چگونگی حضور نظامیان آمریکایی در افغانستان و خروج آنها در آخرین ساعات

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، ساعت ۲۳:۵۰ به وقت کابل شب دوشنبه هشتم شهریور ۱۴۰۰ برابر با ۳۰ اوت، یک هزار نیروی نظامی آمریکایی سوار بر شش فروند هواپیمای ترابری سنگین سی-۱۷آ گلوب‌مستر۳ (C-17A Globe Master III) نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا فرودگاه کابل را ترک کردند و به حضور ۲۰ ساله نیروهای آمریکایی در افغانستان پایان دادند. لحظات آخر حضور این نیروها در کابل دلهره‌آور بود تا جایی که پیش از خروج تصمیم گرفتند شماری از شهروندان افغان را جا بگذارند و ۱۸۰ سگی را که سابقا به نظامیان آمریکایی تعلق داشتند و در یک پناهگاه حیوانات در انتظار تخلیه بودند، در فرودگاه کابل رها کنند.

ایندیپندنت نوشت، اگرچه نیروهای طالبان از لشکر ۳۱۳ بدری (آموزش‌دیده ارتش پاکستان) با هماهنگی نیروهای نظامی آمریکایی در آخرین ساعات حضور آنان از فرودگاه کابل محافظت می‌کردند اما باز هم خطر حملات تروریستی داعش وجود داشت. در این راستا نیروی هوایی آمریکا تمهیداتی در نظر گرفت تا در برابر این تهدیدها از یک هزار تن از نیروهای نظامی آمریکایی لشکر ۸۲ هوابرد نیروی زمینی این کشور که در کابل حضور داشتند، محافظت کند. به این ترتیب وقتی ساعت ۱۱ شب دوشنبه به وقت کابل، موتورهای هواپیماهای سی-۱۷آ ترابری نیروی هوایی آمریکا، حامل آخرین نیروهای آمریکایی در افغانستان، به‌تدریج روشن شدند، هم‌زمان، یک هواپیمای توپ‌دار اِی سی-۱۳۰دبلیو (AC-130W) و یک بمب‌افکن سنگین بی-۵۲اِچ (B-52H) به همراه دو پهپاد ام کیو-۹ ریپِر (MQ-9 Reaper) در آسمان از هواپیماهای سی-۱۷آ روی زمین محافظت کردند. در نهایت با فرارسیدن نیمه شب و تنها ۱۰ دقیقه پیش از آغاز روز نهم شهریور (۳۱ اوت) در کابل، شش فروند هواپیمای ترابری فرودگاه را ترک و پس از دریافت سوخت از هواپیماهای سوخت‌رسان به سمت پایگاه هوایی علی السالم در کویت پرواز کردند. 

از کار انداختن تجهیزات نظامی باقیمانده پیش از ترک کابل

ژنرال کنت اف.مک‌کنزی جونیور، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا، حدود دو ساعت پس از خروج آخرین نیروهای آمریکایی از افغانستان، در یک نشست خبری فهرستی از آخرین اقدام‌ها را برای خبرنگاران و رسانه‌ها شرح داد که از میان آن‌ها می‌توان به از کار انداختن تجهیزات و تسلیحاتی اشاره کرد که امکان انتقال و تخلیه‌ ‌آن‌ها به کویت وجود نداشت. بر اساس گفته‌های وی، در مجموع ۷۰ دستگاه خودرو زرهی مقاوم به مین (MRAP)، ۲۷ دستگاه خودرو تاکتیکی هاموی (Humvee) به همراه ۷۳ فروند هلیکوپتر و هواپیما از این طریق برای نیروهای طالبان غیرقابل استفاده شدند.

بسیاری از هواپیماها و هلیکوپترهای نظامی باقیمانده در فرودگاه بین‌المللی کابل و به‌خصوص آن‌ها که در اختیار تیپ هوایی کابل بودند، برای سال‌ها غیرعملیاتی بودند که از این میان می‌توان به حدود ۱۰ فروند هلیکوپتر تهاجمی میل‌می-۲۴وی و میل‌می-۳۵ اشاره کرد که سال‌ها به علت نبود امکان ارسال آن‌ها به روسیه برای تعمیرات اساسی یا خرید  لوازم‌یدکی‌  زمینگیر بودند. با وجود این، بخش‌های حساس آن‌ها از کار انداخته شد تا امکان استفاده مجدد از آن‌ها حتی پس از تعمیرات اساسی به کمک کشورهای ثالث چون پاکستان، از طالبان سلب شود.

محافظت از یک هزار نیروی لشکر ۸۲ هوابرد نیروی زمینی آمریکا در حین خروج چگونه صورت گرفت؟

همانطور که در مقدمه این گزارش ذکر شد، نیروهای نظامی آمریکایی باقیمانده در فرودگاه کابل در آخرین لحظات حضور خود در افغانستان، از حمله داعش خراسان به مواضع باقیمانده‌ نگران بودند و در این راستا نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا با استفاده از یک هواپیمای توپ‌دار سنگین و یک بمب‌افکن سنگین در حالی که جنگنده‌های همه‌منظوره اِف/اِی-۱۸اِف نیروی دریایی آمریکا هم از آن‌ها محافظت می‌کردند، ماموریت محافظت نیروهای باقیمانده را اجرا کردند.

در آخرین ساعات، یک فروند هواپیمای شنود رادیویی آر سی-۱۳۵دبلیو ریوِت جوینت (RC-135W Rivet Joint) نیروی هوایی آمریکا که از پایگاه هوایی العدید قطر به پرواز درآمده بود، به شنود گفت‌وگوهای رادیویی و تماس‌های تلفنی اعضا و رهبران داعش پرداخت. پیش‌تر هم نیروی هوایی آمریکا با استفاده از چنین هواپیمایی توانسته بود  طراح حمله تروریستی به دروازه ورودی فرودگاه کابل در روز چهارم شهریور را شناسایی کنند که در نتیجه آن، یک پهپاد ام کیو-۹ ریپِر نیروی هوایی آمریکا با استفاده از یک بمب نقطه‌زن وی را در تاریخ ششم شهریور به هلاکت رساند.

در صورت هجوم زمینی پیکارجویان طالبان و بروز درگیری نظامی با نیروهای باقیمانده لشکر ۸۲ هوابرد نیروی زمینی آمریکا، یک هواپیمای توپ‌دار اِی سی-۱۳۰دبلیو به شماره ۱۳۰۲-۸۸ و دست‌کم یک بمب‌افکن سنگین بی-۵۲اِچ با شماره ۶۰-۰۰۲۶ وظیفه محافظت آن‌ها از آسمان را برعهده داشتند. هواپیمای توپ‌دار با توپ‌باران نیروهای دشمن و هواپیمای بمب‌افکن با هدف قرار دادن آن‌ها و خودروهای انتحاری‌ با استفاده از بمب‌های نقطه زن هدایت لیزری جی‌بی‌یو-۵۸ می‌توانستند با آن‌ها مقابله کنند.

سوخت‌رسانی به هواپیماهای شرکت‌کننده در عملیات

در آخرین لحظات حضور نیروهای آمریکایی در کابل و همچنین در حین پرواز آن‌ها بر فراز جنوب افغانستان و شمال پاکستان، در مجموع هفت فروند هواپیمای سوخت‌رسان باریک‌پیکر کی‌سی-۱۳۵آر شامل دست‌کم یک فروند نمونه عملیات ویژه با قابلیت دریافت سوخت از هواپیماهای سوخت‌رسان دیگر به همراه دو فروند هواپیمای سوخت‌رسان سنگین کِی‌سی-۱۰آ در آسمان مشاهده شدند.

این هواپیماها علاوه بر سوخت‌رسانی به شش فروند سی-۱۷آ حامل نیروهای آمریکایی و تجهیزات آنان، سوخت‌رسانی به هواپیماهای جنگنده اف/اِی-۱۸اف نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا به پرواز درآمده از ناو هواپیمابر یواس‌اس رونالد ریگان (USS Ronald Reagan)، یک فروند بمب‌افکن بی-۵۲ اِچ، هواپیمای توپ‌دار اِی سی-۱۳۰دبلیو و هواپیمای شنود رادیویی آر سی-۱۳۵ دبلیو را نیز بر عهده داشتند.

در میان هواپیماهای سوخت‌رسان ۰۱۲۴-۵۸، یک فروند کِی سی-۱۳۵آر تی (KC-135RT) عملیات ویژه هم بود که همانطور که در بالا ذکر شد، قابلیت دریافت سوخت در آسمان و امکان پرواز مداوم روی یک منطقه به مدت زمان زیاد را دارد. خدمه این هواپیما برای سوخت‌رسانی به هواپیماهای عملیات ویژه در ارتفاع پست و در تاریکی شب آموزش‌ دیده‌اند و به نظر می‌رسد حضور این هواپیما در میان ۹ فروند سوخت‌رسان شرکت‌کننده در آخرین پروازهای تخلیه شهروندان افغان از کابل، در راستای پشتیبانی از هواپیمای توپ‌دار اِی‌سی-۱۳۰دبلیو صورت گرفته باشد.

برخاستن آخرین هواپیما؛ ۷۱۸۲-۰۷

خروج آخرین فروند از شش فروند هواپیمای ترابری سنگین سی-۱۷آ نیروی هوایی آمریکا از فرودگاه کابل، با شماره ۷۱۸۲-۰۷ بر حضور تقریبا ۲۰ ساله نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان مهر پایان زد. این هواپیما از تیپ هوایی ۴۳۷ام نیروی هوایی آمریکا، افسران ارشد لشکر ۸۲ام هوابرد نیروی زمینی آمریکا را با خود می‌برد. آخرین نظامی آمریکایی که از خاک افغانستان قدم برداشت و بر این هواپیما سوار شد، سرتیپ کریستوفِر دوناهو (Christopher Donahue)، فرمانده این لشکر از سپاه ۱۸ام هوابرد نیروی زمینی آمریکا بود. 

پیش‌تر در صبح دوشنبه، دست‌کم چهار فروند هواپیماهای ترابری سنگین سی-۱۷آ نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا آخرین هلیکوپترهای هوانیروز (هواپیمایی نیروی زمینی) ارتش آمریکا متعلق به تیپ رزمی هوایی ۸۲ام را که در کابل مستقر بودند، به پایگاه هوایی علی السالم در کویت منتقل کردند. این هلیکوپترها دو فروند ترابری سنگین سی‌اِچ-۴۷ اِف شینوک (CH-47F Chinook) و دو فروند تهاجمی اِی اِچ-۶۴ئی گاردین (AH-64E Guardian) بودند.

هلیکوپترهای شینوک تیپ رزمی هوایی ۸۲ام هوانیروز آمریکا در جابه‌جایی شهروندان آمریکایی از محوطه سفارت آمریکا به فرودگاه کابل در روزهای ۲۴ و ۲۵ مرداد نقش مهمی ایفا کردند. بر خلاف این شینوک‌های جوان که به کویت منتقل شدند، چهار فروند سی اِچ-۴۶ئی CH-46E) ۵۰) ساله یگان هوایی وزارت امور خارجه آمریکا مستقر در کابل که در آن دو روز در جابه‌جایی نیروهای آمریکایی نقش مهمی ایفا کرده بودند، به علت هزینه‌بر بودن انتقالشان به خاک آمریکا و همچنین فرسودگی زیاد، در کابل رها شدند. پیش از آن، متخصصان فنی تمام تجهیزات و قطعات باارزش و قابل‌استفاده‌ ‌آن‌ها را باز و آن‌ها را غیرقابل‌پرواز کردند.