جاسو‌س‌بازی در چین؛ قطار شی از ریل خارج می شود؟

به گزارش اقتصادنیوز، به نظر می‌رسد اخیرا چین اولویت خود را از اقتصاد به مسائل امنیتی تغییر داده است. را‌ه‌اندازی شبکه‌های متخصص و به کارگیری کارشناسان رسانه در  ماه اخیر برای جلوگیری از افشای اطلاعات دولتی دلالت بر میزان اهمیت این موضوع دارد. خبرگزاری بلومبرگ با انتشار گزارشی تغییر سیاست‌های چین برای مهار جاسوسان و مقابله با نفوذ خارجی‌ها به اطلاعات درون سازمانی و حساس را بررسی کرده است. 

امنیت؛ حیاتی‌ترین بخش دولت

برای چندین دهه چین نوید آزادسازی اقتصاد خود را به سرمایه‌گذاران خارجی داده بود، اما اکنون پکن قصد دارد برخی از کانال‌های ارتباطی خود را به روی آن‌ها ببندد. مقامات در تلاش برای جلوگیری از افشای اطلاعات مهم هستند و به همین دلیل شبکه‌های متخصص را در مرکز کارزار ضدجاسوسی راه‌اندازی کردند. در همین راستا، یکی از بازیگران اصلی کشور متهم به تشویق کارگزاران مستقل خود برای افشای اسرار دولتی و پذیرش پروژه‌هایی از شرکت‌هایی است که روابط نزدیک با آژانس‌های اطلاعاتی خارجی دارند.

باتوجه به سوابق مقامات دولتی، کارشناسان و نواقص نظارتی که در گذشته صورت گرفته، می‌توان به راحتی حدس زد که چرا صنعت اطلاعات هدف اصلی قرار گرفته و موجب نگرانی دولت چین شده است. افزایش رقابت با ایالات متحده و متحدانش، عامل دیگری بود که تشدید کنترل بر اطلاعات را برای رئیس جمهور شی جین پینگ در اولویت قرار داد.

این امر در سازمان‌های دولتی، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دولتی به دلیل آموزش نحوه حفاظت از اسرار دولتی از جمله از طریق برنامه‌ای به نام Baomiguan مشهود است. تغییر در اولویت‌ها ضربه‌ای به سرمایه‌گذاران و شرکت‌های چندملیتی است که با موانع بزرگ‌تری برای درک یکی از مبهم‌ترین اقتصادهای جهان مواجه هستند. پس از سال‌ها جذب سرمایه‌های خارجی مقامات در با این پرسش مواجهند که آیا اطلاعات را بیش از حد افشا کرده‌اند؟ در حال حاظر پاسخ واضح است: امنیت ملی بر رشد اقتصادی غلبه دارد.

کمپین ضدجاسوسی جدید

به نوشته بلومبرگ، از دیدگاه صندوق‌های‌تامینی و سایر سرمایه‌گذاران جهانی، شبکه‌ای که چین به نام شبکه‌های متخصص راه‌اندازی کرده، برای هدایت یک قدرت اقتصادی مرموز، اما پرسود استفاده می‌شود. این صنعت مخفی، برای حزب کمونیست شی جینگ پینگ، بسیار خطرناک است و به همین دلیل تهدیدی برای امنیت ملی به حساب می‌آید که باید مهار شود. این تناقض در سیاست، موجی از شوک را به دنیای مالی وارد خواهد کرد، زیرا دولت چین شبکه‌هایی را که در کم‌تر از یک دهه پیش (اولین دوره ریاست‌جمهوری شی جین‌پینگ) ستایش می‌کرد، اکنون سرکوب می‌کند.

کمپین ضدجاسوسی که در اسارت غول‌های صنعت در دفاتر شانگهای و نیویورک قرار دارد، نگرانی ناظران چین را برانگیخته که تثبیت امنیت و کنترل بیش‌تر اطلاعات توسط شی جین پینگ، قدرت او را برای جذب سرمایه گذاران خارجی از مسیر اصلی‌اش خارج میکند.

تاثیر کارشناسان رسانه بر سرمایه‌گذاری خارجی

مقامات چینی اولین کسانی بودند که در سال 2010 شبکه‌های متخصص را به دلیل نقششان در رسوایی‌های معاملاتی داخلی صندوق‌های تامینی از جمله SAC Capital Advisors و Galleon Group LLCکه توانستند به آگاهی عمومی ایالات متحده نفوذ کنند را مورد بررسی قرار دادند. اما شی به دلیل سرکوب ناگهانی و تاکیدش بر امنیت ملی در زمان افزایش تنش‌هایش با ایالات متحده، دسترسی به داده‌های اساسی در مورد شرکت‌ها و اقتصاد را محدود کرد.

بر اساس مصاحبه‌هایی که با تعداد متعددی از مدیر مالی، مشاور و وکلای مرتبط با شبکه‌های خبره انجام شده، انتظار می‌رود که اعتماد سرمایه‌گذاران در چین برای بازه زمانی طولانی تحت تاثیر قرار گرفته باشد. برخی از شرکت‌های متکی به این صنعت، دسترسی خود را به طور کامل قطع کرده یا عقب‌نشینی کرده اند. در پی ایجاد فضای امنیتی در چین، مشاوران متخصص مستقر در خارج از کشور سفر به چین را محدود کرده‌اند و کسانی که در این کشور زندگی می‌کنند، صرف نظر از نزدیکی آن‌ها به بخش‌های حساس مانند نیمه‌هادی‌ها و امور دفاعی، در مورد این‌که با چه کسانی کار می‌کنند و چه می‌گویند محتاطانه رفتار می‌کنند.

سرمایه‌گذاری خارجی در خطر

اکنون به نظر می‌رسد توانایی چین برای جذب سرمایه‌ خارجی مورد نیاز برای تامین مالی رشد اقتصادی در خطر است. با رویکرد چین، سرمایه‌گذاری خارجی سه ماهه اول سال جاری میلادی به طرز چشمگیری در مقایسه با شش سال گذشته سقوط کرده است، در حالی که بازارهای سهام و اوراق قرضه کشور شاهد جریان خروجی ثابتی بودند. با توجه به این اتفاقات، دفتر سیاسی حزب کمونیست حاکم بر چین ماه گذشته خواستار تلاش‌های بیش‌تر برای تقویت سرمایه‌گذاری خارجی شد و وزارت بازرگانی سال 2023 را «سال سرمایه گذاری در چین» نامگذاری کرد. 

جورج مگنوس، اقتصاددان و عضو مرکز چین دانشگاه آکسفورد به بلومبرگ گفته: «حتی با وجود تلاش چین برای جذب سرمایه‌گذاران همچنان ترس برای از دست دادن کنترل بر اطلاعات شرکت ها به خارجی‌ها وجود دارد. این اقدامات به شتاب جداسازی که مشاهده می‌کنیم، می‌افزاید».

شبکه انطباق و نظارت

کارشناسان رسانه در سال‌های اخیر به‌سرعت در چین به‌عنوان کانالی مهم برای شرکت‌های خارجی -اعم از صندوق‌های پوشش ریسک، بانک‌ها، سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر یا شرکت‌های چندملیتی - برای دسترسی به اطلاعات -از روندهای صنعت گرفته تا سیاست‌های دولت- رشد کردند.

اخیراً در سال 2016، این شرکت ها از حمایت رسمی نیز برخوردار شدند، به طوری که روزنامه خلق آن‌ها را برای «شبکه انطباق قوی» و «نظارت کامل» برای ارتقاء اقتصاد چین «ضروری» خواند. با افزایش کنترل و محدودیت‌های ایجاد شده بر سایر اشکال اطلاعات و حمله به صنایع مختلف با رژیم‌های نظارتی سخت‌تر توسط شی، تقاضا برای خدمات نیز افزایش یافت.

عدم شفافیت؛ یک مزیت بالقوه در چین

شرکت کپ‌ویژن، با بیش از 450000 مشاور آزاد ، برجسته ترین شرکت اطلاعاتی مالی-اقتصادی در چین است که مقامات چینی فقط او را فرا خواندند و با سایر شرکت‌های امریکایی از جمله Inc.، Third Bridge، AlphaSights و Gerson Lehrman Groupو Lynk Globalکاری نداشتند. 

طبق گزارشاتی که سال گذشته برای عرضه اولیه این شرکت در هنگ کنگ منتشر شد ، قیمت در کپ‌ویژن، از 500 یوان (71 دلار) در ساعت تا 10000 دلار متغیر بوده است. این شرکت که در سال 2006 تأسیس شد، بیش از 2000 مشتری دارد و به عنوان یکی از برترین شرکت‌های مشاوره جهانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و بانک‌ها شناخته می‌شود. گزارشات همچنین نشان می‌دهد که موسس و مدیر عامل آن ژو روجی، با 29.4 درصد سهام، بزرگ‌ترین سهامدار است. لازم به ذکر است ،در سال 2020، این شرکت 33 درصد از سهم بازار صنعت شبکه متخصص چین را در اختیار داشت.

دلیل اصلی استفاده از کارشناسان رسانه برای شفاف‌سازی سیاست‌های دولت است. نمونه بارز آن، یک خودروساز برای کسب برنامه های رسمی در زمینه استانداردهای الایندگی از کارشناسان رسانه کمک گرفت و توانست برنامه های تولید خودرا اصلاح کند.

برای سرمایه گذاران، عدم شفافیت در چین یک مزیت بالقوه برای بهره برداری است. به عنوان مثال، یک صندوق تامینی آسیایی، زمانی که دولت در سال 2019 فروش محصولات غذایی بهداشتی را کاهش داد، از اطلاعات جمع آوری شده از یک شبکه خبره استفاده کرد و به این نتیجه رسید که شرکت‌های آمریکایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، در چین دچار مشکل شده‌اند. مدیر صندوق نیز سهام شرکت ها را قبل از سقوط 50 درصدی در آینده سهام شرکت را فروخت.

تغییر خط قرمزها

به گفته یک تحلیل‌گر ارشد، مقامات سابق چینی معمولاً می‌دانند که خطوط قرمز کجاست و در مورد به اشتراک گذاری اطلاعات حساس محتاط هستند. اما با این حال روش هایی برای تغییر مرزهای این خطوط قرمز وجود دارد. برای مثال یک سرمایه گذار جهانی با استفاده از گفته‌های یکی از مقامات اسبق که از توصیه‌های فرضی استفاده کرد و از عباراتی چون «اگر پول خودم را سرمایه‌گذاری می‌کردم»، برای خودداری از اظهار نظر در مورد سیاست‌های دولتی بهره برد، توانست اوراق بهادار رکودی را خریداری کند.

تغییر سیاست‌های چین و پافشاری‌اش بر نظارت اطلاعاتی بیش‌تر، به دلیل نظارت‌های ناقص، حساسیت موضوعاتی که کارشناسان در باب‌شان صحبت می‌کنند و غیررسمی بودن برخی از این گفتگوها بوده است. به گفته گرگوری آلن، کارشناس ارشد برنامه فناوری استراتژیک در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن، ترس چین بر سر این موضوع، پس از محدود کردن چین از دسترسی به فناوری‌های نیمه‌هادی توسط ایالات متحده در ماه اکتبر بیشتر شد.

  اسرار دولتی

9 می، مقامات چینی، شرکت کپ‌ویژن را به تشویق کارشناسان به افشای اسرار دولتی و پذیرش پروژه های مشاوره از شرکت هایی که روابط نزدیک با آژانس های اطلاعاتی خارجی دارند، متهم کردند. با تاکید بر این نکته، تلویزیون دولتی از پرایم تایم برای نشان دادن تصاویری از یورش مقامات به دفاتر کپ‌ویژن، بازجویی از کارکنان و برداشتن تجهیزات استفاده کرد.

کپ‌ویژن در یک برنامه 15دقیقه ای، به دلیل دستوری که به کارشناسان خود برای پاسخ دقیق ندادن به سوالات حساس و فاش نکردن هویت مشتریان و کارشناسان داده بود، مورد انتقاد قرار گرفت.

این اتهامات چند هفته پس از بازجویی از مقامات از کارکنان دفاتر چینی شرکت مشاوره آمریکایی Bain & Company مطرح شد. مقامات همچنین به دفتر شرکت Mintz Group مستقر در نیویورک در پکن یورش بردند و پنج تن از کارمندان چینی آن را بازداشت کردند. وزارت خارجه چین بیانیه کوتاهی منتشر کرد و گفت که مینتز مظنون به فعالیت های تجاری غیرقانونی است، در حالی که به طور جداگانه اعلام کرد که از حمله به دفتر باین در شانگهای اطلاعی نداشته است. 

در پاسخ به این اتهامات و اتفاقات، کپ‌ویژن گفت که کمیته ای را در شانگهای برای مدیریت مسائل ایجاد خواهد کرد و بر اساس بیانیه منتشر شده در 10 مه، شرکت متعهد شد که به قوانین امنیت ملی چین پایبند باشد. همچنین شرکت به چندین درخواست ایمیلی برای اظهار نظر توسط بلومبرگ نیوز پاسخ نداد. 

افزایش هزینه سرمایه‌گذاری در چین

به طور گسترده، دولت چین کنترل خود را بر اطلاعات تشدید کرده است. به کارمندان شرکت‌های دولتی گفته شده است که امسال آموزش‌های امنیتی بیشتری را از جمله شیوه‌هایی برای حفظ اسرار می دهند. ارائه دهندگان داده های مالی چینی از جمله شرکت اطلاعات WINDاخیراً ارائه اطلاعات ،دقیق در مورد شرکت های داخلی را به مشتریان خارج از کشور متوقف کردند. دولت این ماه پس از بازرسی ده ها شرکت تجاری به کارگزاران داخلی هشدار داد که اطلاعاتی را که امنیت ملی را به خطر می اندازد، منتشر نکنند.

نتیجه آن‌که، چشم انداز داستان به سرعت در حال تغییر است. تحلیلگر ارشد یکی از بانک‌های ایالات متحده که به صورت هفتگی از کپ‌ویژن استفاده می کرد گفت: از زمان شروع محدودیت‌ها، کارگزاران شرکت‌های دولتی تمایلی به اشتراک گذاشتن هرگونه داده با تحلیلگران خارجی ندارند و بسیاری از کارشناسان تماس های برنامه ریزی شده را لغو کرده اند. این تحلیلگر افزود که این امر انجام بررسی های لازم را سخت تر می کند و هزینه سرمایه گذاری در چین را افزایش می دهد.

لغو سفرها

شبکه های متخصص با توجه به تواناییشان خطرات را کاهش می دهند. بر اساس گفته‌های فردی که خواسته ناشناس بماند، یکی از شرکت‌های مستقر در خارج از کشور تعدادی از پروژه‌هایش را متوقف کرده و سفرهای کاری به چین در حال حاضر لغو شده اند. یکی از مشاوران مجرب مستقر در چین گفت که ماهیت پرمخاطب شرکت کپ‌ویژن پیام روشن نیاز به خودتنظیمی را به صنعت فرستاد. 

با این حال، دلیل این محدودیت ها و نگرانی ها به دلیل تیره شدن روابط میان چین و ایالات متحده است و باعث محتاط کردن سرمایه‌گذاران می‌شود. کسب‌وکارها به دلیل تشدید مقررات غیرقابل پیش‌بینی در صنایع مختلف از فناوری گرفته تا دارایی دچار تنش شده‌اند و سیاست‌هایی که چین در دوره کرونا اتخاذ کرد، شرکت‌ها را به دنبال پیداکردن بازارهای جایگزین سوق داد. سرمایه‌گذاران بین حفاظت از منافع خود و حزب کمونیست مانده اند.

کریستوفر جانسون، رئیس گروه استراتژی چین و مشاور ریسک سیاسی، گفت: اقدام علیه کپ‌ویژن و سایر شرکت‌ها «تجلی عملی شعار شی جین پینگ در مورد ایجاد توازن بهتر در توسعه و امنیت است». اما یک نتیجه واضح وجود دارد "وقتی اقتصاد و امنیت با هم در تضاد باشند، امنیت همیشه پیروز است."