برجام در تیررس شاهین‌های سنا
به گزارش اقتصادنیوز ، در آخرین ساعات روز سه‌شنبه، یکصدوچهل تن از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا با انتشار نامه‌ای از دولت بایدن درخواست کردند در کنار تلاش‌ها برای احیای برجام، رویکردی جامع در مقابل تهدیدهای ایران اتخاذ کند. این نامه توسط آنتونی براون و تیم والتز از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا تهیه شده و به امضای ۷۰ نماینده دمکرات و ۷۰ نماینده جمهوری‌خواه رسیده است.
به عقیده این نمایندگان، دولت بایدن باید همراه با متحدین خود ترکیبی از ابزارهای دیپلماسی و تحریم علیه ایران را به‌کار گیرد و توافق جدیدی را ترتیب دهد که برنامه هسته‌ای، حمایت از تروریسم و برنامه موشکی جمهوری اسلامی را دربرگیرد.
هم‌زمان با این نامه، سناتورها باب منندز و لیندسی گراهام هم نامه‌ای را ترتیب داده‌اند که محتوایی شبیه نامه نمایندگان را داشته و در پی جمع اوری امضا برای آن هستند. به همین مناسبت متیو پتی در وب‌سایت رسپانسیبل استیت‌کرفت به انتشار یادداشتی با عنوان «سناتور ارشد دموکرات برای کارشکنی در سیاست‌های بایدن در مورد ایران به شاهین‌ها پیوسته است»، به تحلیل و نقد این مسئله پرداخته است.
پیوستن به کمپین صهیونیست‌ها
به نظر می‌رسد سناتور برجسته دموکرات و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای ایالات متحده، باب منندز، به کمپین آیپک (لابی صهیونیست‌ها در آمریکا) پیوسته که به سختی در تلاش است تا با تحت فشار قرار دادن رئیس جمهور بایدن زمینه تعامل دیپلماتیک با ایران را محدود کند؛ مسئله‌ای که واکنش مدافعان رویکرد دیپلماسی را در پی داشته است.
در آخرین ساعات روز دوشنبه، باب منندز و سناتور لیندزی گراهام نامه‌ای را منتشر کردند که از رئیس‌جمهور می‌خواست از تمام نیرو و ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی برای رسیدن به توافق‌نامه‌ای با ایران استفاده کند که به طور موثری فعالیت‌های بی‌ثبات کننده در سراسر خاورمیانه و برنامه موشکی بالستیک این کشور را محدود می‌کند.
مطالبه امتیازات بیشتر
منندز و گراهام هر دو با برنامه جامع اقدام مشترک 2015 با ایران که بایدن وعده بازگشت دوباره به آن را داده، مخالفت کرده‌اند. در اوایل این ماه پالیتیکو گزارش داد که بایدن از ترس خشم منندز تا حدودی مواضع سخت‌تری نسبت به ایران اتخاذ کرده است.
این دو سناتور خواستار امضاهای بیش‌تری برای این نامه هستند. این در حالی است که 70 دموکرات در مجلس نمایندگان با امضای نامه‌ای به جمهوری‌خواهانی پیوسته‌اند که با تدوین این نامه هشدار داده‌اند که برجام نتوانسته از دامنه کامل تهدیدهای ایران بکاهد و از بایدن خواسته‌اند به دنبال توافق‌نامه و یا مجموعه‌ای از توافقات باشد که امتیازات بیش‌تری از ایران را مطالبه کند.
ردپای آیپک
به عقیده دایلن ویلیامز، از اعضای موسسه جی‌استریت، آیپک پشت این نامه بوده است. تمام مواردی که در این نامه درباره ایران وجود دارد، همه آن چیزی است که آیپک به طور معمول در کنفرانس‌های سالانه‌اش –که امسال برگزار نمی‌شود- خواهانش است. با این حال، آن‌ها هنوز هم طبق معمول آن‌ها را از زبان نمایندگان بیان می‌کنند.
ویلیامز خاطرنشان می‌کند حتی آیپک چند دموکرات را وادار به امضای نامه‌ای کرد که در آن از دولت ترامپ خواسته بود تا به دنبال تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران باشد. دولت ترامپ هم به این نامه به عنوان نوعی حمایت از تحریم‌ها قاطعی استناد کرد که با مخالفت برجسته‌ترین نمایندگان روبرو بود. به گفته او این سیاست رایج آیپک است که نامه به نام نمایندگان منتشر می‌شود در حالی که در حال تبلیغ ایده‌های آن است.
جی‌استریت، در نامه‌ای که به کنگره ارسال کرده هشدار داد که نامه منندز و گراهام مستمسکی برای مخالفان برجام خواهد شد تا ادعا کنند امضاکنندگان نامه با لغو تحریم‌هایی مخالف هستند که نیازمند بازگشت به برجام است... مگر این‌که توافق‌نامه گسترده شود. این نهاد از طرفداران دیپلماسی خواسته که نامه را امضا نکنند، مگر این‌که شامل بندی باشد که تایید می‌کند برخی از امضاکنندگان از برجام حمایت می‌کنند. هم‌چنین این موسسه آن‌ها را به حمایت از قانون دیپلماسی با ایران، لایحه‌ای در حمایت از توافق سال 2015 دعوت می‌کند.
از دسترس خارج کردن هر گونه توافق: در مسیر جنگ
نایاک، شورای ملی ایرانیان آمریکا، هم در بیانیه خود هشدار داد نامه منندز و گراهام امکان دستیابی به توافق را غیرممکن می‌سازد و باعث می‌شود که بایدن در مسیر جنگ با ایران قرار گیرد، چرا که پیشنهاد می‌کند به یک‌باره باید تمام نگرانی‌ها نسبت به ایران را برطرف کرد.
بیانیه نایاک استدلال می‌کند: تنها یک گزینه روشن برای دولت وجود دارد تا نگرانی‌ها از برنامه هسته‌ای ایران را کنترل کند و راهی برای آغاز مذاکرات در مورد سایر زمینه‌های نگران‌کننده ایجاد کند: بازگشت کامل به تعهدات منطبق بر برجام. هر گونه تلاش برای افزودن موارد دیگر و یا ناکام گذاشتن این مسیر زیان‌بخش و مایه سرخوردگی برای تلاش‌های دیپلماتیک جدی که در جریان است، خواهد بود.
حسن الطیب، کارشناس امور خاورمیانه هم معتقدست نامه سناتورها منندز و گراهام از ادامه استراتژی شکست خورده فشار حداکثری دولت ترامپ پشتیبانی می کند که باعث ایجاد بی‌ثباتی در خاورمیانه شده و ما را در آستانه یک جنگ با ایران قرار داده و باعث افزودن رنج مردم ایران شده است.
شاهین‌ها در کمین بایدن
دونالد ترامپ در سال 2018 از برجام خارج شد و با اعمال کمپین فشار حداکثری مدعی تلاش برای کسب یک توافق بهتر بود. از آن زمان ایران بر دامنه فعالیت‌های هسته‌ای خود افزوده، هر چند وعده داده در صورت لغو تحریم‌ها به محدودیت‌های تعیین شده توسط برجام برگردد.
بایدن به صورت علنی اظهار داشته تمایل دارد هر دو طرف با پشتیبانی از دیپلماسی به برجام بازگردند. اما شاهین‌ها (تندروها) از دولت بایدن می‌خواهند که برجام را کنار بگذارد و از تحریم‌ها به عنوان اهرم فشار برای دستیابی به امتیازات بیشتر استفاده کند، از جمله در مورد سیاست منطقه‌ای ایران و برنامه موشک‌های بالستیک.
نظرسنجی منتشر شده توسط YouGov و اکونومیست در اوایل این هفته نشان می‌دهد که تقریباً دو سوم آمریکایی‌ها از مذاکرات مستقیم بر سر برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند.
در نامه منندز و گراهام آمده «اگرچه ممکن است در مورد برجام کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ دیدگاه‌های مختلفی داشته باشیم، اما باید با واقعیت روبرو شویم که ایران فعالیت هسته‌ای خود را از راه‌های نگران کننده تسریع کرده است... ما هم‌چنین توافق داریم جدای از برنامه هسته‌ای، ایران هم‌چنان تهدیدی برای امنیت ایالات متحده و امنیت بین المللی است».
منندز و گراهام هر دو پیش از این مخالفت خود با برجام را ابراز کرده و خواستار برخورد سخت‌گیرانه‌ای با ایران شده بودند. در سال 2013، هر دو پیشنهاد قطع‌نامه مشترکی را برای حمایت از اقدام نظامی اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران دادند. در اواخر همان سال، منندز تلاش کرد تا تحریم‌های جدیدی را علیه ایران تصویب کند، در حالی که مذاکرات برای برجام هنوز در جریان بود؛ اقدامی که اعتراض دموکرات‌های بلندپایه را برانگیخت.
این دو در مورد کارزار فشار حداکثری ترامپ هم اختلاف کمی داشتند. منندز علناً با تصمیم ترامپ برای خروج از برجام مخالفت کرد، در حالی که گراهام به یک طرفدار پرشور کمپین فشار تبدیل و حتی خواستار حمله نظامی علیه تأسیسات نفتی ایران شد. با این حال منندز جمهوری‌خواهان را یاری کرد تا ترامپ فشار اقتصادی بر ایران را حتی در جریان بحران همه‌گیری ویروس کرونا حفظ کند؛ موضعی که منندز را در تضاد با اعضای ارشد حزب خودش قرار می‌دهد که از معافیت‌های بشردوستانه از برخی تحریم‌ها برای کمک به تهران در مهار همه‌گیر شدن بیماری، حمایت می‌کنند.
منندز در جلسه هفته گذشته سنا هم به مخالفت با برجام ادامه داد و این توافق را برای مقابله با طیف وسیع تهدیدهای ایران ناکافی خواند. با این حال سایر دموکرات‌ها با موضع منندز مخالف بودند. سناتور کریس مورفی در همان جلسه گفت بسیاری از ما از برجام با توجه به شرایط آن حمایت کردیم. حال، با گسترش مواردی که می‌خواهیم در میز مذاکره درباره آن‌ها صحبت کنیم، من نگران این هستم که ممکن است خود را برای شکست آماده کنیم.
