پشت پرده حذف رابرت مالی از مذاکرات تهران-واشنگتن

یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت که مجوز مالی در بحبوحه تحقیقات امنیتی دیپلماتیک وزارت امور خارجه در مورد سوءاستفاده احتمالی از اطلاعات طبقه‌بندی شده به حالت تعلیق درآمد. یک منبع آگاه دیگر گفت که او بعد از ظهر پنجشنبه به مرخصی بدون حقوق رفته است.

مالی به سی ان ان گفته: «به من اطلاع داده شده که مجوز امنیتی من در دست بررسی است. اطلاعات بیشتری در اختیار من قرار نگرفته است، اما انتظار دارم تحقیقات به نحو مطلوب و به زودی حل شود. در همین حال، من در مرخصی هستم».

این مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «برای مدتی پس از آغاز تحقیقات وزارت امور خارجه، مالی به کار خود ادامه می‌داد، اما اجازه دسترسی به اطلاعات طبقه بندی شده را نداشت». 

دو منبع آشنا با این موضوع تأیید کرده‌اند که تحقیقات وزارت امور خارجه مشکلی را با مجوز امنیتی مالی شناسایی کرده است. مت میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان تایید کرد که مالی در مرخصی است، اگرچه اندکی پیش از آن گفته بود که مالی هم‌چنان نماینده ویژه امور ایران است. میلر به سی‌ان‌ان گفت: «راب مالی در مرخصی است و آبرام پیلی به‌عنوان نماینده ویژه امور ایران و هدایت این امر در وزارت امور خارجه فعالیت می‌کند».

پیش از این، مالی نقشی کلیدی در تلاش‌های آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای ایران ایفا کرده بود؛ یکی از چالش‌برانگیزترین چالش‌های سیاست خارجی دولت بایدن پس از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق برای کناره‌گیری از توافقی که مالی نقش مهمی در مذاکره بر اساس آن در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما داشت. او همچنین در تلاش برای آزادی زندانیان دوتابعیتی، نقش مهمی ایفا کرده بود.

دو منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفتند در اوایل سال جاری، وزارت امور خارجه تحقیقات خود را در مورد دسترسی مالی به اطلاعات محرمانه تشدید کرد، که در نهایت منجر به تعلیق مجوز وی در دو ماه گذشته شد. مشخص نیست چه چیزی کشف شده که به طور خاص منجر به تعلیق دسترسی مالی شده است. این منابع هیچ نشانه ای از وجود تحقیقات جنایی مرتبط با این موضوع نداشتند.

اقدام برای تعلیق مجوز امنیتی مالی به طور گسترده در داخل وزارت خارجه یا در سراسر دولت بایدن اعلام نشد، زیرا وزارت خارجه او را در سمت خود نگه داشت و هیچ اعلامیه رسمی در مورد جایگزینی او انجام نداد. دو مقام وزارت امور خارجه و شخص سومی که در جریان این موضوع قرار داشت به سی‌ان‌ان گفتند که به برخی از مقامات وزارت امور خارجه گفته شد که مالی در حال رسیدگی به مسائل شخصی است و به همین دلیل، در حال حاضر برای رسیدگی به امور ایران در جایگاه دوم قرار گرفته است.

در ماه‌های اخیر، به نظر می‌رسد مالی نقش برجسته‌ای را در تلاش برای آزادی زندانیان دوتابعیتی حفظ کرده است. دو منبع به سی‌ان‌ان گفته‌اند که او به طور منظم با خانواده‌های بازداشت‌شدگان در تماس بوده و در هفته گذشته با آن‌ها صحبت کرده است. سی‌ان‌ان هم‌چنین مدعی است که مالی در اوایل سال میلادی جاری با سفیر ایران در سازمان ملل متحد دیدار داشته، اما مشخص نیست که آیا این تعاملات قبل از تعلیق مجوز وی بوده یا پس از آن.

با این حال، در حال حاضر مالی از تلاش حیاتی برای ایجاد محدودیت بر برنامه هسته ای ایران کنار گذاشته شده و دولت بایدن، برت مک گورک، یکی از مقامات ارشد شورای امنیت ملی کاخ سفید را برای ایفای این نقش مشخص کرده است.

مالی که حدود یک هفته پس از روی کار آمدن جو بایدن در سال 2021 به عنوان نماینده ویژه ایران منصوب شد، از ابتدای دولت بایدن در تلاش برای احیای توافق هسته‌ای با ایران موسوم به برجام بود. اما تلاش‌های شدید او هیچ پیشرفتی به همراه نداشت.

در پایان سال 2022، مقامات وزارت امور خارجه می‌گفتند که تلاش‌ها برای احیای این توافق، با توجه به اعتراضات داخلی در ایران، دیگر در مرکز توجه این وزارتخانه قرار ندارد.

مالی در طول دولت‌های کلینتون و اوباما هم روی قضیه ایران کار می‌کرد. در دوران اوباما او بخشی از تیم دیپلماتیک مذاکره‌کننده‌ای  بود که به تدوین توافق هسته‌ای ایران کمک کرد. او همیشه هدف حمله تندروهای ضدایرانی بود که او را هوادار تهران می‌پنداشتند. مالی هم‌چنین با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده برای چندین دهه دوست بوده که سابقه آن که به دوران نوجوانی و هم‌کلاسی بودن آن‌ها در پاریس برمی‌گردد.