مانور چین در حیات خلوت روسیه/ چین در قلب آسیا به دنبال چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز، دیپلمات های پکن مشغول امضای قراردادها و ایجاد نفوذ در آسیای مرکزی هستند. لیست توافقات با چین از نظر هزینه و دامنه بسیار زیاد است. روابط ازبکستان پس از سفر شوکت میرضیایف، رئیس جمهور این کشور به پایتخت چین در ژانویه، به شراکت استراتژیک جامع ارتقا یافت و دو کشور متعهد شدند تجارت دوجانبه خود را از 14 میلیارد دلار در سال 2023 به 20 میلیارد دلار افزایش دهند.ازبک‌ها همچنین در مورد طرح‌های انرژی سبز با میزبان خود، بزرگترین تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر در جهان، گفتگو کردند. پتانسیل عظیمی برای شرکت‌های چینی در آسیای مرکزی و سرمایه‌گذاری‌های چینی در ازبکستان، به ویژه در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، وجود دارد.این توسعه به دنبال توافق‌هایی بود که در ماه مه 2023 برای ساخت تأسیسات با ظرفیت جمعی 6 گیگاوات امضا شد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی 5 تا 6 میلیارد دلار را نشان می‌دهد.

خیز چین برای نفوذ در قلب آسیا

دو نیروگاه فتوولتائیک در مناطق بخارا و کشکادریا هر کدام با ظرفیت 500 مگاوات در حال ساخت هستند و دولت منطقه ای سمرقند 100 اتوبوس برقی را به یوتونگ، یک سازنده چینی، در قراردادی به ارزش 62 میلیون دلار طی سه سال سفارش داده است.این قراردادها نشان دهنده تغییر رویکرد چین پس از سال ها سرمایه گذاری متمرکز بر زیرساخت های فیزیکی در مقیاس بزرگ و استخراج منابع تحت طرح گسترده کمربند و جاده (BRI) است.میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان همچنین برای بازدید از مقر خودروساز چینی BYD که برای تولید خودروهای هیبریدی و الکتریکی در منطقه جیزاخ ازبکستان همکاری خواهد کرد، از شنژن بازدید کرد. این سرمایه گذاری با همکاری UzAuto به گسترش صنعت خودروسازی ازبکستان کمک می کند و پیش بینی می شود میزان تولید به 300 هزار خودرو در سال برسد.

آنگونه که مرکز تحقیقات سیاست اروپایی(سپا) نوشته، چین در تولید مشترک خودروها در قزاقستان مشارکت دارد، زیرا آسیای مرکزی به طور فزاینده ای به یک تولیدکننده صادراتی برای مدل های چینی تبدیل می شود - سپس بسیاری از آنها به روسیه فرستاده می شوند.رویدادهای اخیر در دریای سرخ که پس از حملات انصار الله به کشتیرانی تجاری پر رنگ تر شد و شرکت ها را مجبور به دور زدن آفریقا برای حفظ ارتباطات تجاری بین آسیا و اروپا کرد، توجه چین را به آسیای مرکزی افزایش داد.در حالی که بحران دریای سرخ باعث افزایش نامطلوب قیمت‌ها شد، اهمیت آسیای مرکزی به عنوان یک مسیر ثانویه بین چین و اروپا را برجسته کرد.پکن متعهد شد که پروژه راه آهن چین- قرقیزستان- ازبکستان (CKU) را در جریان سفر رئیس جمهور میرضیایف تسریع بخشد،  اقدامی که موجب می شود چین با دور زدن روسیه، مسیر مستقیمی به قلب آسیای مرکزی پیدا کند.در حالی که اثربخشی این کریدور باید دیده شود، راه‌آهن CKU در استراتژی گسترده‌تر چین برای بهبود اتصال زیرساختی آن جدایی‌ناپذیر است.

مانور در حیات خلوت مسکو

افزایش فعالیت پکن در منطقه آسیای مرکزی اثراتی بسیار فراتر از سرمایه گذاری و تجارت دوجانبه دارد. در مورد روش های نظارت و اجرای قانون، این کشور به طور فزاینده ای به عنوان الگویی برای کشورهای آسیای مرکزی عمل کرده است.به عنوان مثال، ازبکستان در سال 2019 قراردادی یک میلیارد دلاری با هواوی امضا کرد تا فعالیت های نظارتی در این کشور ایجاد کند. علاوه بر این، گروه CITIC چین و گروه COSTAR نیز در چارچوب فشار ازبکستان برای ابتکار بحث‌برانگیز نظارت بر شهرهای امن مشارکت داشتند.در حالی که اتحادیه اروپا (EU) نیز برنامه زیرساخت دروازه جهانی خود را برای منطقه تبلیغ می کند، اما به دلیل مسافت جغرافیایی اش، سود کم تری را به دست می آورد. علاوه بر این، اروپا بر مسائل حقوق بشری تاکید دارد؛ گزاره ای که مطلوب بازیگران آسیا نیست.

با این وجود گام های مثبتی برداشته شده است. در اواخر ژانویه، اتحادیه اروپا اعلام کرد که حدود 10.8 میلیارد دلار برای توسعه 33 پروژه حمل و نقل پایدار در آسیای مرکزی سرمایه گذاری خواهد کرد.نفوذ فزاینده چین سوالاتی را در مورد موضع مسکو در منطقه ایجاد می کند، زیرا از زمان حمله گسترده به اوکراین در فوریه 2022 ، این کشور با مقاومت قابل توجهی روبرو شده است.کرملین از موفقیت چین ناراضی است، اما نمی تواند در مورد آن با صدای بلند صحبت کند. اهمیت کمک چین و حمایت غیرمستقیم از اوکراین برای مسکو اولویت دارد و تا زمانی که رویارویی با غرب ادامه دارد، رویکرد این بازیگر در ارتباط با چین خنثی خواهد بود.