفته نخست مرداد ماه نرخ سود بازارهای مالی در ایران تغییرات قابل توجهی را به ثبت رساند. در همین راستا تنها متغیری که تغییری را ثبت نکرده نرخ سود هزینه وام مسکن بوده است.

استمرار جذب نقدینگی در بازار باز

بانک مرکزی در هر هفته به منظور کنترل نقدینگی در بانک‌ها و کنترل نرخ سود به بسط و قبض پول در بازار باز می‌پردازد. 

تزریق نقدینگی در این بازار و همچنین نرخ سود باز پرداخت وام به بانک‌ها همگی در اختیار بانک مرکزی بوده و این نهاد است که مبتنی بر تحلیل‌های خود از وضعیت بازار اقدام به تزریق نقدینگی می‌کند. نکته مهم در این بازار آن است که تاریخ سررسید وام‌ها میان مدت بوده و تنظیم نرخ سود در این بازار نرخ سود بازار بین بانکی را نیز مدیریت می‌کند. 

نگه داشتن نرخ سود در موقعیت هدف می‌تواند از تورم کاسته و اثر مستقیم بر وضعیت معیشت جامعه بگذارد. در این بازار به علت وضعیت خوب نقدینگی بانک‌ها در هفته‌های اخیر سیاست بانک مرکزی جذب نقدینگی بوده است. استمرار جذب نقدینگی موجب شده تا میزانی از پول در گردش بانک‌ها در هفته‌های اخیر از معاملات بین بانکی خارج شود.

نرخ سود جذب پول در این بازار در هفته‌های اخیر که سیاست بانک مرکزی جذب پول بوده است در ریپوی معکوس معادل با حداکثر 18 درصد به ثبت رسیده است.

کاهش نرخ سود بین بانکی

در صورت برخورد جدی بانک‌ها به کسری نقدینگی، این نهادهای مالی مجبور به استقراض از یکدیگر هستند. این بازار را بازار شبانه می‌گویند. در این بازار بانک‌هایی که دارای مازاد منابع هستند به بانک‌های دچار کسری قرض می‌دهند تا نرخ سود را در بازار مدیریت کنند. 

درصورتی که بانکی نتواند از بانک‌های موجود در بازار قرض بگیرد سراغ بانک مرکزی رفته که نرخ سود آن 22 درصد است. این وام دهی بانک مرکزی به بانکها را اعتبارات قاعده مند می‌گویند. در همین راستا پایین تر آمدن نرخ سود در بازار بین بانکی نشان می‌دهد بانک‌ها توانسته‌اند نیاز خود را از یکدیگر در این هفته مرتفع ساخته و برای جبران کسری خود به بانک مرکزی و اعتبارات قاعده مند در این هفته پناه نیاورند.

نرخ سود بین بانکی در این مدت در سطح 18.17 درصد قرار گرفته و نسبت به هفته قبل خود 0.44 واحد درصد کاهش پیدا کرده است. کاهش نرخ سود در این بازار نشان دهنده نقدینگی بالا در حساب بانک‌ها و رشد انتظارات تورمی خواهد بود.

رکورد نرخ سود حراج اوراق

دولت برای تامین کسری بودجه خود بازاری را راه اندازی می‌کند تا از این طریق بتواند بخشی از کسری خود را تا پایان سال جبران کند. بانک‌ها و نهادهای سرمایه‌ای به عنوان بازیگران در این بازار اوراق پیشنهادی دولت را خریداری کرده و در نهایت درآمد حاصل از فروش در این بازار را در راستای تامین کسری بودجه خود صرف می‌کند.

خصیصه‌های اوراقی که برای خریداران جذاب‌تر است نرخ سود و تاریخ سررسید آن‌هاست. به این صورت که هر چه نرخ سود بالاتر باشد خریداران اوراق بیشتر به خرید اوراق و در نهایت تامین کسری بودجه دولت تمایل خواهند داشت.

این مسیر از تامین کسری بودجه اثر افزایشی به مراتب کمتری بر نرخ تورم داشته و تا حد قابل توجهی از افزایش نرخ تورم جلوگیری می‌کند.

در همین خصوص نرخ سود موزون در فروش هفتگی اوراق بدهی دولتی در نخستین هفته مرداد 1400 به 21.7 درصد رسیده که رکورد نرخ سود در 9 مرحله سال جاری بوده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد خرید اوراق در هفته اول مرداد بالاترین رکورد در تقویم حراج 1400 بوده که بخشی از آن ناشی از رشد نرخ سود در این بازار است.

اما در نهایت حجم کل اوراق خریداری شده از سوی بانک‌ها و بورس برابر با 6 هزار و 337 میلیارد تومان بوده که تنها 14.33 درصد از این مقدار در سال گذشته بوده است.

روند نزولی نرخ سود اوراق ثانویه

روند نرخ سود در بازار ثانویه اوراق دولتی نشان می‌دهد نرخ بازدهی نقدی اوراق برای سررسید یک تا سه ساله در آخرین روز هفته اول مرداد ماه به 21.2 درصد رسید.

بازار ثانویه اوراق دولتی مختص خرید و فروش اوراق دولتی است که با هدف نقد شوندگی اوراق مالی ایجاد شده است.

روند هفته گذشته نشان می‌دهد نرخ بازدهی اوراق در هفته اخیر روندی نزولی داشته و به صورت مداوم کاهش پیدا کرده است. این روند از هفته پایانی تیرماه آغاز شده و همچنان ادامه داشته است.

ثبات نرخ سود وام مسکن در یک ماه

نرخ سود وام مسکن یک ماه است که در حد 20.8 درصد ثابت مانده و تغییری را ثبت نکرده است. این بی تحرکی نرخ علامتی از عدم تغییر هزینه وام مسکن برای متقاضیان بوده است.

اوراق حق تقدم تسهیلات بانک مسکن (به‌صورت خلاصه تسه) اوراقی هستند که مالکان آن‌ها می‌توانند بدون ایستادن در صف از بانک مسکن وام استقراض نمایند. هر کدام از این اوراق هزینه‌ای دارد که در بازار خرید و فروش آن مشخص می‌شود. اعتبار این اوراق 500 هزار تومان بوده که با این اعتبار مجردها می‌توانند با سقف خرید 280 ورق نهایتا 140 میلیون تومان وام برای خرید مسکن اخذ کنند. در صورتی که این سقف برای متاهلین 480 ورق و 240 میلیون تومان تعیین شده است.

ازآنجا که نرخ سود این وام براساس پرداختی‌های متقاضیان در روز نخست دریافت وام مشخص می‌شود، رفتار نرخ سود در بازار مسکن نمایان کننده هزینه این وام برای متقاضیان است. این نرخ در محدوده 20.8 درصد ثابت بوده که نشان می‌دهد هزینه وام برای مجردین در سطح 17 میلیون تومان و متاهلین در محدوده 28 میلیون تومان باقی مانده است.