پل مالیاتی مجلس به سوی شفافیت کمتر!

عیسی شهسوار خجسته در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: نظام مالیات بر ارزش افزوده یکی از نظام‌های نوین مالیاتی است که در اکثر کشورهای دنیا پذیرفته شده و انتخاب این نظام برای افزایش درآمد مالیاتی یکی از راهکارهای عقلایی و منطقی است که در گذشته در چارچوب سیاست‌های مالی دولت در ایران هم قرار گرفت.

او درباره تفاوت نظام مالیات بر ارزش افزوده و نظام مالیات بر فروش اظهار کرد: درباره تفاوت این دو باید بگویم که هر دو مالیات بر مصرف هستند، ولی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. مالیات بر فروش عوارضی دارد که در محافل کارشناسی معمولا توصیه نمی‌شود. یکی از ایرادات آن این است که اثر آبشاری دارد یعنی دائما افزایش می‌یابد در حالی که در مالیات بر ارزش افزوده نرخی تعیین می‌شود و بر اساس آن نرخ در آخرین قیمت فروشی که برای ارایه یک محصول اعم از کالا و خدمت تعیین شده مالیات مورد نیاز فقط منطبق بر همان پرداخت می‌شود و آنطور نیست که مثلا چند بار تکرار شود.

به گفتی وی این نوع مالیات در زنجیره واردات، ‌تولید و توزیع و عرضه کالا و خدمت به صورت درصدی از قیمتی که توسط فروشنده تعیین می شود در مراحل مختلف اخذ شده و از بنگاهی به بنگاه دیگر منتقل می‌شود.   این روش باعث می‌شود اولا دولت از یک درآمد نسبتا پایداری برخوردار باشد و دوما چون وضعیت مبادلات بنگاه‌ها را مشخص می‌کند در تبیین فعالیت‌های اقتصادی موثر است و وضعیت شفافی از مبادلات و وضعیت مالی بنگاه ها در اختیار قرار می دهد.

این اقتصاد دان به مصوبه اخیر مجلس درباره مالیات بر مصرف اشاره کرد و گفت: متاسفانه اخیرا مجلس در زمینه مالیات بر مصرف، مصوبه‌ای داشته است که نه می‌شود آن را مالیات بر فروش دانست و نه می‌توان آن را مالیات بر ارزش افزوده به حساب آورد. به این ترتیب که از یک سو در تبصره بر تمدید قانون مالیات بر ارزش افزوده حکم داده شده و از سوی دیگر در انتهای آن تبصره عبارتی آمده است که در مغایرت با متن و محتوای خود قانون مالیات بر ارزش افزوده است.

وی توضیح داد: به نظر می‌رسد که هدف مجلس از این مصوبه بردن مالیات بر مصرف از سمت و سوی مالیات بر ارزش افزوده به سوی مالیات بر فروش است. در چنین شرایطی امکان ایجاد شفافیت در شناسایی درآمدهای بنگاه‌ها و واحدهای زنجیره‌ای از بین می‌رود، اعتبار مالیاتی که در مراحل مختلف برای بنگاه‌ها در نظر گرفته شده بود نیز دیگر وجود نخواهد داشت. ضمن اینکه درآمد مالیاتی دولت هم کاهش یافته و از همه مهم‌تر اینکه از اساس چنین روشی (اخذ مالیات از فروش)، امکان اجرایی شدن ندارد، چرا که یک مفهمومی بسیار ناروشن و مبهم است و تفاسیر گوناگون از آن می‌شود. مصرف کننده نهایی در مالیات بر ارزش افزوده بر حسب نوع استفاده از خدمت و محصول می تواند مصرف کننده نهایی قلمداد شود و یا یک مصرف کننده واسط باشد ولی در روش اخذ مالیات بر فروش چنین ابزاری بر شناسایی در اختیار نیست.

خجسته در پایان اظهار کرد: به عنوان یک کارشناس امور مالیاتی که چند سال اداره امور این سازمان را به عهده داشتم قویا خواهان القای مصوبه مجلس و استمرار روش مالیات‌ستانی از مصرف به روش مالیات بر ارزش افزوده هستم.