رویکرد پیچیده ژئوپلیتیکی آنکارا؛ بندبازی با قدرت‌ها از شرق تا غرب

به نوشته میدل‌ایست آی، تحلیلگران اروپایی معتقدند که نفوذ بین‌المللی ترکیه در حال کاهش است؛ با این حال، اردوغان عازم سفری رسمی به پایتخت‌های این قاره شده است. تور دیدارهای او از سفر روز چهارشنبه به مادرید آغاز شد؛ جایی که با پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا دیدار کرد.

خبر مرتبط

درخواست فوری اردوغان از سازمان ملل درباره فلسطین

اقتصادنیوز: رئیس جمهور ترکیه با تاکید بر افزایش فشار افکار عمومی بر اشغالگران قدس، نسبت به تغییر رویکرد آمریکا در قبال حملات این رژیم به غزه ابراز امیدواری کرد.

اسپانیا به عنوان یک شریک تجاری مهم و متحد ترکیه در ناتو، طی سال‌های اخیر به دلیل منافع مشترک در مدیترانه روابط نزدیک‌تری با ترکیه برقرار کرده است. جنگ اسرائیل علیه غزه نیز این روابط را بیش از پیش تقویت کرده است. ماه گذشته، اسپانیا کشور فلسطین را به رسمیت شناخت و قصد خود برای پیوستن به پرونده آفریقای جنوبی علیه نسل‌کشی اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری را اعلام کرد. ترکیه نیز ماه گذشته پیشنهاد داد که همین کار را انجام خواهد داد.

پس از سفر به اسپانیا، اردوغان برای شرکت در نشست سران گروه ۷ در آپولیا از ۱۳ تا ۱۵ ژوئن به ایتالیا سفر کرد. جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا برای طرح دیدگاه‌های متنوع در این نشست، رئیس‌جمهور ترکیه را به همراه سایر رهبران غیرعضو در گروه ۷ دعوت کرد. منابعی در آنکارا خاطرنشان می‌کنند که اردوغان و ملونی روابط خوبی دارند که بر اساس منافع مشترک در شمال آفریقا تقویت شده است؛ جایی که دولت ایتالیا شدیداً به کاهش مهاجرت و تضمین قراردادهای تأمین انرژی علاقه دارد.

اردوغان همچنین می‌خواهد در روزهای ۳ و ۴ جولای، در اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای (SCO) در شهر آستانه قزاقستان شرکت کند. به عنوان یک کشور ناظر، ترکیه علاقه زیادی به عضویت کامل در این گروه اوراسیایی نشان داده، اگرچه این تمایل باعث ایجاد نگرانی در غرب شده است. مقامات ترکیه پیش از این به میدل‌ایست آی گفته بودند که به دلیل محدودیت‌های ناتو علیه عضویت در نهادهای مشابه نظامی و امنیتی، عضویت کامل آنکارا در سازمان همکاری‌های شانگهای بعید به نظر می‌رسد.

عمر اوزکزیلچیک، تحلیلگر اندیشکده شورای آتلانتیک گفت: «از دیدگاه ترکیه، تصمیم‌گیرندگان آنکارا جهان را از دریچه منافع ترکیه می‌بینند. آن‌ها بر این باورند که ترکیه با دیپلماسی ۳۶۰ درجه‌ای بهترین عملکرد را داشته و نمی‌خواهد فرصت قدرت اقتصادی رو به رشد آسیا را از دست بدهد».

دیدار با بایدن

انتظار می‌رود در تاریخ ۶ جولای، اردوغان در نشست غیررسمی سازمان کشورهای ترک (اوتی‌اس) در آذربایجان نیز شرکت کند. به عنوان یکی از بنیان‌گذاران اوتی‌اس، اردوغان اهمیت زیادی برای این سازمان قائل است. مقامات ترکیه بر ابتکار تجارت کریدور میانی برای حمل‌ونقل کالا از چین به اروپا، از طریق کشورهای ترک مانند قزاقستان و آذربایجان تمرکز کرده‌اند.

اوزکزیلچیک گفت: «ترکیه در شرق، به ویژه در آسیای مرکزی، نه تنها به دلیل روابط فرهنگی بلکه به دلیل تواناییش در ارائه گزینه‌های جایگزین برای نیازهای حیاتی خاص، شریک مهمی برای کشورهای ترک به شمار می‌آید».

پس از نشست اوتی‌اس، اردوغان برای شرکت در اجلاس و جشن هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس ناتو، در تاریخ ۹ تا ۱۱ جولای به واشنگتن می‌رود. دیدار برنامه‌ریزی‌شده ماه می اردوغان با جو بایدن به دلیل نگرانی‌های مربوط به افکار عمومی داخلی ترکیه نسبت به جنگ اسرائیل در غزه که از حمایت آمریکا برخوردار بوده، لغو شد. با این حال، گفتگوها در مورد برگزاری یک نشست دوجانبه در اجلاس ناتو در جریان است.

ستاره دیپلماسی و امنیت

اوزکیزیلچیک بر وزن رو به رشد ترکیه در عرصه سیاست بین‌الملل، به ویژه از زمان آغاز جنگ اوکراین تأکید می‌کند. در این درگیری، آنکارا نقش میانجیگر را داشته و همچنین کمک‌های نظامی کلیدی از جمله پهپادهای مسلح به اوکراین اهدا کرده است.

اوزکیزیلچیک به خاطرنشان کرد: «ترکیه از یک مصرف‌کننده امنیت به یک تأمین‌کننده امنیت تبدیل شده است. از زمان حمله روسیه به اوکراین، متحدان غربی بیش از هر زمان دیگری به ترکیه نیاز دارند و همچنین ناتو را بیش از پیش با ارزش می‌دانند».

آخرین بخش از سفر دیپلماتیک اردوغان شامل چهارمین نشست جامعه سیاسی اروپا در ۱۸ جولای در لندن خواهد بود. از آن جهت این پلتفرم (به رهبری فرانسه) برای آنکارا مهم است که گفتگوهای غیررسمی با کشورهایی مانند قبرس که ترکیه با آن‌ها روابط دیپلماتیک رسمی ندارد را تسهیل می‌سازد.

اوزکیزیلچیک گفت: «ترکیه به دنبال تقویت روابط با آسیا و مشارکت در توافقات چندجانبه بوده و برنامه سفر فعلی اردوغان نمونه بارز نقش رو به رشد ترکیه در عرصه بین‌المللی است».