سر انجام خودروهای هیبریدی در ایران به کجا رسید؟ / چرا خودروهای هیبریدی ایران تجاری نمی‌شوند؟

 نحوه کارکرد خودروهای هیبریدی
در خودروهای معمولی با موتور درون‌سوز بنزینی انرژی لازم برای حرکت از طریق سوختن بنزین تامین می‌شود اما در خودروهای هیبریدی نیروی برق موتور الکتریکی را فعال می کند و باعث حرکت خودرو می‌شود. البته خودروهای هیبریدی معمول هر دو نوع موتور بنزینی و الکتریکی را دارند. موتور بنزینی کوچک‌تر و سبک‌تر است و عمدتا در سربالایی‌ها به کمک موتور الکتریکی می‌آید. به طور کلی خودروهای هیبریدی به چند دسته تقسیم می‌شوند:اول خودروهای هیبریدی که به وسیله موتور احتراقی و انرژی حاصل از آن شارژ می‌شوند.دوم خودروهایی که انرژی مورد نیاز برای ذخیره در باتری ها را از طریق جذب انرژی حاصل از ترمز خودرو به دست می آورند.سوم خودروی هیبریدی که به صورت مستقل و از درگاه های برق مخصوص شارژ می شود.همچنین در این مدل خودرو، موتور بنزینی همیشه روشن نیست و مثلا هنگام پارک یا توقف در ترافیک، موتور خاموش می شود و موتور الکتریکی فعال و روشن باقی می‌ماند، درنتیجه سوخت کمتری مصرف می‌شود.
 

خودروهای هیبریدی ایرانی
در تلاش‌هایی که برای ساخت خودروی هیبریدی و الکتریکی در ایران انجام شده است چند مورد تا مراحل آزمایش نهایی و رونمایی هم پیش رفته اما به خروجی تجاری نرسیده است. در ادامه به چند خودروی برقی ایرانی که تا کنون ساخته شده‌اند نگاهی انداخته‌ایم.

 خودروی تمام‌الکتریکی «قاصدک نصیر»

قاصدک نصیر یک خودروی تمام الکتریکی ساخته شده توسط دانشگاه خواجه نصیر است که در سال 88 معرفی شد. در مدل‌های اخیر چراغ‌های جلو از خودروی تیبا و چراغ‌های عقب از پراید ۱۱۱ گرفته شده و تغییراتی در فرم خودرو لحاظ شده است. این خودرو  بیش از ۹۰ کیلومتر را با هر بار شارژ طی می کرد و به سرعت بالای ۹۰ کیلومتر بر ساعت هم می رسید. یک سیستم تأمین انرژی خورشیدی ۷۰ واتی در خودرو وجود دارد که صفحه خورشیدی روی سقف نصب شده‌است و وظیفه آن تأمین برق امکانات داخل کابین این خودروست. سیستم ترمز خودروی قاصدک ترکیبی از ترمز الکتریکی و مکانیکی است.
  

خودروی برقی یوز


خودروی «یوز» با قابلیت طی ۲۰۰ کیلومتر مسافت با سه ساعت شارژ و سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت توسط فناوران دانشگاه آزاد اسلامی قزوین طراحی و ساخته شده است. این خودروی شارژی که ۱۲۰ سانتی متر عرض و ۲ متر طول و ۴۰۰ کیلوگرم وزن دارد می‌تواند مشکلات پارک در خیابان‌ها را کاهش دهد و هیچ‌گونه آلودگی زیست محیطی ایجاد نکند. هم اکنون نمونه اولیه این خودرو بدون ایربگ طراحی شده است، اما طراحان آن قصد دارند در نمونه‌های بعدی ایربگ نیز روی آن نصب کنند. حضور رئیس جمهور در رونمایی از این خودرو در دی ماه 1395 احتمال تولید انبوه آن را افزایش داده بود اما هنوز از تولید آن خبری نیست.
 
خودروی شارژی یاس

طرح مفهومی خودروی دونفره برقی دانشگاه علم و صنعت با نام «یاس» هم چندی پیش رونمایی شد. این خودرو مناسب برای حمل و نقل شهری است که دارای ظرفیت دوسرنشین بوده و راهکار مناسبی برای کاهش آلودگی و ترافیک شهری به شمار می‌رود. حداکثر سرعت این خودرو ۴۵ کیلومتر در ساعت بوده و با یک بار شارژ باتری قادر به پیمودن ۱۰۰ کیلومتر است. در این خودرو می‌توان از هر دو نوع باتری لیتیوم یونی و سرب اسیدی موجود در بازار استفاده کرد و شارژ آن نیز بسیار آسان و در پارکینگ خانه انجام می‌شود.

خودروی هیبریدی مپنا

خودروی هیبریدی مپنا با تغییراتی در پیشرانه خودروی پژو ۴۰۵ طراحی شده است. به گفته شرکت مپنا این خودرو با سه ساعت شارژ می تواند ۵۵ کیلومتر را  در شرایط ایده آل طی کند. شتاب اولیه این خودرو می‌تواند به سرعت ۲۴۰ کیلومتر برساعت برسد. در حقیقت خودروی ۴۰۵ به نمایش درآمده، از یک سامانه برقی بنزینی استفاده می‌کند که به گفته مپنا قابل نصب روی انواع خودروهای داخلی و خارجی است. هزینه ساخت این سامانه بین ۲ تا ۸ هزار دلار تخمین زده می‌شود.
 
چرا خودروهای هیبریدی ایران تجاری نمی‌شوند؟
استفاده از خودروهای برقی در ایران با چالش‌های مختلفی مواجه بوده است. کمبود نیروی متخصص انسانی و تجهیزات مهم‌ترین مشکل در فراگیر شدن استفاده از این خودروهاست. چرا که خودروهای هیبریدی و برقی از فناوری بالایی برخوردار هستند و تعمیر و نگهداری‌شان نیازمند سرمایه‌گذاری جدی و تربیت نیروی متخصص انسانی است. چالش دیگر این که ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی تا حد زیادی بر شبکه توزیع برق متکی هستند. شارژ این خودروها به عنوان یک بار جدید برای شبکه قدرت مطرح است و کنترل نشدن آن ممکن است امنیت شبکه را به خطر بیندازد. بخشی از این خودروهای الکتریکی که رونمایی شده‌اند در دل شرکت‌های خودروسازی بوده‌اند و خودروسازها نمونه‌های بنزینی خودروهای خود را تبدیل به نمونه برقی کرده‌اند اما برای خودروساز صرفه اقتصادی ندارد تا این خودرو را به بازار عرضه کند. در کشور هم زیرساخت کافی برای تولید باتری باکیفیت وجود ندارد. در خودروهای برقی که با پلتفرم بنزینی تولید شده‌اند، با مشکلاتی مانند وزن روبه رو بوده‌ایم و از باتری‌هایی در این خودروها استفاده می‌شود که بسیار گران است. ضمنا برخی از خودروهای برقی که در کشور رونمایی شده‌اند با گلوگاهی مثل شماره‌گذاری برخورد کردند که این البته از طرفی وابسته به این است که سازمان استاندارد هم این خودروها را بررسی و در صورت احراز صلاحیت آن‌ها را تایید کند.