رویارویی چین و آمریکا در میدان مین/ تراژدی بالون جاسوسی تکرار می شود؟
به گزارش اقتصادنیوز، پس از دیدار جو بایدن و شی جین پینگ در حاشیه اجلاس APEC، رهبراین دو کشور در باب موضوعاتی چون افزایش تبادلات نظامی، مبارزه با مواد مخدر و خطرهای بالقوه هوش مصنوعی به توافق دست یافتند؛ توافق هایی که نشان از منافع مشترک دو رهبر در کاهش تنش های است.
توافقی متزلزل
موضوعاتی که در باب آن ظاهرا توافق شده، موضوعاتی برجسته است، به ویژه با توجه به تلاش طرفین جهت پایین نگه داشتن انتظارات در آستانه نشست. کم بودن انتظارات به هر دو طرف اجازه می‌دهد تا دستاوردهای حاصله را برجسته کنند، گزاره ای که هم برای بایدن و هم شی از منظر سیاسی نیازی است جدی. بر همین اساس، هم واشنگتن و هم پکن مدعی اند که دیدارشان روزنه ای مثبت و اصلاحی در روابط دو بازیگر ایجاد کرده است.با این حال، چنین روایتی، آخرین قرائت دو رهبر پس از نشست یک سال پیش در بالی، اندونزی و در حاشیه نشست گروه 20 را یادآور می شود. آن زمان نیز شی و بایدن، نشست را سازنده خواندند اما در عرض چند ماه بالون جاسوسی به بی‌اعتمادی ها دامن زد. ناظران می گویند، از آنجایی که رهبران چین و آمریکا این بار هم به مسائل اساسی نپرداختند، وقوع سناریوی مشابه دور از ذهن نیست.
نشست سانفراسیسکو تلاشی برای بازگشت به توافق های حاصله در نشست بالی بود. این گزاره ای است که وزارت خارجه چین نیز آن را تایید کرد.بر اساس قرائت رسمی نشست سانفرانسیسکو، بایدن و شی یک سال قبل برای فعالیت در راستای "توسعه اصول" جهت مدیریت روابط، حفظ دیپلماسی سطح بالا و میزبانی از "گروه های کاری" برای رایزنی در مورد طیف وسیعی از موضوعات مورد تاکید توافق کردند. مسائل دوجانبه اما سیگنال های مختلطی در باب عنصر کلیدی ارسال کرده است. بازخوانی پکن از نشست بالی عبارت بود از تایید واشنگتن بر تمامیت ارضی چین، بی تمایلی واشنگتن برای احیای اتحاد علیه چین و وقوع جنگ سرد تازه و در نهایت ارائه تضمین توسط آمریکا مبنی بر این که در مسیر رشد اقتصادی پکن سنگ اندازی نخواهد کرد و با دامن زدن به مطالبه تایوان، چین واحد را به خظرنمی اندازد.هرچند در بیانیه دولت بایدن درباب نشست بالی، به این تضمین‌ها اشاره نشد.
رقابت دو قرائت
قرائت اولیه پکن از نشست اخیرنشان می‌دهد که تضمین‌های ایالات متحده در این دیدار تکرار نشده. اما نسخه همین قرائت به زبان انگلیسی نشان داد که بایدن ظاهرا پنج تعهدی را که در بالی اعلام کرده بود را تایید کرد. دلیل اختلاف محتوای متن چینی و انگلیسی نامشخص است، اما در گزارش رسمی کاخ سفید از نشست سانفرانسیسکو - مانند سال گذشته - به این تضمین ها اشاره نشده است. پکن احتمالا عدم تمایل واشنگتن به اعتراف علنی بایدن را به‌عنوان مقاومت در برابر - یا حداقل دوگانگی در مورد - ارائه تضمین در باب مسائل اصلی چین تفسیر می‌کند.به نوشته نشنال اینترست، بازخوانی رسمی ایالات متحده و چین از نشست سانفرانسیسکو حاکی از شکاف های اساسی در درک استراتژیک و درک متقابل است. طبق نسخه کاخ سفید، بایدن قبل از هر چیز تاکید کرد که «ایالات متحده و چین در رقابت هستند». در ادامه این بیانیه به چالش‌های پکن برای صلح و ثبات در اقیانوس هند و اقیانوس آرام – به‌ویژه در دریاهای جنوب و شرق چین و تنگه تایوان، اشاره شدو
بایدن در درجه اول مخاطبان سیاسی اش - به ویژه منتقدانش در کنگره آمریکا – را مخاطب قرار داد و آمادگی اش برای اتخاذ موضعی سخت گیرانه در برابر چین و اجتناب از ارائه امتیاز یکجانبه به پکن را به رخ کشید. بایدن بر این موضع استاندارد تاکید کرد که تعامل با چین در درجه اول در خدمت هدف حداقلی «حفظ خطوط باز ارتباط» و «مدیریت مسئولانه رقابت برای جلوگیری از انحراف آن به سمت درگیری» است.در مقابل، به نظر می‌رسد که مخاطب شی در سانفرانسیسکو جهان بود، زیرا رهبر پکن به دنبال نشان دادن آمادگی این کشور برای برخورد با رویکرد تقابل‌آمیزتر واشنگتن بود. بر اساس قرائت چینی، او اعتراض دیرینه پکن به چارچوب بندی روابط ایالات متحده و چین را تکرار کرد و تاکید داشت که این امر مشکلات پیش روی دو کشور و جهان را حل نخواهد کرد. به باور ناظران،شی تلاش کرد پکن را به سان "پلیس خوب" به تصویر بکشد، بازیگری که به دنبال همزیستی مسالمت آمیز است. براساس محاسبات رهبر چین،این امر در سطح بین المللی، به ویژه در میان کشورهای جنوب جهانی با دیدگاه های یکجانبه گرایی ایالات متحده، قیاس خواهد شد.
گروهی مدعی اند که شی به دلیل مشکلات اقتصادی چین به لحاظ سیاسی و دیپلماتیک در موقعیت ضعیفی قرار دارد. از همین رو شی بیش از بایدن به یک نشست «موفقیت‌آمیز» نیاز داشت و بنابراین بیشتر بر جو این دیدار متمرکز بود تا گرفتن امتیازات اساسی از واشنگتن.اما گروهی دیگر از تحلیلگران این ادعا را به سخره گرفته و براین باورند که شی برای ایفای نقش پلیس خوب از خود مطمئن بوده است علاوه بر این، این اشتباه است که بگوییم شی جین‌پینگ به دنبال به تضمین در باب مسائل اساسی نبود. شی احتمالا انتظارات اندک بایدن از این دیدار را پذیرفت، زیرا متوجه شد که واشنگتن قادر به اجرای تضمین هایش هست. بایدن بیش از شی به نشست موفق نیازداشت تا به منتقدانش نشان دهد که به پکن امیتازی یکجانبه نخواهد داد.به طور خلاصه، بایدن به دنبال تایید مجدد «موقعیت قدرت» ایالات متحده در این رابطه بود – حتی اگر با توجه به بحران‌هایی که واشنگتن در غزه و اوکراین با آن دست و پنجه نرم می‌کند در باب نفوذ و اعتبار آمریکا دوگانگی جهانی ایجاد شده باشد.
