ماجرای حفاری در قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا چه بود؟ / واکنش میراث فرهنگی تهران

پس از آن اما، احمد علوی، رییس کمیته میراث‌ فرهنگی شورای شهر تهران در صحن شورای شهر تهران اصل موضوع را به این شکل شرح داد: «عوامل بهشت‌زهرا در قطعه ۲۵۲ در حال تامین زیرساخت‌ها بودند که برخی از کسانی که کارشان پیدا کردن دفینه است به سراغ عوامل بهشت زهرا می‌روند و می‌گویند اینجا احتمالا چیزی دفن شده و چرا که در گذشته این محله خارج از تهران بود که پس از آن محوطه را محصور می‌کنند. در حضور دوستان ما در بهشت زهرا کاوش انجام و مشخص می‌شود چیزی در این محل نیست و در حال حاضر نیز کار عمرانی ادامه دارد اما باید بگویم که این کاوش انجام شده اما منتج به نتیجه نشده است.»

این عضو شورای شهر تهران با اشاره به واکنش سازمان بهشت زهرا در مواجهه با این ادعاها هم گفت: «همکاران ما با هماهنگی کامل با دستگاه‌های امنیتی و وزارت میراث فرهنگی، اقدام به مسدودسازی محوطه و انجام کاوش در محل کردند.»

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم یکشنبه ۱۷ فروردین‌ماه پیش از آنکه به صحن شورا برود، به خبرنگاران درباره حفاری‌های قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا گفت: «قرار شد بروند در آن قسمت حفاری انجام دهند. این کار با حضور بنیاد مستضعفان و میراث فرهنگی انجام شد، چون چیزهایی که پیدا می‌شود به بنیاد مستضعفان مربوط می‌شود. از آقای زاکانی ـ شهردار تهران ـ و رئیس بنیاد مستضعفان دعوت کردند. قرار بود از میراث فرهنگی هم دعوت کنند، نمی‌دانم دعوت شدند یا خیر. از نیروهای امنیتی و اطلاعاتی نیز دعوت کردند. رفتند کندند و چیزی پیدا نکردند.»

اینک  محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران  در واکنش به حفاری صورت گرفته در قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا و اظهارات مطرح شده درباره انجام این حفاری با مجوز رسمی و در حضور نمایندگان میراث فرهنگی، اعلام کرد:  اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان تهران هیچ‌گونه هماهنگی، مشارکت یا اطلاعی در خصوص فعالیت‌های ادعاشده در این محدوده نداشته و هیچ مجوزی برای گمانه‌زنی یا حفاری از سوی این نهاد صادر نشده است.

معاون میراث فرهنگی استان تهران تاکید کرد: هرگونه فعالیت مرتبط با کاوش یا حفاری در مناطق دارای ظرفیت میراثی، مستلزم اخذ مجوز رسمی از مراجع ذی‌صلاح و نظارت کارشناسان میراث فرهنگی است که  در این مورد خاص، هیچ‌گونه درخواستی به این اداره کل ارائه نشده و نماینده‌ای از سوی ما در محل حضور نداشته است.

او با ابراز بی‌اطلاعی کامل از موضوع، اظهار کرد:  شایعات مطرح‌شده مبنی بر کشف اشیای تاریخی یا همکاری با سازمان بهشت زهرا در این زمینه، فاقد هرگونه سندیت و صحت است.

سعادتی گفت: حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی کشور از اولویت‌های اصلی این اداره کل است و هرگونه فعالیت در حوزه کاوش‌های باستان‌شناسی یا مرتبط با آثار تاریخی، تنها با هماهنگی و نظارت این نهاد امکان‌پذیر است. لذا هرگونه ادعای مطرح‌شده در این زمینه بدون مستندات رسمی، غیرقابل استناد تلقی می‌شود.

معاون میراث فرهنگی استان تهران همچنین اظهار کرد: در صورت دریافت هرگونه گزارش یا درخواست رسمی از سوی نهادهای ذی‌ربط، این اداره کل آمادگی دارد بررسی‌های لازم را انجام داده و نتایج آن را به صورت شفاف با افکار عمومی در میان بگذارد.

پیگیری‌های ایسنا نیز حاکی از این است که پژوهشکده باستان‌شناسی که کاوش‌های باستان‌شناسی با مجوز آن و همچنین مطالعات فرهنگی ـ تاریخی (میراث فرهنگی) در پروژه‌های عمرانی توسط آن انجام می‌شود، در جریان حفاری قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا تهران قرار نداشته است. مسئولان وزارت میراث فرهنگی نیز در پاسخ به پیگیری ایسنا، ضمن ابراز بی‌اطلاعی، حضور نمایندگان میراث فرهنگی در جریان حفاری در محدوده از بهشت زهرا و یا صدور مجوز و یا نظارت بر آن را رد کردند.

قطعه ۲۵۲ در حاشیه جنوبی بهشت زهرا قرار دارد. ادعاهایی مطرح شده است که این زمین پیش از تغییر کاربری در دهه ۱۳۸۰، محل یک دامداری متعلق به وابستگان خاندان پهلوی بوده است.

بررسی‌های ایسنا همچنین نشان می‌دهد حفاری‌ در این قطعه از بهشت زهرا، تا چند روز پیش همچنان ادامه داشته و زمین تا عمق حدودی ۱۰ متر گودبرداری شده است. حفاری در این محدوده، اکنون نیمه‌کاره متوقف شده تا بررسی قضایی صورت گیرد. محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران پیش‌تر به یکی از رسانه‌ها گفته بود که این پرونده به مراجع قضایی فرستاده شده است.