نبرد پهپادی تهران و تل‌آویو در حیات خلوت واشنگتن

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، پس از آنکه آرژانتین از بولیوی در مورد خرید پهپادهای ایرانی توضیح خواست، ادموندو نوویلو، وزیر دفاع بولیوی علاقه کشورش نسبت به خرید این هواپیماها را تأیید کرد. نوویلو گفت که بولیوی هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی را برای نظارت بر مناطق مرزی خود و ارائه تصاویر زنده برای نیروهای مسلح خود می‌خواهد.

به نوشته فوربز، این در حالی است که آرژانتین نیز به پهپادهای تولید شده در خاورمیانه علاقه نشان داده است. در ۲۷ دسامبر ۲۰۲۲، این کشور قراردادی را برای پهپادهای انتحاری Hero-120 و Hero-30 که توسط شرکت اسرائیلی Uvision ساخته شده بود، امضا کرد و این کشور را به اولین بازیگر آمریکای لاتین تبدیل کرد که این سری از پهپادها را می‌خرد.

رد پای ایران

به ادعای فوربز، ایران نیز در برنامه تولید پهپادها در ونزوئلا شدیداً دخیل بوده و تحلیل‌ها نشان می‌دهند که تهران تولید پهپادهای انتحاری را به این کشور آمریکای جنوبی برون‌سپاری کرده است. در سال ۲۰۱۲، هوگو چاوز، رئیس‌جمهور وقت ونزوئلا تأیید کرد که کشورش در حال ساخت هواپیماهای بدون سرنشین به عنوان بخشی از همکاری نظامی خود با ایران است. با این حال، او تأکید کرد که این پهپادها فقط دوربین داشته که نشان می‌دهد که آن‌ها پهپادهای نظارتی بودند.

پشت پرده محرمانه دوحه/ در نخستین نشست طالبان و آمریکا چه گذشت؟

به ادعای این رسانه، ایران پهپادهای تاکتیکی تک‌موتوره مهاجر را در اختیار ونزوئلا قرار داده است. در فوریه ۲۰۲۲، اسرائیل ایران را به انتقال مهمات هدایت‌شونده دقیق به ونزوئلا برای این پهپادها متهم کرد. در اکتبر ۲۰۲۲، سرلشکر یحیی صفوی گفت: «۲۲ کشور خواستار خرید پهپاد از ایران هستند». ونزوئلا یکی از کشورهایی بود که او نام برد.

در حالی که به نظر می‌رسد ایران و اسرائیل آماده صادرات پهپادهای بیشتری به آمریکای جنوبی هستند، بازار وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (پهپاد) در آن منطقه نسبتاً کوچک است. ترکیه در سال‌های اخیر بارها به دلیل صادرات پهپاد بیرقدار تی‌بی۲ خود به ۳۰ کشور جهان خبرساز شده است. با این وجود، هیچ یک از آن‌ها کشورهای آمریکای جنوبی نبودند.

بازار مشترک ایران و اسرائیل

همچنین افزایش قابل توجهی در تعداد پهپادهای وارداتی توسط کشورهای آفریقایی مشاهده شده است. به عنوان مثال، اتیوپی هواپیماهای بدون سرنشین را از چین، ایران و ترکیه خریداری کرد. اسرائیل نیز از زمان توافق ابراهیم در سال ۲۰۲۰ به مراکش هواپیماهای بدون سرنشین می‌فروشد.

ممکن است آمریکای جنوبی به زودی مانند آفریقا به دنبال صادرکنندگان پهپاد برود. جیمز پاتون راجرز از مؤسسه سیاست فناوری کورنل گفت: «علاقه بولیوی به فناوری‌های پهپادی ایرانی نشان می‌دهد که ما در مراحل اولیه شیوع پهپادهای نظامی در سراسر این قاره هستیم». او گفت: «این توسط رقبا و صادرکنندگان رقیب مانند ایران و اسرائیل، و همچنین به خاطر اختلافات کشورها در منافع ایدئولوژیکی و ژئوپلیتیکی موجود در آمریکای جنوبی، تقویت می‌شود». آرژانتین و بولیوی مرز مشترک دارند. در نتیجه، خرید هواپیماهای بدون سرنشین جداگانه آنها از ایران و اسرائیل، موجب برانگیختن تنش‌ها می‌شود.

به گفته راجرز: «این پهپادها معمولاً همراه با عواملی از کشور تأمین‌کننده برای کمک به آموزش و نگهداری صادر می‌شوند و هنوز مشخص نیست چه کسی به اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط این پهپادها دسترسی دارد. این نگرانی‌ها احتمالاً تنش‌های امنیتی در منطقه را تشدید کرده و بنابراین، شفافیت در توانایی‌ها و اهداف این پهپادها کلید تضمین ثبات منطقه است».

پهپادهای ارزان‌قیمتی که ایران تعداد زیادی از آنها را می‌سازد برای خریداران آمریکای جنوبی جذابند؛ زیرا بسیاری از آن‌ها قیمت پایینی دارند. ساموئل بندت، تحلیلگر مرکز تحلیل‌های کشتی‌رانی گفت: «از آنجایی که بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی بودجه نظامی زیادی ندارند، ممکن است پهپادهایی را که می‌توانند به بهترین نحو با نیازهایشان مطابقت داشته باشند را خریداری کنند». او گفت: «پهپادهای ایرانی در این دسته قرار می‌گیرند. ایران نشان داده که کشورهای زیادی به خرید پهپادهایش علاقه‌مند هستند. بنابراین، جای تعجب نیست که بولیوی پس از ونزوئلا، اتیوپی، تاجیکستان و احتمالاً ارمنستان در صف دریافت پهپادهای ایرانی باشد».

خطر اشاعه

همچنین ممکن است که خود کشورهای آمریکای جنوبی پهپاد بسازند. راجرز با اشاره به ونزوئلا به عنوان نمونه اصلی گفت: «کشورهای آمریکای جنوبی پتانسیل تولید پهپادهای نظامی با طرح‌های داخلی و خارجی را دارند که می‌تواند به اشاعه این تسلیحات در منطقه نیز دامن بزند».

بندت نیز معتقد است که «احتمالاً» این کشورها پهپاد تولید خواهند کرد. او اذعان کرد: «مطمئناً وقتی صحبت از پهپادهای دوگانه سبک آی‌اس‌آر (اطلاعات، نظارت و شناسایی) برای نیروهای انتظامی و گشت مرزی می‌شود، گروه‌های متعدد دولتی، غیردولتی، دانشگاهی و خصوصی در سراسر جهان در حال انجام این کار هستند. تخصص، دانش و اجزای مورد نیاز برای ساخت چنین پهپادهایی به راحتی در دسترس است».

بنت و راجرز هر دو بر این باورند که جنگ اوکراین نقش مهمی در گسترش جهانی پهپادها ایفا کرده است. بنت گفت: «بسیاری از انواع پهپادهای مورد استفاده در اوکراین مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان است». راجرز نیز خاطرنشان کرد که جنگ روسیه علیه اوکراین به این تب جهانی پهپادها دامن زده است».

ویترین جنگی

به عقیده بنت: «جنگ ویترینی برای ایران و ترکیه و سایر کشورهاست که به جهان نشان می‌دهد که تسلیحاتشان قادر به چه کاری هستند. این پهپادها برای هدف قرار دادن زیرساخت‌های انرژی، نیروهای نظامی و مراکز غیرنظامی استفاده شده‌اند». او افزود: «با در نظر گرفتن این موضوع، نگرانی درازمدت باید این باشد که با گسترش پهپادها، شیوه‌های ناپسند استفاده در اوکراین نیز از آنها پیروی می‌کند».

راجرز از «تکثیر کنترل‌نشده» پهپادهای نظامی می‌ترسد که به گفته او در شورای امنیت سازمان ملل در ماه آگوست، یک «تهدید فراملی» فزاینده برای امنیت کشورهای جهان به شمار می‌رود. او خاطرنشان کرد: «امروزه ۱۱۳ کشور به فناوری‌های پهپادهای نظامی دسترسی دارند و نگرانی من این است که آمریکای جنوبی نیز ممکن است تا پایان این دهه شبیه به بخش‌هایی از آفریقا یا اروپا شود؛ یعنی بتواند با تولیدکنندگان پیشروی پهپادی مانند ترکیه، چین، ایالات متحده و یا حتی روسیه برای گرفتن سهمی از یک بازار نوظهور رقابت کند». او تأکید کرد: «ما باید به دستیابی آرژانتین به پهپاد انتحاری اسرائیلی تنها به عنوان یک نمونه کلیدی از اشاعه پهپادهای نظامی مسلح در منطقه نگاه کنیم».

بنت نیز افزایش اشاعه پهپادها در آمریکای جنوبی را پیش‌بینی کرده و اذعان می‌کند که روسیه نیز به دنبال ورود به بازار صادرات این منطقه است. او گفت: «این احتمال وجود دارد که توسعه‌دهندگان پهپادهای دیگر نیز به فروش در این بازار باشند».