برنامه‌های نمایشگاه کتاب تهران 1401 + زمان برگزاری

او با بیان این‌که نمایشگاه محلی برای نمایش آخرین دستاوردهای فکری جامعه ایرانی است، افزود: رویکرد دولت در حوزه فرهنگ ایجاد بستر مناسبی برای انتشار افکار، عقاید و آراء مختلف است و به جز موارد اندکی که دل‌آزار باشد رویکرد ما انتشار آثار مختلف خواهد بود. برگزاری نمایشگاه، نشان علاقه‌مندی مردم به حوزه دانش و همچنین نشانگر تلاش گسترده‌ای است که دستگاه‌های مختلف برای برگزاری این امر داشتند؛ بخش‌های مختلف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بانک صادرات، شهرداری تهران، گمرک ایران، شرکت پست، نیروی انتظامی، رسانه‌های مختلف و سازمان حمل و نقل و شهرداری تهران.

احمدوند با بیان اینکه ویژگی‌ عمده نمایشگاه کتاب، دسترسی عموم مردم برای دیدن و انتخاب کتاب در سراسر کشور است، گفت: امسال همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب با حضور ۱۷۰۰ ناشر داخلی و ۱۷۰ ناشر خارجی در مصلی، نمایشگاه مجازی هم برگزار خواهد شد که این نمایشگاه کتاب قدم بزرگی در توسعه فرهنگی کشور به شمار می‌رود. همچنین تلاش برای حضور پررنگ‌تر چهرهای شاخص بین‌المللی و فعالان فرهنگی منطقه را داریم تا این رفت و آمدها اثرگذار باشد. تدابیر ویژه‌ای نیز برای ضوابط بهداشتی در نمایشگاه اتخاذ شده است. شعار نمایشگاه امسال نیز با همین رویکرد انتخاب شده؛ «با کتاب سلامتیم»، کتاب یکی از شاخصه‌های اصلی جامعه سالم به شمار می‌رود که در سلامت عمومی و روانی جامعه تاثیرگذار  است.

همچنین علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران،  سخنگو و قائم‌مقام این دوره از نمایشگاه کتاب در پاسخ به خبرنگاران  درباره کد اقتصادی که ناشران ملزم به دریافت آن بودند، گفت: این کد اقتصادی ارتباطی با ستاد برگزاری نمایشگاه و ارائه خدمات ندارد بلکه این موضوع به خواسته بانک عامل برای ارائه کارتخوان و بر اساس قانون مصوب بوده است.

او درباره بن‌کارت‌ها گفت: تا کنون ۱۴۰ هزار نفر از دانشجویان، طلاب و استادان برای بن کارت ثبت نام کرده‌اند که داده‌های آنها بر اساس بانک اطلاعاتی وزارت علوم، وزارت بهداشت و مرکز مدیریت حوزه‌ها بوده است؛ برخی از دانشجویان در تماس با مرکز پاسخگویی می‌گویند کد ملی آنها در سامانه ثبت نشده که همکاران ما در مراکز پاسخگویی آنها را به دانشگاه‌ها و مراکز مرتبط هدایت می‌کند. در مجموع یارانه اختصاص‌یافته برای این دوره ۱۰۰ درصد افزایش داشته تا بتوانیم تعداد افراد بیشتری را پوشش بدهیم. میزان بن کارت دانشجویان ۴۰ درصد و استادان دانشگاه ۵۰ درصد افزایش داشته‌ است.

رمضانی درباره حضور ناشران متخلف سی و دومین نمایشگاه کتاب در این دوره از نمایشگاه نیز با بیان اینکه تعداد آنها بسیار محدود است، گفت: کسانی که در کمیته تخلفات رای قطعی و تجدیدنظر قطعی داشته‌اند برای احترام به صنعت نشر و اهالی خوش‌رفتار این صنعت در نمایشگاه ۳۳ حضور نخواهند داشت. البته برخی از آن‌ها آثار خوبی منتشر کرده‌اند که در دوره‌های بعدی شاهد حضور آنها خواهیم بود.

 نیمی از جمعیت به کتاب دسترسی ندارند

یاسر احمدوند نیز درباره اعتراض برخی از ناشران و کتابفروشان به نمایشگاه کتاب، گفت: من این را هجمه علیه نمایشگاه نمی‌دانم. این نگاه کاملا درست است. کتابفروشی‌ها یکی از حلقه‌های مهم نشر هستند که حمایت از آن‌ها باید در اولویت قرار بگیرد اما واقعیت این است که ۲۰ میلیون نفر از جمعیت در روستاها زندگی می‌کنند که به کتابفروشی دسترسی ندارند. در بسیاری از شهرهای کوچک نیز کتابفروشی نداریم و می‌توانیم بگوییم نیمی از جمعیت کشور نمی‌توانند از کتاب بهره‌مند باشند. راه‌اندازی کتابفروشی نیز برای بخش خصوصی صرفه ندارد. نمایشگاه امکانی است که مردم از دستاوردهای فرهنگی مطلع شوند. کتابفروشی‌ها از برگزاری نمایشگاه گله‌مند هستند و این گله کاملا بحق است. طرح‌های دیگری برای جبران این اتفاقات در نظر داریم که امیدواریم بعد از نمایشگاه به سرعت اجرایی شود.

او همچنین با بیان اینکه شبکه توزیع کتاب نیاز به اصلاح دارد، گفت: راه‌اندازی و ترمیم شبکه توزیع کار ساده‌ای نیست و ما به دنبال کارهای نمایشی و زودگذر نیستیم.

او در ادامه بیان کرد: حضور نداشتن برخی از ناشران در نمایشگاه ربطی به ممیزی کتاب ندارد و برخی خودشان نمی‌خواهند در نمایشگاه حضور داشته باشند. ممیزی سیاست ثابتی بر مبنای حفظ امنیت روانی جامعه است نه سخت‌گیری.

 تأثیر اعلام دیرهنگام برگزاری نماشگاه

معاون فرهنگی وزارت ارشاد در پاسخ به اینکه با اعلام دیرهنگام برگزاری نمایشگاه برخی آژانس‌های ادبی و ناشران خارجی نتوانستند با آمادگی کامل در نمایشگاه حضور داشته باشند، گفت: فرآیند برگزاری در شرایط مبهم و وضعیت کرونا قرار داشت و به همین دلیل با تاخیر  اعلام شد و این تاخیر در اعلام طبیعی بود که در بخش‌های مختلف اثر بگذارد. در نمایشگاه اتفاقی که افتاد حضور آژانس‌های ادبی بود که در بخش مجازی هم امکان شرکت داشتند. هر چند در حوزه حضور ناشران خارجی در دوره‌های گذشته حضور پررنگ و اثرات چندان درخشان و قابل دفاعی وجود نداشت.

علی رمضانی هم در خصوص شرکت ناشران خارجی گفت: امسال ناشران از ۳۳ کشور در نمایشگاه بین‌المللی حضور خواهند داشت که بخشی از آنها در سالن ناشران خارجی و بخشی نیز در بخش بین‌الملل خواهند بود. همچنین گردهمایی آژانس‌های ادبی را در این دوره خواهیم داشت. ناشران از کشورهای ترکیه، ایتالیا، هنگ کنگ، کره جنوبی، استرالیا، بوسنی، هلند، اسپانیا، افغانستان، سوریه، پاکستان، روسیه، تونس، کویت، بحرین، آذربایجان و مکزیک خواهند بود. همچنین ۲۵ مهمان خارجی داریم و روسای نمایشگاه‌های بین‌المللی از کشورهای آذربایجان، عمان و قطر در این نمایشگاه حاضر خواهند بود.

نمایشگاه رویداد پرهزینه‌ای ست

یاسر احمدوند، رئیس نمایشگاه کتاب تهران در پاسخ به پرسش ایسنا درباره این‌که امسال بر خلاف سال‌های گذشته درباره میزان بودجه نمایشگاه چیزی اعلام نشده و بر اساس شنیده‌ها این رقم بسیار بالا بوده است، گفت: نمایشگاه رویداد پرهزینه‌ای است که طبعا از بخش خصوصی قابل تامین نیست، امکان درآمدزایی حداقلی دارد  که آن‌هم در بخش اجاره غرفه به ناشران است اما به دلیل حمایت از ناشران دریافت اجاره واقعی از آن‌ها امکانپذیر نیست. از طرف دیگر این نمایشگاه به لحاظ وسعت رویداد کم‌نظیری در سراسر کشور است و طبیعی است که هزینه قابل توجهی داشته باشد که بار اصلی هزینه بر دوش دولت است؛ هزینه‌هایی که با تورم افزایش یافته. در آخرین دوره نمایشگاه بودجه‌ای حدود ۳۰ میلیارد تومان هزینه شده بود که با توجه به افزایش هزینه‌ها این عدد نیز افزایش پیدا می‌کند. در مسیر برگزاری نمایشگاه هنوز عدد نهایی مشخص نیست و بعد از نمایشگاه این هزینه را به صورت شفاف بیان خواهیم کرد. برگزاری جلسات مالی متعدد، انجام مزایده‌ها و کارهای صورت‌گرفته به صورت شفاف اعلام می‌شود. اصل برگزاری نمایشگاه در شفافیت، صرفه‌جویی و سلامت مالی در نظر برگزارکنندگان خواهد بود. همچنین در این دوره ما نمایشگاه مجازی را داریم که به لحاظ  پشتیبانی، زیرساخت فنی، پست و بخش اجرایی هزینه زیادی دارد. ما به دنبال کاهش هزینه‌ بر دوش خریداران و ناشران هستیم و حداکثر هزینه را داریم.

احمدوند همچنین در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره واسپاری امور به بخش خصوصی نیز گفت: ما برای برگزاری نمایشگاه از حضور تشکل‌های نشر بهره‌مند بودیم و از همکاری آن‌ها در کارهای سیاستگذاری و برپایی نمایشگاه‌ها بهره‌مند شدیم اما ما به دنبال نمایش واسپاری و تصدی‌گری پنهان نیستیم و بخشی که واسپاری می‌شود به صورت واقعی خواهد بود. البته ما به دنبال تقویت بخش خصوصی هستیم و این تاثیر تقویت در سال‌های آینده خود را نشان خواهد داد.

یاسر احمدوند در بخش دیگری از نشست درباره شائبه این‌که انتخاب مهمان‌ ویژه نمایشگاه بر اساس روابط سیاسی بوده و با وجود انتخاب ترکیه به عنوان میهمان ویژه در سال ۹۹ حالا کشور قطر جایگزین شده است گفت: امسال قطر ویژگی‌های مناسبی برای حضور داشت داشت. طبیعتا ترکیه کشور مهمی به لحاظ فرهنگی  است و پیوندهای عمیقی با ما دارد و امیدواریم در سال‌های آینده کشورمان میزبان ترکیه باشد. امسال نمایشگاه قطر در ۵۵ سالگی قرار داشت و همانطور که گفتم نسبت به کشورهای دیگر شرایط مناسبی داشت و به عنوان مهمان‌ ویژه انتخاب شد. این تصمیم شورای سیاستگذاری نمایشگاه بود و از حوزه فرهنگ خارج نبوده است.

او همچنین درباره فروشگاهی بودن نمایشگاه کتاب گفت: این بحث مفصلی است که همیشه تکرار می‌شود؛ تمایل و تصمیم بر این بود که امسال نمایشگاه فیزیکی به معنای نمایشگاهی باشد و فروش در نمایشگاه صورت نگیرد اما این از آن دست شعارهایی است که زمانی که به مرحله اجرایی می‌رسد کسی پای آن نمی‌ایستد. با توجه به اینکه احساس می‌شد در سه سال گذشته به حوزه اقتصاد نشر آسیب بسیاری وارد شده است نمی‌توانستیم امکان این را که ناشران در نمایشگاه فروش داشته باشند از آن‌ها سلب کنیم. اما امیدواریم در سال‌های بعد با فروش مجازی، ناشران در نمایشگاه حضوری به تبادل و ارتباط و فعالیت‌های فرهنگی بپردازند.

احمدوند سپس بیان کرد: ما نمی‌توانیم بخشی از نمایشگاه کشورهای دیگر را در نظر بگیریم اما بخش‌های دیگر را نادیده بگیریم. آیا ما امکان فروش بلیت ۹۰ یورویی را داریم؟ چرا نمایشگاه کشورمان را با نمایشگاه‌های دیگر مقایسه می‌کنیم؟ این موضوع یک بسته است، حاضران نمایشگاه کتاب ما، مردم و خانواده‌ها هستند اما این موضوع در نمایشگاه‌های دیگر نیست. در نمایشگاه‌های خارجی تبادل حق فروش کتاب و تصویرگری، قرارداد توزیع و... وجود دارد اما در نمایشگاه ما مردم خرید کتاب دارند. نمایشگاه ما با دیگر نمایشگاه‌ها تفاوت ماهوی دارد و نمی‌توانیم ادای نمایشگاه دیگری را دربیاوریم. باید به صورت واقعی به این رویداد نگاه کنیم و درصدد تحقیر آن نباشیم. نمایشگاه ما با این شکل برگزاری نیز جذاب است.

علی رمضانی نیز در ادامه درباره ویژگی‌های نمایشگاه در این دوره گفت: هیچ ناشری در سازه موقت حضور ندارد، در این دوره ۹۰ هزار مترمربع فضا در اختیار داشتیم که ناشران در این متراژ استقرار خواهند داشت و با توجه به شرایط بهداشتی میزان متراژ مفید کمتری به ناشران توانستیم اختصاص دهیم. ناشران از امروز می‌توانند غرفه‌های خود را تحویل بگیرند. همچنین خریداران می‌توانند به صورت مجازی از هجدهم کتاب‌های خود را در بخش علاقه‌مندی‌ها انتخاب کنند. امسال اعتباری که معاونت فرهنگی برای خرید کتاب در نظر داشت نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد و به لحاظ ریالی ۴۰ درصد افزایش داشته است. در نمایشگاه حضوری از ساعت ۱۰ صبح تا ۸ بعدازظهر خدمات‌رسانی می‌شود اما بخش مجازی به صورت ۲۴ ساعته خواهد بود. امسال همچنین یارانه‌هایی که برای پست وجود دارد افزایش پیدا کرده است. در دومین دوره نمایشگاه مجازی  کتاب تهران ارسال بسته ناشران تا ۵۰ هزار تومان رایگان بود اما امسال این هزینه تا ۷۵ هزار تومان برای ناشران رایگان است.  در شهرهایی که تعداد ناشران زیاد است ما جایگاه‌های سیار پست را خواهیم داشت.

او همچنین درباره تعداد عنوان کتاب‌های حاضر در نمایشگاه گفت: نمی‌توان رقم دقیقی اعلام کرد. 

در پایان نیز اعلام شد افتتاحیه این دوره از نمایشگاه روز سه‌شنبه ۲۰ اردیبهشت‌ماه از ساعت ۱۷ برگزار خواهد شد.