حماس چگونه نهادهای اطلاعاتی اسرائیل را دور زد؟

به گزارش اقتصاد نیوز، شکست نهادهای اطلاعاتی مانند سقوط هواپیما است: چرا که شاهد یک اشتباه نیستیم، بلکه مجموعه ای از چیزها می توانند فاجعه ای را رقم زنند. حماس حمله ای پیچیده و چندجانبه را انجام داد - نوعی حمله ای هماهنگ که برنامه ریزی و اجرایش ماه ها طول می کشد. همزمان صده‌ها نفر از اعضای حماس در حملات هوایی، زمینی، دریایی و موشکی شرکت داشتند که نشان می‌دهد دایره دانش شان در این باره گسترده بود. از همین رو در نگاه اول، به نظر می رسد که این وضعیت شکست بزرگ اطلاعاتی است.

منشا شکاف اطلاعاتی

حال سوال این است، چگونه سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل این‌گونه غافلگیر شدند. در پاسخ به این سوال می‌بایست احتمالات لحاظ شود. نخستین سوالی که بازرسان می پرسند این است که آیا شین بت(سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل)، موساد و نیروهای دفاعی اسرائیل در مورد حمله قریب الوقوع هشدار داده اند یا خیر. یکی از بدنام ترین نمونه های هشدار عمومی، گزارش روزانه رئیس جمهوری آمریکا در اوت 2001 با عنوان «بن لادن مصمم به حمله به ایالات متحده است» است. گزارش کمیسیون 11 سپتامبر نشان داد که دو تحلیلگر سیا که در تهیه این مقاله توجیهی دخیل بودند، معتقد بودند که این فرصتی است برای بیان دیدگاه شان مبنی بر اینکه تهدید بن لادن در ایالات متحده جدی است. اما پیام مورد نظر با پیام دریافتی متفاوت بود.

برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده و اسرائیل صرفا افزایش تنش ها را رصد می کردند، اما درباره حمله قریب الوقوع هشدار دقیقی ندادند. در همین راستا نیویورک تایمز نوشت که سازمان اطلاعات اسرائیل بلافاصله قبل از حمله، هشدار خاصی را به مرزبانان داد که نشانه افزایش تهدیدها بود، اما به دلایل نامشخصی به این هشدارها توجهی نشد.هرچند برخی براین باورند که شاید اعتراض ها علیه بنیامین نتانیاهو زمینه ساز وقوع چنین اشتباه فاحشی شده است. آنگونه که موسسه مطالعات بین الملل و استراتژیک نوشته، سرویس های اطلاعاتی اسرائیل در گام نخست فهرستی از اولویت ها برای جمع آوری دارند. گروه های فلسطینی همیشه در راس این فهرست قرار دارند. به ادعای این نهاد، ایران نیز به عنوان تهدیدی بالقوه وجودی برای اسرائیل محسوب می شود. بنابراین، حماس از منظر نهادهای اطلاعات اسرائیل جزو اهداف نخست خواهد بود.همزمان فعل و انفعال های  تهران و حزب الله در لبنان نیز لحاظ می شود.

چگونه حماس، اسرائیل را دور زد؟

سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل برای عملیات‌ شبکه‌های رایانه‌ای، مانند ورود مخفیانه به تلفن‌های رقبا و سیستم‌های رایانه‌ای، بالاترین قابلیت را دارند، علاوه بر این، گردآورنده های اطلاعات جریان های دسترسی متعددی را در اختیار دارند، بنابراین اگر یکی از راه ها کشف یا بسته شود، دیگر شبکه ها همچنان در حال گزارش هستند.حال با لحاظ کردن چنین فضایی، باید به این سوال پاسخ داده شود که عملیات حماس چرا از چشم جامعه اطلاعاتی اسرائیل پنهان بماند؟  به باور گروهی، این امکان وجود دارد که سرویس‌های اسرائیلی منابع انسانی کمی داشته باشند. غزه جامعه ای بسته است و حماس مسئولیت امور را برعهده دارد.در چنین شرایطی کسی که برای اسرائیل جاسوسی کند هم مرگ و هم امنیت خانواده اش را به خطر می اندازد.از همین رو این احتمال وجود دارد که منابع انسانی یا گزارشی در این باره وجود نداشته باشد.

در پاسخ به این گروه، باید پرسید آیا عملیات اسرائیل برای نفوذ به شبکه های کامپیوتری و ارتباطات حماس شکست خورد؟ این نوع دسترسی‌ها می‌توانند شکننده باشند—سیستم عامل به‌روزرسانی قادر است جاسوسان را از دسترسی‌ طولانی مدت به داده ها منع کند. به ادعای مرکز مطالعات بین الملل و استراتژیک شاید در این مسیر، حماس از حمایت های (ادعایی) تهران برخوردار شده و در آستانه چنین عملیات بزرگی، با کمک ایران کمپین وسیع پاکسازی سایبری را به راه انداخته است. این نهاد مطالعاتی در ادامه ادعا کرد، حماس درگیر طرح کلاسیک انکار و فریب بود. از همین رو بر روی خطوطی که می دانست  توسط سرویس‌های اسرائیلی رصد می شوند، به گونه ای رایزنی داشت که انگار به دنبال تنش نیست. این طرح کار کرد.در جلسه توجیهی برای مقامات ارشد اسرائیل، گزارشگران ارزیابی کردند که حماس عملا در موضع بازدارنده قرار داشت.

علاوه بر این، حماس ممکن است دایره برنامه ریزی برای حمله را بسیار کوچک نگه داشته باشد، پس برنامه ریزی در این باره را تقسیم بندی کرده. به ادعای این مرکز مطالعاتی، پاراگلایدرها احتمالا هیچ ایده ای در مورد حمله موشکی نداشتند. اپراتورها نیز از تلاش برای شکستن دیوار مرزی بی اطلاع بودند. فقط تعداد کمی از مردم می‌توانستند از وسعت کامل این طرح مطلع باشند و مراقب بودند که فقط حضوری و با تلفن‌های همراه خارج از کنترل درباره آن صحبت کنند. رهبران اسرائیل علنا اذعان کرده‌اند که از این حمله غافلگیر شده‌اند، اما هنوز به سوال های مربوط به شکست اطلاعاتی پاسخ دقیقی نداده اند. آنها به درستی اشاره می کنند که در حال جنگ هستند و این تمرکز باید بر روی یافتن عاملان حمله و گروگان باقی بماند.